Tasarımda posthümanist yaklaşımlar: Nesne yönelimli ontoloji, fail-ağ teorisi, sferoloji
Posthumanist approaches to design: Object oriented ontology, actor-network theory, spherology
- Tez No: 822662
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ZEKİ TURAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri Ürünleri Tasarımı, Industrial Design
- Anahtar Kelimeler: Endüstriyel Tasarım, Posthümanizm, İnsan-olmayanlar, Düz Ontoloji, Nesne Yönelimli Ontoloji, Fail-Ağ Teorisi, Sferoloji, Küreler Teorisi, Köpük Metaforu, Industrial Design, Posthumanism, Non-Humans, Flat Ontology, Object Oriented Ontology, Actor-Network Theory, Spherology, Spheres Theory, Foam Metaphor
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Endüstriyel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
20. yüzyılda yaşanan yıkımlar ve günümüzde yaşamı tehdit eden ekolojik kriz nedeniyle, Aydınlanma Çağı ile beraber gelişen ilerlemeci tutum ve bu tutumun bir parçası olarak Hümanizm, insanı otonom bir varlık olarak tasavvur ettiği ve evrenin merkezine yerleştirdiği için eleştirilmektedir. Bu yaklaşım yerine, 'Düz Ontoloji' perspektifiyle insan dahil tüm varolanları eşit varlık statüsünde değerlendiren, insanı bir bütünün parçası olarak gören Posthümanizm, yeni bir yaklaşım olarak benimsenmektedir. Özellikle, gelişen teknolojinin etkileri, bulanıklaşan doğa-kültür sınırı gibi konular göz önüne alındığında, insan ve insan-olmayanların çağdaş yaşamda gittikçe karmaşıklaşan ilişkilerini kavrayıp ifade etmek, insan merkezli bakışın ürettiği bir bilme biçimi olan Modern epistemolojinin düalist şemalarınca güçleşmiştir. Modern epistemolojinin“özne insan ve ona tabi nesneler”bölünmesi üzerine şekillenen yaklaşımı, tüm disiplinler gibi Endüstriyel Tasarım disiplinine ait konvansiyel bakışı da belirlemektedir. Bununla beraber, Endüstriyel Tasarım, insan ve onun üretimi insan-olmayanların irtibatında cereyan eden bir disiplin olduğundan, bu karşılaşmayı yeni Posthümanist teoriler yardımıyla yorumlayıp tartışabilmek disiplinin gelişimi açısından kritik önemdedir. Bu tez kapsamında, Posthümanist yaklaşıma sahip üç teori, Graham Harman'ın Nesne Yönelimli Ontolojisi (NYO), Bruno Latour'un Fail-Ağ Teorisi (FAT) ve Peter Sloterdijk'ın Sferolojisi (Küreler Teorisi) tanıtılacak; tezin sonunda ise Peter Sloterdijk'ın geliştirdiği Sferolojik yöntem ile, insan ve insan-olmayanların bir aradalığında çağdaş yaşamın karmaşık ilişkilenme biçimleri, mekânsallaştırarak düşünmeye yarayan köpük metaforuna başvurularak bir vaka üzerinden ele alınacaktır.
Özet (Çeviri)
Due to the destructions experienced in the 20th century and the life-threatening effects of the ecological crisis today, the progressive attitude rooted in the Age of Enlightenment and Humanism as a part of it is criticized for envisioning humans as autonomous entities placing them at the center of the universe. Instead of this approach, Posthumanism, which considers all beings, including humans, as equal, with the perspective of 'Flat Ontology,' conceiving humans as a part of a whole, is being adopted as a new approach. Especially considering the effects of developing technology and the blurring of the nature-culture boundary, comprehending and expressing the increasingly complex relations between humans and non-humans in contemporary life has become problematic by the dualist schemes produced by the human-centered view of Modern epistemology as a way of knowing. The Modern epistemology approach, shaped by the division of the“human subject and the objects subject to him,”also determines the conventional view of the Industrial Design discipline, like all disciplines. However, since Industrial Design is a discipline that occurs in the encounter of humans and nonhumans, interpreting and discussing this encounter with the help of new Posthumanist Theories is critical for developing the discipline. In this thesis, three theories adopting the Posthumanist approach, Graham Harman's Object Oriented Ontology (OOO), Bruno Latour's Actor-Network Theory (ANT), and Peter Sloterdijk's Spherology (Spheres Theory), will be introduced; at the end of the thesis, with the Spherological Method developed by Peter Sloterdijk, the complex relations of contemporary life in the coexistence of humans and non-humans will be exemplified through a case by applying the Foam metaphor, which is used to conceptualize by spatializing.
Benzer Tezler
- Posthümanist mimarlık üzerine kuramsal bir okuma: İnsan ve insan dışı varlıklar arasında mekânsal ontolojiler ve ilişkisel ekolojiler
A theoretical reading on posthumanist architecture: Spatial ontologies and relational ecologies between human and non-human entities
AZİZE YAVAŞİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
AntropolojiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TOLGA SAYIN
- Mimarinin kıvamı: Dikiş figürasyonu ve şehirde yürüyüş inşaları üzerinden bir araştırma
Viscosity of architecture: A research through stitching figuration and walking constructions in the city
HATİCE IŞIL UYSAL
Doktora
Türkçe
2021
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLÇİN PULAT GÖKMEN
- Zamanın ve mekânın genişlemiş alanında bir kültürteknik: paralel projeksiyon
A cultural technique in the expanded field of time and space: parallel projection
MELEK KILINÇ
Doktora
Türkçe
2021
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET TERCAN
- Mimari fotoğrafta sinematografik yaklaşımlar
Cinematographic approaches in architectural photography
HAKAN AKDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
PROF. DR. MEHMET KOŞTUMOĞLU
- Hesaplamalı tasarımda malzeme etmenliğine ilişkin bir değerlendirme metodolojisi
An evaluation methodology for material agency within computational design
ASUDE SENA KÖSEBAŞ YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVİL YAZICI
DOÇ. DR. ETHEM GÜRER
DOÇ. DR. SERDAR AYDIN