Tasarımda posthümanist yaklaşımlar: Nesne yönelimli ontoloji, fail-ağ teorisi, sferoloji
Posthumanist approaches to design: Object oriented ontology, actor-network theory, spherology
- Tez No: 822662
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ZEKİ TURAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri Ürünleri Tasarımı, Industrial Design
- Anahtar Kelimeler: Endüstriyel Tasarım, Posthümanizm, İnsan-olmayanlar, Düz Ontoloji, Nesne Yönelimli Ontoloji, Fail-Ağ Teorisi, Sferoloji, Küreler Teorisi, Köpük Metaforu, Industrial Design, Posthumanism, Non-Humans, Flat Ontology, Object Oriented Ontology, Actor-Network Theory, Spherology, Spheres Theory, Foam Metaphor
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Endüstriyel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 100
Özet
20. yüzyılda yaşanan yıkımlar ve günümüzde yaşamı tehdit eden ekolojik kriz nedeniyle, Aydınlanma Çağı ile beraber gelişen ilerlemeci tutum ve bu tutumun bir parçası olarak Hümanizm, insanı otonom bir varlık olarak tasavvur ettiği ve evrenin merkezine yerleştirdiği için eleştirilmektedir. Bu yaklaşım yerine, 'Düz Ontoloji' perspektifiyle insan dahil tüm varolanları eşit varlık statüsünde değerlendiren, insanı bir bütünün parçası olarak gören Posthümanizm, yeni bir yaklaşım olarak benimsenmektedir. Özellikle, gelişen teknolojinin etkileri, bulanıklaşan doğa-kültür sınırı gibi konular göz önüne alındığında, insan ve insan-olmayanların çağdaş yaşamda gittikçe karmaşıklaşan ilişkilerini kavrayıp ifade etmek, insan merkezli bakışın ürettiği bir bilme biçimi olan Modern epistemolojinin düalist şemalarınca güçleşmiştir. Modern epistemolojinin“özne insan ve ona tabi nesneler”bölünmesi üzerine şekillenen yaklaşımı, tüm disiplinler gibi Endüstriyel Tasarım disiplinine ait konvansiyel bakışı da belirlemektedir. Bununla beraber, Endüstriyel Tasarım, insan ve onun üretimi insan-olmayanların irtibatında cereyan eden bir disiplin olduğundan, bu karşılaşmayı yeni Posthümanist teoriler yardımıyla yorumlayıp tartışabilmek disiplinin gelişimi açısından kritik önemdedir. Bu tez kapsamında, Posthümanist yaklaşıma sahip üç teori, Graham Harman'ın Nesne Yönelimli Ontolojisi (NYO), Bruno Latour'un Fail-Ağ Teorisi (FAT) ve Peter Sloterdijk'ın Sferolojisi (Küreler Teorisi) tanıtılacak; tezin sonunda ise Peter Sloterdijk'ın geliştirdiği Sferolojik yöntem ile, insan ve insan-olmayanların bir aradalığında çağdaş yaşamın karmaşık ilişkilenme biçimleri, mekânsallaştırarak düşünmeye yarayan köpük metaforuna başvurularak bir vaka üzerinden ele alınacaktır.
Özet (Çeviri)
Due to the destructions experienced in the 20th century and the life-threatening effects of the ecological crisis today, the progressive attitude rooted in the Age of Enlightenment and Humanism as a part of it is criticized for envisioning humans as autonomous entities placing them at the center of the universe. Instead of this approach, Posthumanism, which considers all beings, including humans, as equal, with the perspective of 'Flat Ontology,' conceiving humans as a part of a whole, is being adopted as a new approach. Especially considering the effects of developing technology and the blurring of the nature-culture boundary, comprehending and expressing the increasingly complex relations between humans and non-humans in contemporary life has become problematic by the dualist schemes produced by the human-centered view of Modern epistemology as a way of knowing. The Modern epistemology approach, shaped by the division of the“human subject and the objects subject to him,”also determines the conventional view of the Industrial Design discipline, like all disciplines. However, since Industrial Design is a discipline that occurs in the encounter of humans and nonhumans, interpreting and discussing this encounter with the help of new Posthumanist Theories is critical for developing the discipline. In this thesis, three theories adopting the Posthumanist approach, Graham Harman's Object Oriented Ontology (OOO), Bruno Latour's Actor-Network Theory (ANT), and Peter Sloterdijk's Spherology (Spheres Theory), will be introduced; at the end of the thesis, with the Spherological Method developed by Peter Sloterdijk, the complex relations of contemporary life in the coexistence of humans and non-humans will be exemplified through a case by applying the Foam metaphor, which is used to conceptualize by spatializing.
Benzer Tezler
- Mimarinin kıvamı: Dikiş figürasyonu ve şehirde yürüyüş inşaları üzerinden bir araştırma
Viscosity of architecture: A research through stitching figuration and walking constructions in the city
HATİCE IŞIL UYSAL
Doktora
Türkçe
2021
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLÇİN PULAT GÖKMEN
- Zamanın ve mekânın genişlemiş alanında bir kültürteknik: paralel projeksiyon
A cultural technique in the expanded field of time and space: parallel projection
MELEK KILINÇ
Doktora
Türkçe
2021
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET TERCAN
- Metamodernizmde posthüman temayül: Permakültür çiftliği örneği
Posthuman tendencies in metamodernism: The example of the permaculture farm
FATMA AĞBAHT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
AntropolojiAnkara ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MERYEM BULUT
- İnsan sonrası perspektifle şantiye sahasının anlatısı
A post-humanist narrative of the construction site
MİNE ÖZTÜRK DİNÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİZAM ONUR SÖNMEZ
- Exploring the everyday cohabitations of humans and urban animals through the ecodocumentaries of Istanbul
İnsan ve kent hayvanlarının gündelik birlikte-yaşamlarının İstanbul ekobelgeselleri üzerinden incelenmesi
MEDİNE EZGİ ALTINÖZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesiİletişim ve Tasarım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU BAYKAN