Mehmed Es'ad Ağa Dîvânı (İnceleme-çeviri yazılı metin-sözlük)
Mehmed Es'ad Aga's Diwan (Analysis-transcription-dictionary)
- Tez No: 823111
- Danışmanlar: PROF. DR. YAVUZ BAYRAM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Dîvân, Dîvân şiiri, Enderun, Hazîne-i Hümayûn, Esʽad Ağa, Diwan, Diwan poetry, Enderun, Hazîne-i Humayûn, Esʽad Aga
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 810
Özet
Mehmed Esʽad Ağa, 18. yüzyılın sonuyla 19. yüzyılın başlarında yaşamış, Enderun'da yetişmiş ve devlet adamı kimliğinin yanı sıra üç dilde şiir yazacak kadar başarılı bir dîvân şairidir. Anadolu ve Rumeli'nin birçok yerinde görev almış ve birçok defa sürgüne gönderilmiş olan şair, çalkantılı bir hayat sürmüştür. Mehmed Esʽad Ağa hakkında kaynaklarda sınırlı bilgiler yer almaktadır. Hazîne-i Hümayûn şairleri arasında değerlendirilen Mehmed Esʽad Ağa'nın velûd bir şair olduğundan bahsedilse de dîvânı hakkında bir bilgi bulunmamaktadır. Bu çalışmanın amacı, Mehmed Esʽad Ağa'nın hayatını ve dîvânını tetkik etmektir. Çalışma beş bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde dîvânın farklı bir müellif ismine kayıtlı olması meselesi açıklığa kavuşturulup Mehmed Esʽad Ağa'nın hayatı ve edebî şahsiyeti gibi bilgilere yer verilmiştir. İkinci bölüm; dîvânın tür, şekil, vezin, kafiye, atasözleri, edebî sanatlar ve poetika gibi farklı açılardan bölümlere ayrılarak tahlil edildiği bölümdür. Yine bu bölümde dîvânın muhteva özellikleri, dinî ve tasavvufî muhteva, şahıslar, ülke ve şehirler, hayvanlar ve efsanevî varlıklar, kozmik âlem ve tabiat başlıkları bölümler hâlinde müstakil olarak incelenmiş ve tamamı alt başlıklara ayrılarak detaylandırılmıştır. Üçüncü bölüm nüsha tavsîfi kısmıdır. Bu bölümde imlâ özellikleri incelenmiş, metnin kuruluşunda takip edilen yöntem verilmiştir. Dördüncü bölümde çeviri yazılı metin verilmiş, beşinci bölüm olan sonuç başlığı altında çalışma genel hatlarıyla değerlendirilip öneriler sunulmuştur. Son olarak kaynakça kısmı eklenmiş, ekler bölümünde nüshanın vikâye sayfalarında bulunan ve farklı şairlerden alıntılanmış 26 müfred ile şairin farklı eserlerde yer alan şiirlerine yer verilmiştir. Sözlük bölümü eklenerek çalışma tamamlanmıştır. Her edebî metin, kurmaca bir yapı arz eder ve her okunduğunda yeniden kurulup yapılandırılır. Bu noktada yukarıda yer alan başlıklarla sınırlandırılan Es‛ad Dîvânı, birçok açıdan daha araştırmaya ve tetkik edilmeye muhtaçtır. Bu çalışmanın nihai amacı, bundan sonra eser üzerinde yapılacak olan çalışmalara zemin hazırlamak ve Esʽad Dîvânı'nın edebî değerinin anlaşılıp Türk edebiyatındaki yerini almasına katkı sağlamaktır.
Özet (Çeviri)
Mehmed Esʽad Aga is a diwan poet who lived in the late 18th century and early 19th century and was trained in Enderun (Palace School); he was accomplished enough to be able to write poems in three languages besides his statesman identity. Providing services in many places across Anatolia and Rumelia and being exiled many times, the poet led a turbulent life. Resources have limited information on the life of Mehmed Esʽad Aga. Although mentioned as a prolific poet, there is no detail on the diwan written by Mehmed Esʽad Aga, who is considered among the poets of Hazîne-i Humayûn (Imperial Treasury). The aim of this study is to analyze the life of Mehmed Esʻad Aga and his diwan. The study consists of five sections. In the first section, the matter of diwan being recorded under the name of a different author was clarified and details on the life and literary personality of Mehmed Esʻad Aga were provided. The second section is where the diwan was analyzed upon being categorized in terms of various aspects such as type, form, prosody, rhyme, proverbs, literary arts, and poetics. The headings of content features of the diwan, religious and sufistic content, personages, countries and cities, animals and legendary beings, and cosmic universe and nature were also separately analyzed and elaborated upon being divided into subheadings in this section. The third section involves the description of the copy. In this section, orthographic features were analyzed and the methods adopted in the organization of the text were presented. The fourth section is where the transcription is exhibited; then, the study was evaluated in general terms and recommendations were offered under the heading of conclusion, which is the fifth section. Finally, the references were included and, in the appendices section, 26 singular couplets quoted from various poets and found in the endsheets of the copy and poems written by the poet and found in various works were introduced. The study was finalized with the dictionary section. Each literary text presents a fictional structure and is refictionalized and restructured upon each reading. Accordingly, Esʻad's Diwan, which is limited by the abovementioned headings, is in need of further investigation and analysis in many aspects. The ultimate aim of this study is to pave the way for future studies to be conducted on this work and contribute to Esʻad's Diwan in terms of being acknowledged for its literary value and taking its place in Turkish literature.
Benzer Tezler
- Mesnevihan Mehmed Es'ad Dede'nin Ziya'ul-Kulub tercümesi
Mesnevihan Mehmed Es'ad Dede's translate light of heards
ADNAN KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MUSTAFA TAHRALI
- Mehmed Esad Yesârî ve hat sanatındaki yeri
Mehmed Esad Yesârî and his place in art of calligraphy
BÜŞRA GÖKSU IŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sanat TarihiOndokuz Mayıs Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RECEP GÜN
- Mecmûa-i Sultan Ahmed (İnceleme-çeviri yazı metin ve MESTAP'a göre tasnifi-tıpkıbasım)
Mecmûa-i Sultan Ahmed (Review-translated text and classification according to MESTAP-facsimile)
MELEK NUREDİNİ
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NESLİHAN KOÇ KESKİN
- XVIII. ve XIX. yüzyıl İstanbul kütüphanelerinin mimarisi
Başlık çevirisi yok
AYŞE YETİŞKİN KUBİLAY
Doktora
Türkçe
1998
Bilgi ve Belge Yönetimiİstanbul Teknik ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AFİFE BATUR