Velâyetnâmelerde yol ve yolculuk: Halk bilimi ve tasavvuf bağlamında karşılaştırmalı bir inceleme
The path and journey in velayetnames: A comparative analysis within the context of folklore and mysticism
- Tez No: 823336
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİ OSMAN ABDURREZZAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 144
Özet
Veli kültü etrafında şekillenen, velilerin gösterdikleri olağanüstü hâl ve durumları anlatan eserler olan velâyetnâmeler; içerisinde oluştukları inanç sisteminin anlam dünyasını ve geleneksel kodlarını yansıtmalarının yanında ihtiva ettiği kültürel, edebî, tasavvufi ve tarihî unsurlarla Türk kültürü için zengin birer kaynak niteliğindedir. Bu tezin amacı,“sır”dili anlayışı etrafında şekillenen ezoterik bir yapıya sahip Alevi inanç sisteminin mitik ve tasavvufi anlayışından doğan velâyetnâmelerdeki yol/yolculuk kavramları üzerinden sembolik bir okuma yapmak ve bu sayede velâyetnâmelerin kendine has ezoterik ve mistik dilinin anlaşılabilirliğine katkı sağlamaktır. Bu doğrultuda tezde; yol ve yolculuk kavramları mitoloji, edebiyat, din-tasavvuf, felsefe gibi birçok farklı bağlamda incelenmiş, velâyetnâmelerde bu kavramların hangi bağlamlarda yer aldığı ve inanç sistemine hangi noktalarda katkı sağladığı üzerinde durulmuştur. Velilerin zahiri ve batıni düzlemdeki yolculukları işlevsel, psikanalitik, sembolik ve tasavvufi açıdan ele alınmıştır. Bunların yanı sıra devir nazariyesi ve velâyet teorisi gibi inanç sisteminin yaratılışa dair mitik tasarıları da birer ezoterik yolculuk olarak kabul edilerek çalışmaya dâhil edilmiştir. Velâyetnâmelerdeki zahiri ve batıni boyutlarda, aşkın ve içkin düzlemlerdeki tüm bu yolculuklar karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Yol ve yolculuğun, velâyetnâmelerin anlam dünyasının ortaya konmasında, sembolik bir düzlem olarak kullanıldığı görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Velâyetnâmes (hagiographies) are narratives that are formed in context of the“cult of the wali”and describe the surreal actions of the walis. Velâyetnâmes reflect the symbolic world of the belief system they are formed within and the traditional elements of the belief system. These are also valuable sources for Turkish culture, thanks to their historical, cultural, and literary elements they contain. The thesis aims to interpret the symbols through the concepts of path/journey in the velâyetnâmes which are emerged from mystical attitude of the Alevi belief system that has a mystical language with an esoteric structure. Hence, the thesis illustrates the deep meaning of the mystical language of the Bektashi velayetnames. The thesis, on one hand, analyses the concepts of path and journey in terms of mythology, literature, religion and philosophy, on the other hand, it asserts in which contexts the concepts appear in the velayetnames and at what points they contribute to the belief system. The journeys of the saints (walis) have been examined from functional, symbolic, psychoanalytic, and Sufi perspectives, both in their exoteric and esoteric dimensions. Accordingly, the study includes mythical aspects of belief system regarding creation, for example, the theory of cosmogonic cycle and the sainthood, by identifying them as esoteric journeys. All these journeys in exoteric and esoteric dimensions have been analysed comparatively. The thesis puts forward that the path and journey are used as symbolic order to reflect semantic world of velayetnames.
Benzer Tezler
- Abdal Musa ile Seyyid Ali Sultan velayetnamelerindeki bazı keramet motiflerinin tarihi arka planı
The historic background of some of the karamat motives in Abdal Musa and Seyyid Ali Sultan's velayetnames
İSHAK COŞKUN
- Bektaşî velâyetnâmelerinin motif yapısı
The motif structure of Bektashi velayetnames
UYGAR KURUM
Doktora
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Niğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARUK ÇOLAK
- Hacı Bektaş Veli'nin Velâyetnamesindeki doğa sembolleri üzerine bir inceleme
A research on nature symbols in Velâyetname by Haji Bektashi Veli
NESİBE YILDIZHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYNUR KOÇAK
- Hamâmcızâde Hâfız-ı Mar'aşî Velâyetnâme (İnceleme-çeviri yazı-indeks)
Hamâmcizâde Hâfiz-i Mar'aşî in the Velâyetnâme (Examination-translation writing-index
FATİH BOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LÜTFİ ALICI
- Türk edebiyatında velâyetnâmeler ve Otman Baba velâyetnâmesi
Wardshipletters in turkish literature and wardshipletter of Otman Baba
YUNUS YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. ATABEY KILIÇ