Batı Anadolu'da geç Kalkolitik Çağ ve Erken Kunç Çağı damga mühürleri
Late Chalcolithic and Early Bronze Age Stamp Seals in Western Anatolia
- Tez No: 823569
- Danışmanlar: PROF. DR. RALF HEİNRİCH BECKS
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Mühür, Damga Mühür, Batı Anadolu, Geç Kalkolitik Çağ, Erken Tunç Çağı, Seal, Stamp Seal, Western Anatolia, Late Chalcolithic Age, Early Bronze Age
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 318
Özet
Çalışma konusunu oluşturan damga mühürler, Anadolu Neolitik Çağı'nın ilk tarımcı toplumlarının kazanmış olduğu buluşlar neticesinde sanatsal boyutta gelişerek günümüze kadar kesintisiz bir şekilde gelmiş olan önemli birer belgeleme ve temsil özelliğine sahip nesnelerdir. İşlevi bakımından ticari ve haberleşme faaliyetleri çerçevesinde kontrol, garantörlük, yetki ve koruma amacıyla farklı malzeme ve özelliklerde kullanılmıştır. Bununla beraber kişi ya da kurumların meşruiyetini sağlaması açısından her dönem önemini korumuştur. Batı Anadolu coğrafyası içerisinde gerçekleştirilen bilimsel kazı çalışmaları göz önünde bulundurarak tez çalışmam için ele aldığım merkezleri sırasıyla İç-Kıyı Ege'de Bakla Tepe, Çakırbeyli-Küçüktepe, Liman Tepe, Troia ve Yeşilova-Yassıtepe Höyük; İç Batı Anadolu Beycesultan, Çiledir Höyük, Höyüktepe, Kusura, Küllüoba, Seyitömer Höyük ve Şar Höyük; Güneybatı Anadolu'da Aphrodisias, Bademağacı, Hacılar Büyük Höyük, Hacımusalar, Karataş-Semayük ve Kadıkalesi olarak belirlemiş bulunmaktayım. Bunun yanı sıra Isparta ve Burdur İli sınırları içerisinde müze tarafından satın alınmış damga mühürler de sınıflandırılarak tez çalışmam içersinde incelenmiştir. Bu yerleşim merkezlerinde ele geçmiş olan Geç Kalkolitik Çağ ile Erken Tunç Çağı evreleri arasına tarihlenen damga mühürlerin biçim özellikleri incelenerek bölgesel özellikleri de değerlendirilmiştir. Çalışma sahası dışında ele geçmiş olan benzer örnekleri ile karşılaştırma yapılarak form ve yerel-bölgesel bezeme üslup özellikleri göz önünde bulundurularak Şevron, Nokta, Kafes, Bitkisel motifler, Haç ve Geometrik motifler şeklinde sınıflandırılarak değerlendirme yapılmıştır. Yapılan çalışmalar kapsamında 179 damga mühür buluntusu incelenmiştir. Bunun neticesinde buluntuların istatistiksel dağılımı %37,43 Çoklu Geometrik, %24,60 Şevron, %7,82 Nokta, %11,17 Kafes, %2,23 Zikzak, %2,23 Bitki, %9,50 Haç ve Gamalı Haç, %1,12 Şua, % 0,55 Meander, %2,80 Anafor, ve %0,55 Bezemesi-Motifsiz mühürler şeklinde olduğu anlaşılmıştır. Kronolojik gelişim açısından bakıldığında ise Geç Kalkolitik Çağ, ETÇ, ETÇ I, ETÇ II, ETÇ II-III, ETÇ III, ETÇ IV, ETÇ IV-OTÇ. Tabakalarına ait örnekler ile dönemi bilinmeyen bir grup mühür çalışma kapsamında değerlendirilmiştir. Dönemin tarihlemesi ise şu şekildedir: Geç Kalkolitik 4000-3300 Erken Tunç Çağ 3300-2000 Erken Tunç Çağı I A 3200-2900 Erken Tunç Çağı I B 3000/ 2900-2700 Erken Tunç Çağı II 2700-2400 Erken Tunç Çağı III A 2400-2200 Erken Tunç Çağı III B / Orta Tunç Çağı Geçiş Dönemi 2200/1900-1800.
Özet (Çeviri)
Stamp seals, which are the subject of the study, are instruments with an important documentation and representation feature that have developed in an artistic dimension as a result of the inventions of the first agricultural societies of the Anatolian Neolithic Age. In terms of their function, stamp seals have been used in different materials and features for control, guarantee, authorization and protection within the framework of commercial and communication activities. However, they have always maintained their importance in terms of ensuring the legitimacy of individuals or institutions. In this regard, scientific excavations have been carried out in the Western Anatolian geography. Coast Aegean Bakla Tepe, Çakırbeyli-Küçüktepe, Liman Tepe, Troia ve Yeşilova-Yassıtepe Höyük; Beycesultan, Çiledir Höyük, Höyüktepe, Kusura, Küllüoba, Seyitömer Höyük and Şar Höyük in Central Anatolia; The settlement centers of Aphrodisias, Bademağacı, Hacılar Büyük Höyük, Hacımusalar, Karataş-Semayük and Elmalı Karataş Bağbaşı in Southwest Anatolia were examined under these headings. In addition to this, stamp seals acquired by the museums of Isparta and Burdur were included in this study and were classified and examined. The stylistic features of the stamp seals dated between the Late Chalcolithic Age and the Early Bronze Age phases unearthed in these settlements were examined and their regional characteristics were evaluated. By comparing with similar examples found outside the study area, the form and local-regional decoration were classified as Chevron, Point, Lattice, Herbal motifs, Cross and Geometric motifs by considering the stylistic features and evaluated. Within the scope of the studies, 179 stamp seal finds were examined. As a result, the statistical distribution of the finds are 37,43% Multiple Geometric, 24,60% Chevron, 7,82% Dot, 11,17% Grid, 2,23% Zigzag, 2,23% Floral, 9,50% Cross, 1,12% Ray, 0.55% Meander, 2,80% Swirl and 0.55% Decoration-No Motifs. In terms of chronological development, the Late Chalcolithic Age, EBA, EBA I, EBA II, EBA II-III, EBA III, EBA IV, EBA IV-MBA. The samples belonging to the stratigraphy and a group of seals of unknown period were evaluated within the scope of the study. The dating of the periods is as follows: The Late Chalcolithic 4000-3300 Early Bronze Age 3300-2000 Early Bronze Age I A 3200-2900 Early Bronze Age I B 3000/2900-2700 Early Bronze Age II 2700-2400 Early Bronze Age III A 2400-2200 Early Bronze Age III B / Middle Bronze Age Transition Period 2200/1900-1800
Benzer Tezler
- Bakla Tepe Geç Kalkolitik Çağ seramiği'nin Batı Anadolu arkeolojisindeki yeri ve önemi
The significance of Bakla Tepe Late Chalcolithic Period Ceramics in the Archeology of Western Anatolia
RIZA TUNCEL
- Anadolu'da Geç Kalkolitik Çağ sonuna kadar mezar armağanı geleneği üzerine bir araştırma
A study on the grave gift tradition in Anatolia until the end of the Late Chalcolithic Period
BURAK MUTLUTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiProtohistorya ve Önasya Arkeolojisi Bilim Dalı
PROF. DR. NURİYE GÜLSÜN UMURTAK
- İzmir bölgesi maden işçiliği: Başlangıcından M.Ö. III. binyıl sonuna kadar madeni eser üretimi ve ticareti
Metalworking in İzmir Region. Metal Production and Trade until the End of the III. Millennium B.C
LEVENT KESKİN
- Uşak Merkez ve Banaz ilçelerindeki Erken Tunç Çağı yerleşimlerinden ele geçen çanak çömlekler
Early Bronze Age pottery from Central and Banaz district of Uşak province
HASAN ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ArkeolojiUşak ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ALİ YILMAZ
- Bakla Tepe Geç Kalkolitik Çağ konut mimarisi rekonstrüksiyonu
Bakla Tepe Late Chalcolithic period architectural reconstruction
İRFAN TUĞCU