The life of Taşköprüzâde: ʿIṣām al-Dīn Abū al-Khayr Aḥmad B. Muṣṭafā B. Khalīl
Taşköprüzâde'nin Hayatı: ʿIṣām al-Dīn Abū al-Khayr Aḥmad B. Muṣṭafā B. Khalīl
- Tez No: 824437
- Danışmanlar: PROF. DR. DIMITRI GUTAS
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Din, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Religion, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Yale University
- Enstitü: Yurtdışı Enstitü
- Ana Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 62
Özet
Güya modern-batı kültürüne has sözüm ona“gerçek”otobiyografinin yarım asırdır bayağı bir taklidi kabul edilmiş olan Arap edebiyatı geleneğinin otobiyografi yazımına olan ilgi, nihayet son birkaç senedir artmaktadır. Batı ilim camiasında modernite öncesi Arapça otobiyografisi hakkında yazılmış ilk ciddi eser olan Franz Rosenthal'ın kaleme aldığı Die arabische Autobiographie adlı makale, batının“bireyselcilik”ve“öz-farkındalık”olgularının Arapça tercüme-yi hâl eserlerinde bulunmadığını dayanak göstererek, diğer kültürlerin sözüm ona“gerçek”otobiyografiden yoksun olduğunu olabildiği kadar ispat etmeğe çalışmıştır. Batı'da yazılmış daha sonraki eserlerin hemen hemen hepsi, Rosenthal'ın Arap otobiyografisine layık gördüğü bu yeri hemen benimsemiş ve otobiyografinin olmazsa olmaz özelliği olan ve yazarın metindeki ifadelerinden de hemen ve direk anlaşılabilir olduğuna inandıkları“şahsiyet”ifadelerini, bu tercüme-yi hâl eserlerinde aramağa koyulmuşlardır. İkinci Dünya Savaşı sonrası atmosferin etkisinden uzak olmalarından olsa gerek, yakın zamanda kaleme alınmış olan konuya dair eserlerin yazarları, o dönemin bir paradigması olan 'modernite öncesi batı da dahil olmak üzere, modern-batı haricindeki bütün kültürlerin insanlarının kaleme aldıkları tercüme-yi hâl eserlerinde bireyselciliğe dair yazılı ifadeler kullanmamış olmalarının olsa olsa bu insanların kendilerine has şahsiyetlerinin olmadığından kaynaklandığı'fikrine şüphe ile yaklaşabilmiştir ki bu durum, daha evvelce bilinmeyen çok sayıdaki Arapça yazma eseri gün yüzüne çıkarmak için kolları sıvamalarına vesile olmuştur. Bu yazarların eserleri, Arapça otobiyografi yazımı hakkındaki önceki genel kabulün tek kelimeyle yanlış olduğunu ortaya koydu. Bu, Arapça otobiyografi eserlerinin de birer edebi eser olarak değerlendirilmesini sağlayarak bu konuda çalışma yapılmasının yolunu açmış ve böylece, birçok bilim adamının dikkatlerini Arap edebiyatı otobiyografi yazımı üzerine çalışma yapmaya çekmiştir. Interpreting the Self: Autobiography in the Arabic Literary Tradition adlı eserin editörü olan Dwight F. Reynolds, uzun süredir varlığından haberdar olunmayan bir geleneği, modernite öncesi Arapça otobiyografi yazım geleneğini, gün yüzüne çıkardı. Ve hatta bu geleneğin on beşinci yüzyılın başlarında yaşamış olan ünlü âlim el-Suyûtî tarafından da bilindiğini ve bu geleneğin, modern-batı otobiyografi yazımından etkilenmeye başladığı dönem olan yirminci yüzyılın ilk çeyreğine kadar da devam ettiğini göstermiştir. Prof. Dimitri Gutas'ın, daha önceden bilinmeyen bir otobiyografi olan Abdullatif el-Bağdâdî'nin otobiyografisi üzerine olan seminer dersine katılma şansını yakalamıştım. Bu seminer modernite öncesi Arapça otobiyografi literatürüne olan ilgimi artırmıştı. Çok geçmeden, on altıncı yüzyıl Osmanlı âlimlerinden ve aynı zamanda hâkim olarak görev yapmış olan Taşkörüzâde Ahmed Efendi'nin el-Şekâyık el-Nuʾmâniye fî Ulemâi'd-devle Osmâniyye adlı biyografi eserinin sonuna yazdığı otobiyografisinin İngilizce diline tercüme edilmediğini fark ettim ve bu işi master tezim olarak sunmaya karar verdim. Umarım bu mütevâzı çalışma Arapça ve Osmanlı Türkçesi otobiyografi yazın geleneğini daha iyi anlamamıza katkı sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
The interest in autobiographical writing in the Arabic literary tradition has grown in the last few years after been treated for half a century as a mere shadow of what it is called“true”autobiography, which was allegedly unique to modern-western culture. The first serious treatment of pre-modern Arabic autobiography in the western scholarship, Die arabische Autobiographie by Rosenthal,“focused as much as disproving the existence of ”true“ autobiography in other cultures”on the basis of the absence of western“individualism”and“self-awareness”in the Arabic self-narrative texts. Subsequent works of scholars in the western academia, if not all of them , took his analysis for granted, and“sought an essentialized self that they deemed easily and directly discernible through the literary representations.”Recent studies, whose authors were free from the influence of the atmosphere of post-World War II, and therefore, found its dominant idea regarding autobiographical writing that 'people of other cultures, including pre-modern west, did not use literary representations of individualism in their self-narrative texts because they probably did not have distinct personalities ' doubtful, which allowed them find it beneficial to invest time and effort in unearthing a large amount of unknown Arabic autobiographical manuscripts, have shown that the previous perception of Arabic autobiography was simply wrong. This helped pave the way for the study of Arabic autobiographies as literary texts and draw attention of many scholars to the study of autobiography in the Arabic literary tradition. Dwight F. Reynolds, who is the editor of the book Interpreting the Self: Autobiography in the Arabic Literary Tradition, brought a long lost pre-modern Arabic autobiographical tradition into light that was once recognized even in the early 15th centuries by scholars like Jalāl al-Dīn al-Suyūṭī and one that continued to exist until the first quarter of the 20th century before it started to be influenced by the characteristics of modern-western autobiographical writing. I was fortunate to take Prof. Dimitri Gutas' seminar on one of the previously unknown autobiographies, the autobiography of ʿAbd al-Laṭīf al-Baghdādī. This seminar increased my interest in the autobiographical writings in the pre-modern Arabic literature. Soon I realized that the autobiography of 16th century Ottoman scholar and judge Taşköprüzâde Ahmed Efendi, which is appended to his biographical dictionary al-Shaqāʾiq al-Nuʿmāniyya fī ʿUlamāʾ al-Dawla ʿUthmāniyya (Nuʿmānī Tulips in the Ottoman State), was not translated into English, so I decided to carry out this task as my Master's thesis. I hope that this humble work will contribute to our understanding of autobiographical writing in the Arabic literary tradition and that of Ottoman.
Benzer Tezler
- Kınalızâde Ali Çelebi'nin Tabakâtü'l-Hanefiyye adlı eserinin tahkik ve tahlili
A critical study and analysis of Tabakâtu'l-Hanefiyye of Kınalizâde Ali Chelebi
RAŞİT KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MENDERES GÜRKAN
- شرح الأربعين النووية للشيخ أحمد بن تركي بن أحمد المَنْشلِيلي (ت. 979هــ) دراسة وتحقيقاً
Şeyh Ahmed b. Türkî b. ahmed el-Menşelîlî'nin Serhu Erbeîne'n-Nevevî isimli eseri araştırma ve tahkik
SALEH MOHAMMAD ALİ OMER
Yüksek Lisans
Arapça
2025
DinTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENES SALİH
- Şakâik-i Numâniyye ve Zeyillerinde Kırım Ulemâsı
Crimean Ulema in Şakâik-i Numaniyye and Zeyilleri
MİNE ÇELEBİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihKaradeniz Teknik ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DERYA DERİN PAŞAOĞLU
- Nev'îzâde Atâ'î, Hadâ'iku'l-Hakâ'ik fî Tekmileti'ş-Şakâ'ik(Özcan, 1989: 486-623), (İnceleme – çeviri yazı)
Nev'îzâde Atâî, Hadâ'i̇ku'l-Hakâ'i̇k fî Tekmileti'ş-Şakâ'ik(Özcan, 1989: 486-623), (Review-transcription)
VELİ SAĞIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ VOLKAN KARAGÖZLÜ
- حاشية كمال الدين طاش كبري زاده لِسورة الكهف من تفسير أبي السعودلِكمال الدّين محمد بن أحمد الشهير طاش كُبري زادَه ت، ه1030/1621م
Taşköprîzâde Kemâleddin'in 'Hâşiye alâ Tefsir-i Ebissuûd li Sûreti'l-Kehf' isimli eserinin tahkik ve tahlili
MUHAMMED ELBEYATİ