Muhammed Hatemi döneminde (1997-2005) İran'da yayınlanan Türkçe öğrenci dergilerinin içerik analizi
Content analysis of Turkish student magazines published in Iran during the period of Muhammad Hatami (1997-2005)
- Tez No: 824667
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULREZAK ALTUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Gazetecilik, Journalism
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gazetecilik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 192
Özet
Türkler, İran'da birçok medeniyetin kurucusu ve diğerlerinin önemli bir parçası olmuştur. İslam'dan sonra bin yıl İran'ı yöneten Türk devletleri, Farsça ve diğer dillerin gelişmesine öncülük etmişlerdir. Ancak Rıza Han iktidara gelince (1925) Türklere karşı sistematik asimilasyon politikaları yürüttü ve Türkçe yasaklandı. İran basın tarihinde bahar dönemi olarak anılan Muhammed Hatemi döneminde (1997-2005) sağlanan göreli özgürlük, Türkler için önemli ölçüde faydalı olmuştur. Bu dönemde 35 şehirde ve 50 üniversitede 123 Türkçe-Farsça öğrenci dergisi yayınlandı. Bunlar, Hatemi dönemine kadar İran basın tarihindeki Türk yayınlarının toplam sayısının iki katıdır. Reformist ve muhafazakâr basının ana fikir ve gündemini bir kenara bırakan Türk dergileri, İran Türklerinin milli meselelerine odaklandı. Sosyal medyanın olmadığı yıllarda İran'da yayınlanma fırsatı bulan öğrenci dergileri sadece üniversitelerle sınırlı kalmamış, halktan da büyük ilgi görmüştür. Bu dergiler İran Türklerinin kendilerine ve Türklüklerine dönmelerinin tek kaynağı olmuştur. Bu çalışma, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin kuruluşundan (1991) esinlenerek Güney Azerbaycan'da yeniden canlanan Ulusal Hareket'in temelini oluşturan ve toplumsal tabanını genişleten 123 öğrenci dergisi üzerine yapılan ilk akademik çalışma olması nedeniyle büyük önem taşımaktadır. Karma yöntemle yapılan bu çalışmada Türkçülük ve Azerbaycan millî meseleleri ile ilgili önemli kavram ve temaların sıklığı belirlenmiş, tasnif edilmiş ve incelenmiştir. Muhammed Hatemi döneminde İran'da yayınlanan Türk dergilerinin içeriğinin yüzde 71'i Türklük ve Azerbaycan meselelerine odaklanıyor. Yazıların yüzde 58'i Farsça, yüzde 42'si Türkçe olup, vilayetlere göre değerlendirdiğimizde sadece Tebriz'de Türkçe hâkimdir. Bu çalışmanın önemli bulgularından biri Tahran'da yayınlanan dergilerin içeriğinin yüzde 85'inin, Tebriz'de yayınlananların ise yüzde 80'inin ulusal olmasıdır. Ayrıca Türk dili ve anadili (123), Azerbaycan Ulusal Hareketi (45), kimlik (35), Karabağ'ın işgali ve Hocalı soykırımı (26) ve Sattar Han (22) yazıyla İran'da yayınlanan Türk dergilerinde en çok tartışılan konulardır. Çalışmada bu ve diğer tespitler üzerine detaylı analizler yapılmıştır. Çalışmanın bulguları, İran İslam Devrimi'nden beklentilerini bulamayan Güney Azerbaycan Türklerinin ümmet (İslam ve Şii) ve İran kimliğinden uzaklaşarak ulusal ve Türk kimliklerini benimsediklerini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Turks have been the founders of many civilizations and an important part of others civilizations in Iran. The Turkish states, which ruled Iran for a thousand years after Islam, pioneered the development of Persian and other languages. However, when Riza Khan came to power (1925), he carried out systematic assimilation policies against the Turks, and Turkish was banned. The relative freedom provided during the period of Mohammed Khatami (1997-2005), which is known as the spring period in Iranian press history, has been significantly beneficial for the Turks. During this period, 123 Turkish-Persian student magazines were published in 35 cities and 50 universities. These are twice the total number of Turkish publications in Iranian press history up to the time of Khatami. Turkish magazines, which set aside the main ideas and agenda of the reformist and conservative press, focused on the national issues of the Iranian Turks. Student magazines, which had the opportunity to be published in Iran in the years when there was no social media, were not only limited to universities but also attracted great interest from the public. These magazines have been the only source for Iranian Turks to return to themselves and their identity. This study is of great importance as it is the first academic study on 123 journals by published students in university in Iran, that formed the basis of the revived National Movement in Southern Azerbaijan, inspired by the establishment of the Republic of Azerbaijan (1991), and expanded its social base. In this study, which was carried out with a mixed method, the frequency of important concepts and themes related to Turkism and Azerbaijani national issues were determined, classified, and examined. 71 percent of the content of Turkish magazines published in Iran during the Mohammed Khatami period focuses on Turkishness and Azerbaijani issues. 58 percent of the articles were in Persian and 42 percent in Turkish, and when we evaluate them according to the provinces, Turkish is dominant only in Tabriz. One of the important findings of this study is that 85 percent of the content of the journals published in Tehran and 80 percent of those published in Tabriz are national. In addition, Turkish language and mother tongue (123), Azerbaijan National Movement (45), identity (35), occupation of Karabakh and Khojaly genocide (26) and Sattar Khan (22) are the most discussed topics in Turkish journals published in Iran. In the study, detailed analyzes were made on these and other determinations. The findings of the study show that South Azerbaijan Turks, who could not find their expectations from the Iranian Islamic Revolution, moved away from the ummah (Islam and Shiite) and Iranian identity and adopted their national and Turkish identities.
Benzer Tezler
- Güney Azerbaycan'da basın faaliyetleri: Muhammed Hatemi'nin cumhurbaşkanlığı dönemi
Başlık çevirisi yok
KHAYALA ABBAS
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
GazetecilikAnkara ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDÜLREZAK ALTUN
- The reform period in Iran: A study on the reasons of electoral failures
İran'da reform dönemi: Seçim başarısızlıklarının nedenleri üzerine bir çalışma
KÜBRA OĞUZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2013
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiOrtadoğu Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELİHA ALTUNIŞIK
- İran'da reform hareketinin doğuşu, yükselişi ve dönüşümü: Hatemi dönemi
The birth, rise and transformation of the reform movement in Iran: The era of Khatami
MUSTAFA CANER
Doktora
Türkçe
2023
Siyasal BilimlerSakarya ÜniversitesiOrtadoğu Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜNYAMİN BEZCİ
- Uluslararası ekonomi politika açısından 2000'li yıllarda Türkiye-İran ilişkileri
The relations between Turkey and Iran in the international way of economic - politics in 2000's
HÜSNİYE ASAROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Uluslararası İlişkilerYeni Yüzyıl ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN YAŞAR HACISALİHOĞLU
- Türk basınına göre Türkiye-İran ilişkileri (2000-2006)
Turkey -Iran relations according to Turkish press (2000-2006)
SONER DURSUN