Geri Dön

The traumatic effects of colonialism in Three Irish plays

Üç İrlanda oyununda sömürgeciliğin travmatik etkileri

PDF İndir

  1. Tez No: 825122
  2. Yazar: ERTUĞRUL BAŞÇINAR
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZLEM KARADAĞ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: İngiliz Dili ve Edebiyatı, English Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: İrlanda Tiyatrosu, İrlanda Tarihi, Travma Kuramı, Postkolonyal Kuram, İngiliz Edebiyatı, Irish Theatre, Irish History, Trauma Theory, Postcolonial Theory, English Literature
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İngiliz Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 166

Özet

Travma çalışmalarına göre, şiddetli ve korkunç deneyimler insan zihninde çeşitli psikolojik etkiler bırakır. Normal insan deneyiminin ötesinde seyreden bu olaylar, psikolojik açıdan kişinin sınırlarını zorlar ve duygusal yaralanmaya sebep olur. Bu olaylar doğal afetler, kazalar, savaşlar, fiziksel yaralanmalar, belli bir kişi veya grup tarafından zorbalığa veya tacize uğrama gibi durumları kapsamaktadır. Dolayısıyla travma tek bir kişide görülebildiği gibi belli bir grup içerisindeki kişilerde de ortaya çıkabilmektedir. Bu olaylar kişilerin fiziksel bütünlüğünü tehdit etmekte ve kişide korku, çaresizlik, dehşet ve öfke gibi negatif duygular uyandırmaktadır. Bu travmatik olayların sebep olduğu ruhsal hastalıklar arasında bellek sorunları, kafa karışıklığı, suçluluk duygusu, depresyon, panik bozukluğu, sosyal fobi, travma sonrası stres bozukluğu, psikoz, kaygı bozukluğu ve çeşitli psikomatik hastalıklar bulunmaktadır. Travma çalışmalarına göre insan zihni, kişiyi rahatsız eden anıları tamamen unutmak yerine bilinç altında depolar. İnsan davranışlarının, düşüncelerinin ve gelişiminde önemli bir rol oynayan bilinç altı, bastırılmış deneyimlerin uyandırdığı duygu ve düşünceler doğrultusunda kişinin davranışlarına yön vermektedir. Sıkıntı verici olaylar yaşayan kişiler veya gruplar, travmalarını bastırmak için bireysel ve toplumsal olarak farklı başa çıkma yöntemleri sergilerler. Aşırı stres, kaygı bozukluğu ve öfkeden ötürü sağlıklı düşünebilme yetisi zarar gören bu bireylerin başvurduğu yöntemler hem kendileri hem de çevrelerindeki insanlar için yıkıcı sonuçlar doğurabilmektedir. Uzun süre boyunca tedavi edilmeyen travmalar kişinin zihninde dağınık halde birikir ve zaman zaman kişinin aklına gelerek rahatsız edici duygular uyandırır. Kişinin zihninde donuk olarak duran ve hatırlanmayan travmalar ise bireyin davranışlarını dolaylı olarak etkiler. Bu kronik rahatsızlık hastayı stres kaynağıyla yüzleşerek başa çıkma ya da ondan kaçmaya zorlar. Travmanın kaynağından kaçma isteği, hastayı fiziksel ve sözlü şiddet gibi ilkel ve zararlı yöntemlere başvurarak olumsuz duygu ve düşünceleri geçici olarak tatmin etmeye ya da bastırmaya iter. Bu yüzden travma yaşayan kişilerin sorunlarını mümkün olduğunca hızlı ve doğru bir şekilde tespit etmek ve bunlara uygun çözümler üretmek hayati önem arz etmektedir. Çalışmanın ana odağı olan travma konusunu irdeleyebilmek amacıyla tezde, travmanın kuramsal çerçevesi açıklanmaktadır. Bu çerçeveyi oluşturmak için travma ve psikanaliz çalışmalarında önde gelen kuramcıların kaynaklarından faydalanılmıştır. Travmanın genel tanımını ve semptomlarını açıklayan bu kısım, ayrıca sömürgeci travmanın da karakteristik özelliklerinden bahsederek tezde ele alınan oyunların kuramsal incelemesi için zemin hazırlamaktadır. Oyunlar içerisindeki travmaya örnek verilebilecek diğer spesifik durumları açıklamak için gerekli olan kuramlar ise tezdeki bölümler içerisinde ayrıca verilmiştir. Bu çalışma travma konusunu, sömürgeci Britanya İmparatorluğunun ekonomik, kültürel ve politik kontrolü altındaki İrlanda toplumunun yaşadığı olumsuz psikolojik etkiler bağlamında incelemektir. İrlanda'nın 16. Yüzyılda başlayan sömürgeleştirilme sürecinin etkileri 21. Yüzyıla kadar devam etmiş, ülkenin tarihinde, kültüründe ve edebiyatında derin izler bırakmıştır. Bu süreç içerisinde iki taraf arasında pek çok savaş ve katliam yaşanmış, binlerce insan ölmüş veya yaralanmış ve İrlanda'daki binalar ve altyapılar büyük hasar görmüştür. İngiltere'nin İrlanda üzerindeki despotik kontrolünü incelemek amacıyla çalışma, sömürgeciliğin travmatik sonuçlarını incelemek için George Bernard Shaw'ın John Bull's Other Island'ından, Seán O'Casey'nin Juno and the Paycock'ından ve Brian Friel'ın Translations'ından faydalanmaktadır. Yukarıda adı geçen oyunlar, İrlanda tiyatrosunda önde gelen eserlerden sayılmaktadır. Bu oyunlar, İngiltere'nin sömürgeci politikalarının on dokuzuncu ve yirminci yüzyıllarda İrlanda ve İngiltere toplumu üzerinde bıraktığı olumsuz fiziksel ve psikolojik etkilere odaklanırlar. İngiltere'nin ilk kolonisi olarak kabul edilen İrlanda, İngiltere'nin agresif sömürgeci taktiklerini geliştirdiği yer olarak görülmektedir. Bu taktikler İrlanda'nın topraklarına el konulması, işgücünün ve doğal kaynaklarının sömürülmesi, dilinin ve kültürünün asimile edilmesi ve karşıt grupların şiddet yoluyla tasfiye edilmesinden oluşmaktadır. Bahsi geçen bu politikalar, yukarıda bahsedilen üç oyunda ayrıntılı olarak tasvir edilmektedir. Baskıcı sömürge politikaları meşru kılmak amacıyla İngiltere, İrlanda halkını eğitimsiz, gelişmemiş, irrasyonel ve bağnaz bir toplum olarak ötekileştirme yoluna gitmiştir. Bu yöntem iki taraf arasındaki ayrışma ve nefreti daha da artırmış ve İrlanda toplumunda radikal milliyetçilik gibi görüşlerin artmasına yol açmıştır. İngiltere daha sonra bu baskıcı politikaları diğer sömürge ülkelerinde de uygulayarak Kuzey Amerika, Doğu Afrika ve Avusturalya kıtalarına kadar uzanan geniş bir imparatorluk inşa etmiştir. Bu imparatorluk günümüzde ortadan kalkmış olsa da İrlanda'nın kolektif hafızasında bıraktığı etkiler hala sürmektedir. Hem İngiliz hem de İrlanda toplumunun tutum ve politikalarını objektif bir bakış açısıyla inceleyen bu üç oyun, İrlanda'nın sömürge döneminde yaşanan travmatik tarihsel olayları anlatılarında sık sık yer vermektedir. Bu oyunlar, Britanya İmparatorluğunun kontrolü altındaki İrlanda'nın fakir ve gelişmemiş kasaba ile şehirlerinde geçmekte ve orada yaşayan yerel halkın sosyal, kültürel ve ekonomik sıkıntılarına odaklanmaktadır. Oyunlar, bu sıkıntıların yol açtığı çatışma ve gerilimlerin her iki tarafa da fiziksel ve psikolojik zararlar verdiğini göstermektedir. Bu sebepten ötürü çalışma, sömürgecilik-sonrası ve travma kuramları ile İrlanda'nın sömürülmesinin tarihsel arka planı ışığında, İngiliz sömürgeciliğinin hem İrlanda hem de İngiliz toplumunda kişisel ve toplumsal travmaya sebep olduğunu ortaya koymaktadır. Bu oyunlardaki İngiliz ve İrlandalı karakterler ya travmalarıyla yüzleşmeyi reddederler ya da bastırılmış duygusal acılarını ve sömürgeciye duydukları nefreti şiddet aracılığıyla gösterirler. Psikanaliz çalışmalarında“bastırılanın geri dönüşü”olarak tanımlanan bu durum, oyunlarda yukarıda belirtilen bu iki yaklaşım aracılığıyla ortaya konulmaktadır. Travma kuramı, bu iki yaklaşımı“fanteziler”ve“agresif dürtüler”olarak iki ana başlık altında değerlendirmektedir. Bu iki yöntem bireyin kişisel ve kolektif travmadan geçici olarak kaçmasına olanak sağlayarak kişinin sıkıntılarıyla sağlıklı bir biçimde yüzleşmesine engel olmaktadır. Dolayısıyla oyunlar, her iki yaklaşımın da yıkıcı yönlerini tasvir ederek bu yöntemlerin travmayla yüzleşme konusunda sağlıksız çözümler olduklarını ortaya koymaktadır. Fantezi başlığı altında değerlendirilen yüzleşmeyi reddetme eylemi, bireyin gerçekleşme ihtimali olmayan hayali gerçekler üreterek sömürgeci baskı ve travmadan geçici bir şekilde kaçmasıyla gerçekleşir. Bu yöntem, bireyi gerçeklikten koparmak pahasına geçici bir rahatlama duygusu sağlar. Arzu ve isteklerini günlük hayatında gerçekleştirme şansı bulamayan birey, bu hayali gerçeklik aracılığıyla isteklerini yapay bir şekilde gerçekleştirerek duygusal olarak rahatlamaya çalışır. Gerçeklikle bağları zayıflayan kişi anksiyete, paranoya ve sosyal ilişkilerde yetersizlik gibi duygular yaşar ve kendini içinde bulunduğu durum ve toplumdan soyutlar. Bu durum bireyin çevresine yabancılaşmasına ve yalnızlaşmasına sebep olarak kişinin travmalarını derinleştirir. Diğer taraftan bastırılmış travmanın fiziksel ve sözel şiddet aracılığıyla boşaltılması, sömürgeci ile sömürgeleştirilen arasında daha fazla çatışma, nefret ve gerilime neden olur. Bunun sonucunda iki taraf arasında sağlıklı bir iletişim aracılığıyla uzlaşma ihtimali tamamen ortadan kalkar. Bu sebepten ötürü oyunlar, bu yaklaşımları kolonyal travmaya kalıcı çözüm sunamayan tehlikeli ve etkisiz yöntemler olarak tasvir etmektedir. Bu yöntemlerin yıkıcı sonuçlarını ortaya koymak adına çalışma, sömürgeci ile sömürülen arasındaki umutsuz ilişkiyi ve bastırılmış nefretten doğan gerilimi yukarıda söz edilen travma ve psikanaliz kuramları aracılığıyla ele almaktadır.

Özet (Çeviri)

According to trauma studies, violent and horrific incidents inflict various psychological effects on the human mind. People who experience distressing events display different coping methods individually and collectively to repress their traumas. This study examines the subject of trauma in the context of the colonial exploitation of Ireland under the British Empire's oppressive control. To scrutinise the traumatic results of colonialism, it utilises George Bernard Shaw's John Bull's Other Island, Seán O'Casey's Juno and the Paycock, and Brian Friel's Translations. They focus on the psychological effects of Britain's colonial policies on Irish society in the nineteenth and twentieth centuries. These policies consist of confiscating Ireland's lands, exploiting its labour force, assimilating its culture, and violently eliminating the opposing groups. In the light of postcolonial and trauma theories, and through the historical background of Ireland's colonisation, this work exhibits that these violent and assimilative acts caused personal and collective trauma among the Irish. The Irish characters in these plays either refuse to confront their trauma or display their repressed emotional pain and hatred against the coloniser in violent ways. The refusal of confrontation occurs when they escape from the distressing colonial oppression by fabricating imaginary realities. This method provides a temporary sense of relief at the expense of disassociating them from reality. On the other hand, the violent discharge of suppressed trauma causes more conflict and tension between the coloniser and the colonised, which eradicates the possibility of reconciliation between these sides. Therefore, the plays depict these approaches as dangerous and ineffective methods that fail to provide a permanent resolution to colonial trauma.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    821293

    Postcolonial trauma, history and subversion in Arundhati Roy's The God of Small Things

    Arundhati Roy'un Küçük Şeylerin Tanrısı romanında postkolonyal travma,tarih ve altüst etme

    MAHİZER AKTAŞ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    İngiliz Dili ve EdebiyatıEge Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. DİLEK DİRENÇ

  2. Tez No

    745228

    Representation of postcolonial generations in Yaa Gyasi's homegoing

    Yaa Gyasi'nin yalnız ağaçların şarkısı adlı eserinde sömürge sonrası nesillerin temsili

    ÖZGE ALTUNLU

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    İngiliz Dili ve EdebiyatıAtatürk Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL AVCU

  3. Tez No

    524075

    Question de colons et de colonisés dans Meursault, contre-enquête de Kamel Daoud

    Kamel Daoud'un Meursault, Karşı Soruşturma adlı romanında sömüren ve sömürülen

    YELİZ DOĞAN

    Yüksek Lisans

    Fransızca

    Fransızca

    2018

    Fransız Dili ve EdebiyatıAnadolu Üniversitesi

    Yabancı Diller Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ABDULLATİF ACARLIOĞLU

  4. Tez No

    564382

    İsmet Doğan yaşamı ve sanatı

    Life and art of İsmet Doğan

    İSMAİL ŞİMŞEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Güzel SanatlarDokuz Eylül Üniversitesi

    Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı

    PROF. DR. MEHMET KOŞTUMOĞLU

  5. Tez No

    562770

    Kolonyal projenin Igbo toplumu üzerindeki travmatik etkileri:Parçalanma, Tanrının Oku ve Artık Huzur Yok

    The traumatic impacts of colonial project on Igbo society: Things Fall Apart, Arrow of God, and No Longer at Ease

    ŞENGÜL KESMEZ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    İngiliz Dili ve EdebiyatıBingöl Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET KAYINTU

Geri Dön