Türkiye Türkçesi ağızlarında organ adları
Organ names in Turkish dialects
- Tez No: 826231
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FATİH NUMAN KÜÇÜKBALLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Çalışmamız Türk Dil Kurumu tarafından hazırlanan Anadolu ve Rumeli ağızlarının söz varlığıyla ilgili en kapsamlı çalışma olan Derleme Sözlüğü temel alınarak hazırlanmıştır. Derleme çalışmaları, Türk Dil Kurumunun yapmış olduğu çalışmalarla sınırlı kalmayarak gönüllüler tarafından yürütülen araştırmalar ile de zenginleştirilmek istenmiş fakat Derleme Sözlüğü kadar kapsamlı olamamıştır. İnceleme esnasında gerekli olan kaynaklardan makale ve sempozyumlara ulaşılarak hazırlanan araştırma için yardımcı olacak veriler toplanmış ve analiz edilmiştir. Bu çalışmada Derleme Sözlüğü'nün altı cildi ve Türkiye Türkçesi ağızları üzerine hazırlanmış ağız sözlükleri taranarak tespit edilen organ adları bir liste şeklinde hazırlanmıştır. İnsan organlarının yanı sıra hayvanın herhangi bir uzvuna yahut bir ağacın yaprağına dahi değinilmiştir. Organ isimlerinin klasik örneklerinden ziyade bir canlının görünen veya görünmeyen kısımlarının da bahsi geçmiştir. Listelenen organ adları, Eski Türkçeden günümüze kadar geçirmiş oldukları değişimle beraber verilmiştir. Temel alınan özellik, organın Türkiye Türkçesindeki kullanım şekli olmuş ve bu anlam üzerinden kelimenin Eski Türkçe, Harezm Türkçesi, Eski Anadolu Türkçesi ve Osmanlı Türkçesinde nasıl kullanıldığı tespit edilmiştir. Buna ek olarak organ adlarının yalnızca ne olduğuna değil; nerede, hangi köyde, hangi aşiret tarafından kullanıldığına da yer verilmiştir. Çalışmamızın sonunda lehçe ve ağızlardaki benzerlikler ve farklılıklar tespit edilerek listelenmiş buna ek olarak karşılaştırma şeklinde sunulmuştur. Anahtar Kelimeler Derleme Sözlüğü, Ağız Araştırmaları, Organ Adları, Türkiye Türkçesi Ağızları
Özet (Çeviri)
Our work is based on the Compilation Dictionary, which is the most comprehensive study regarding the vocabulary of Anatolian and Rumelian dialects, prepared by the Turkish Language Institution. Compilation efforts have been enriched not only by the studies conducted by the Turkish Language Institution but also by research carried out by volunteers. However, these efforts couldn't achieve the same level of comprehensiveness as the Compilation Dictionary. During the examination, relevant sources, articles, and symposiums were accessed to gather and analyze data for the research. In this study, a list of organ names was prepared by scanning the six volumes of the Compilation Dictionary and the dialect dictionaries prepared for Turkish dialects in Turkey. The list includes names of organs not only in humans but also in animals and even parts of trees. The discussion of organ names covers both the classical examples and the visible or invisible parts of a living being. The listed organ names are presented with the changes they have undergone from Old Turkish to contemporary Turkish. The main focus was on the usage of the organ in Turkish spoken in Turkey, and based on this usage, how the word was used in Old Turkish, Harezm Turkish, Old Anatolian Turkish, and Ottoman Turkish was determined. Furthermore, our work not only provides information about what organ names signify, but also includes details about where, in which village, and by which tribe they are used. At the end of our study, similarities and differences in dialects and accents are identified, listed, and presented in a comparative manner. Keywords Compilation Dictionary, Dialect Studies, Organ Names, Turkish Dialects
Benzer Tezler
- Türkiye Türkçesi ağızlarındaki birleşik kelimeler ve Türkçenin zenginliği bakımından önemi
Compound words in the dialects of turkish language in turkey and their importance in respect to the richness of turkish language
EZGİ SIRTI
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Halk Bilimi (Folklor)Dokuz Eylül ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞERİF ALİ BOZKAPLAN
- Derleme Dözlüğü'nde cinsiyet organlarıyla ilgili adlar üzerine bir inceleme
A study on names related to sex organs in Derleme Sözlüğü
GÜLSÜM YURTOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAL ÇALIŞKAN
- Türkiye Türkçesi ağızlarında bitki ve hayvan isimleri
The names of plants and animals in accent of Turkey Turkish
KÜRŞAT EFE
Doktora
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BİCAN ERCİLASUN
- Türkiye Türkçesi ağızlarında ikincil uzun ünlüler
Secondary long vowels in Turkey Turkish dialects
EZGİ ARAL
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BURAN
- Şanlıurfa ağzı söz varlığı
The vocabulary of Şanlıurfa dialect
SİBEL ÇINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıNecmettin Erbakan ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RIDVAN ÖZTÜRK