Hanelerde gıda atığı oluşumunu etkileyen faktörlerin ve azaltmaya yönelik girişimin etkisinin belirlenmesi: İzmir ili örneği
Determination of the factors affecting food waste generation in households and the effect of the intervention on food waste reduction: The case of İzmir city
- Tez No: 828065
- Danışmanlar: PROF. DR. FUNDA PINAR ÇAKIROĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Nutrition and Dietetics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 255
Özet
Gıda atıkları, sürdürülebilir bir gıda sistemine yönelik en büyük tehditlerden biri olup gıda tedarik zincirinin her aşamasında oluşabilmektedir ve gıda güvencesi, çevre ve ekonomi açısından önemli etkileri bulunmaktadır. Bu çalışma, hanehalkının gıda atıklarına yönelik davranışını etkileyen faktörlerin derinlemesine analizini yapmak ve analiz sonuçlarına uygun olarak yapılan girişimin etkisini değerlendirmek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada çok aşamalı karma yöntem kullanılmıştır. Çalışmanın ilk aşamasında hanelerin genel bilgileri ve gıda atıklarıyla ilgili verilerini elde etmek için yüz yüze bir anket uygulanmıştır. Anket ile veri toplama işlemi tamamlandıktan sonra yapılan analizlerin ardından gıda atığı davranışını etkilediği belirlenen sosyodemografik değişkenlere uygun haneler seçilmiş, bu hanelerden gönüllü olanlarla yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu görüşmelerin ardından haneler atık günlüğü & fotoğraflama aşamasına dahil edilmiştir. Görüşme verilerinin analizlerinden sonra sonuçlardan yola çıkılarak hanelere yapılacak bilgilendirmeler için kitapçıklar hazırlanmıştır. İlk bir haftalık atık günlüğü & fotoğraflama işleminin ardından bilgilendirmeler yapılmış ve bunu takiben tekrar bir haftalık atık günlüğü & fotoğraflama süreçleri gerçekleştirilmiştir. Sosyodemografik özelliklerinden olan yaş, cinsiyet, eğitim durumu, çalışma durumu, medeni durum, gelir düzeyi ve hanede yaşayan kadın sayısına göre katılımcıların gıda atığı davranış puanı (GAD) farklılık göstermiştir. En yüksek GAD puanlarının 19-29 yaş aralığında, erkek bireylerde, lisans ve lisansüstü eğitim düzeyinde, çalışanlarda, bekar bireylerde, 6500-7499 TL gelir düzeyinde ve hanesinde bir kadın yaşayanlarda olduğu belirlenmiştir. Alışveriş sıklığında ve artıkların kullanımında artış olduğunda gıda atığı davranışında azalma olduğu, alışverişe giderken harcanan süre arttığında gıda atığı davranışının arttığı bulunmuştur. Kişisel tutum, çevresel tutum, algılanan davranışsal kontrol, suçluluk duygusu ve geri dönüşüm faktörleri atık oluşturmamaya yönelik niyet üzerinde pozitif yönlü ve gıda güvenliği tutumu ise negatif yönlü etkiye sahiptir (p
Özet (Çeviri)
Food waste represents one of the greatest threats to the sustainability of our food system and can occur at any stage of the supply chain for food. Also, food waste has significant impacts on food security, the environment, and the economy. The study was conducted to analyse the factors affecting household's behaviour towards food waste and to assess the impact of an initiative designed in accordance with the results of the analysis.Multi-stage mixed method was used in the study.During the first stage of the study, a face-to-face questionnaire was administered to households to collect general information and food waste data.After the data collection process with the questionnaire was completed, the households suitable for the sociodemographic variables determined to affect the food waste behaviour were selected after the analysis, and semi-structured interviews were conducted with the volunteers from these households.A waste diary & photographing stage was conducted after these interviews. As a result of the analysis of the interview data, a booklet was prepared to inform the households based on the findings.As a follow-up to the first one-week waste diary & photographing process, informing were conducted, and then a second one-week waste diary & photographing stage was conducted.There were differences in the food waste behaviour scores (FWB) of the participants according to their sociodemographic characteristics, including their age, gender, educational level,employment status, marital status, income level,and the number of women living in the household. Among the individuals with the highest FWB scores, there were 19–29-year-olds, males, undergraduate and graduate level students, employed individuals, single individuals with an income level of 6500-7499 Turkish Liras, and households with one woman living.Increasing shopping frequency and the use of leftovers decrease food waste behaviour, whereas increasing shopping time increases food waste behaviour.Intention not to generate waste is positively influenced by personal attitude, environmental attitude,perceived behavioural control, sense of guilt, and recycling factors while it is negatively affected by food safety attitude (p
Benzer Tezler
- Three articles on poverty, educational mobility and human development in Iraq
Irak'ta yoksulluk, eğitimsel hareketlilik ve insani gelişme üzerine üç makale
AHMED TAHA BILAL BILAL
- Monetary and multidimensional poverty analysis for the period 2003-2022 in Türkiye
Türkiye'de 2003-2022 dönemi için parasal ve çok boyutlu yoksulluk analizi
MUHAMMET EMRE BİLGİÇ
Doktora
İngilizce
2025
Ekonomiİstanbul Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. QUENTİN XAVİER MARİN STOEFFLER
- Meyve ve sebze artıklarından süzen poşet bitkisel çay geliştirme olanaklarının araştırılması
Research on the possibilities of developing herbal tea bags from fruit and vegetable waste
BEYZA NUR İLHAN AKYEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıSivas Cumhuriyet ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMRE HASTAOĞLU
- Türkiye'de yoksulluk profili ve gelir gruplarına göre gıda talebi
Poverty profile and the food demand by income groups in Turkey
SEDA ŞENGÜL
- How does water scarcity affect agricultural productivity and food security? A case study on Morocco
Su kıtlığının tarımsal verimlilik ve gıda güvenliği üzerindeki etkileri: Fas örneği
ZAİNAB AL BATOUL MA-EL-AININ
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Ziraatİstanbul Teknik ÜniversitesiAfet ve Acil Durum Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HİKMET İSKENDER