Türkçe türemiş isimlerde fosil isim ve fiil tabanları
Fossil noun and verb bases in Turkish derived nouns
- Tez No: 828697
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞÜKRÜ HALUK AKALIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 132
Özet
Dil, insanlarla beraber varlığını sürdüren, onlarla beraber değişebilen, gelişebilen ya da eksilebilen bir oluşumdur. Durağan olmayan bu oluşumda bazı nadir durumlar gözlenir. Bir kelime kaybolmaya yüz tutmuşken bu sık rastlanılmayan durum gerçekleşir ve kelime fosil olarak adlandırılan kullanımla dilde varlığını sürdürür. Diğer bir deyişle fosil kelimeler, geçmişte bazı zaman dilimlerinde kullanılmış ancak günümüzde çeşitli sebeplerden ötürü kullanılmayan, varlıkları dahi bilinmeyen bazılarının ise kelime gruplarında kullanımı bulunan eski sözlük birimlerdir. Bu çalışmada Türkçe Sözlük'te (TDK, 2011) ve Kamus-ı Türkî'de (TDK, 2019) yer alan türemiş isimlerde fosil isim ve fiil tabanları tespit edilmiştir. Türkçe Sözlük ve Kamus-ı Türkî taranarak tespit edilen türemiş isimlerdeki fosil isim ve fiil tabanları, bunların hangi oranda fosilleşmeye uğradığı TUD'da (Türkçe Ulusal Derlem) yapılan içerik taramasıyla hesaplanmış ve Türkçenin tarihî dönemleri incelenerek kelimelerin köken bilgisine yer verilmiştir. Ayrıca kelimelerin çağdaş Türk lehçelerindeki kullanımlarına da değinilmiştir. Sonuç olarak Türkçe türemiş 31 kelimede fosilleşmiş isim ve fiil tabanları tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Language is a formation that survives with people, can change, develop or decrease with them. In this process, some rare cases are observed. Some rare cases are observed in this nonstationary formation. This unusual situation occurs when a word is about to disappear, and the word continues to exist in the language with a usage called fossil. In other words, fossil words, once used but now unknown and unused for various reasons, some of them are old dictionary units that can survive because they are in word groups. In this study, fossil noun and verb bases were determined in the derived nouns in the Turkish Dictionary (TDK, 2011) and Kamus-ı Türkî (TDK, 2019). The fossil noun and verb bases in derived nouns determined by scanning the Turkish Dictionary and Kamus-ı Türkî, and their fossilization rates were calculated with the content scanning made in the Turkish National Corpus and by inspecting the historical periods of Turkish, the etymology of the words is given. In addition, the use of words in contemporary Turkish dialects is also mentioned. As a result, fossilized noun and verb bases were determined in 31 Turkish-derived words.
Benzer Tezler
- Türkçe fiillerde fosil isim tabanları (A-K)
Fossil noun bases in Turkish verbs (V-K)
ÖZGE EZEL ŞAHİNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLCAN ÇOLAK BOSTANCI
- Kazak Türkçesinde fiilden türemiş isimlerin semantik tasnifi
A semantic classification of deverbal nouns in Kazakh
CANSEL CAMBAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıBartın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSA SALAN
- Ayıı Üöreğe (Tanrı Öğretisi) metni esasında Saha Türkçesinde isim
Noun in the Saha Turkish that based on the text of Ayıı Üöreğe (Divine Doctrine)
NİGAR KALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. MEHMET FATİH KİRİŞÇİOĞLU
- Tulum Hoca metni esasında Türkmen Türkçesinde isimler üzerine gramer çalışması
Gramer working about the Turcoman Turkish nouns on the essence of Tulum Hoca transcription
SERKAN NERGİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. MEHMET FATİH KİRİŞÇİOĞLU
- Atamdan Qalgan dalalar (atalarımdan kalan topraklar) metni esasında Özbek Türkçesi'nde isim
Başlık çevirisi yok
YAVUZ KARTALLIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET FATİH KİRİŞÇİOĞLU