Gaziantep ağzında kıpçak Türkçesi unsurları
The primary factors of kipchak Turkish in Gaziantep dialect
- Tez No: 830134
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜLYA ARSLAN EROL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Ağız, Kıpçak, Gaziantep, Dil, Dialect, Kipchak, Gaziantep, Language
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gaziantep Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 153
Özet
Kıpçaklar, Türk boyları içerisinde önemli bir yere sahip olmuşlardır. Farklı topluluklar ile bir araya gelmiş bulundukları coğrafyalarda kültür, dil, din alışverişi yapmışlardır. 1237 yılına kadar Orta Asya'nın geniş topraklarında yaşamış olsalar da bu tarihten sonra tıpkı diğer Türk boylarının etkilendiği gibi Kıpçaklar da siyasi faktörlerden etkilenmiştir. Siyasi hamlelerden etkilenen Türk boyları bulundukları topraklardan farklı coğrafyalara göç etmişlerdir. 11. yüzyılda Anadolu'ya yapılan göçler sırasında Oğuz boyu ile birlikte Kıpçakların da bu bölgeye gelip yerleştikleri bilinmektedir. Anadolu'da bugün birbirinden farklı ağızlar bulunmaktadır. Bunun sebebi ise bu bölgenin 11. yüzyıldan bu yana göç almış olmasıdır. Anadolu'ya gelip yerleşen boylar farklı ağız özelliklerini de beraberinde getirmiştir. Bu boylar arasında çalışmamızda da ele aldığımız Kıpçak boyu önemli bir yer taşımaktadır. Dilin kendi içinde şekillendiği, üzerinde yaşanılan coğrafyadan da izler taşıyarak farklılaşıp geliştiği unutulmamalıdır. Çünkü dil yaşayan bir varlıktır. Tıpkı insan gibi bir dil de doğar, yaşar ve ölür. Bu canlılıktan dolayıdır ki Orta Asya'da yaşayan bir kelimenin, bir ses unsurunun Anadolu'da da yaşayıp geliştiğini söylemek mümkündür. Her dilde olduğu gibi Türkçede de bu böyledir. Orta Asya'dan kopup gelen Kıpçak boyu Anadolu'da belirli yerlerde kümelenmiş ve bu kümeler bugün dahi kendini koruyabilmiştir. Anadolu ağızları üzerine yapılan tasnifler; Doğu Grubu ağızları, Kuzeydoğu Grubu ağızları ve Batı Grubu ağızları olarak 3 başlık altında toplanmaktadır. Çalışmamızda Batı Grubu ağızları içerisinde yer alan Gaziantep ağzı üzerinde durulacaktır. Bu ağız içerisinde Kıpçak Türkçesine ait ses unsurları karşılaştırılarak örnekleriyle verilecektir.
Özet (Çeviri)
Kipchaks had an important place among Turkish tribes. They came together with different communities and exchanged culture, language and religion in the geographies they lived in. Although they lived in the vast lands of Central Asia until 1237, after this date the Kipchaks were affected by political factors, just like other Turkish tribes. Turkish tribes, affected by political moves, migrated from the lands they were in to different geographies. It is known that the Kipchaks, along with the Oghuz tribe, came and settled in this region during the migrations to Anatolia in the 11th century. There are different dialects in Anatolia today. The reason for this is that this region has received immigration since the 11th century. The tribes that came and settled in Anatolia brought with them different dialect characteristics. Among these tribes, the Kipchak tribe, which we also discussed in our study, has an important place. It should not be forgotten that the language is shaped within itself and differentiates and develops by carrying traces from the geography in which it is lived. Because language is a living entity. Just like a human, a language is born, lives and dies. Because of this vitality, it is possible to say that a word or a sound factor that lives in Central Asia also lives and develops in Anatolia. This is the case in Turkish, as in every language. The Kipchak tribe, which came from Central Asia, clustered in certain places in Anatolia, and these clusters have been able to preserve themselves even today. Classifications on Anatolian dialects are generally; they are grouped under three headings: Eastern Group dialects, Northeastern Group dialects and Western Group dialects. In our study, we will focus on the Gaziantep dialect, which is among the Western Group dialects. The phonetic factors of Kipchak Turkish in this dialect will be compared and given with examples.
Benzer Tezler
- Gaziantep barakları ağzı
The Dialect of baraks in Gaziantep
RIZA GÜL
Doktora
Türkçe
1999
DilbilimÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞÜKRÜ AKALIN
- Bayır-Bucak Türkmen ağzı ile Irak türkmen türkçesinin ses ve şekil bilgisi bakımından karşılaştırması
Comparison of Bayir-Bucak turkmen dialect and Iraqi Turkmen Turkish in terms of phonetics and morphology
AYSEL ABDURREZZAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA ARSLAN EROL
- Kerkük bilmeceleri üzerine Bir inceleme
An Evaluation on Kirkuk riddles
MARYAM MOHAMMED GHAFOUR KADAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET EROL
- 60. yıl ve Binevler sağlık ocağına başvuran diyabetli hastaların diyabet ve diyabetik ayak hakkında bildikleri ve uyguladıkları davranışlarının belirlenmesi
Determine the behavior of the knowns and applications about diabetes and diabetic foot of diabetes patients who applied to 60.yıl and Binevler community health center
ESMA ZERİN KARABOĞA
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Halk SağlığıGaziantep ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RABİA SOHBET
- Kars yerli ağzında cümle ve cümle yapıları
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM BALCI
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
DilbilimAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MUKİM SAĞIR