Azerbaycan'daki anlam bilim çalışmaları üzerine bir inceleme
A study on semantic studies in Azerbaijan
- Tez No: 830624
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET AKÇATAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Uşak Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 131
Özet
Bu çalışmada Azerbaycan dilinin sözcüksel-anlamsal sisteminin gelişimine yönelik yapılan araştırmalar incelenmiştir. Azerbaycan`da ilk anlam bilim çalışmaları 1920`lerde başlamıştır. Ancak diğer birçok alanda olduğu gibi Sovyet döneminde de dil bilim araştırmaları göreceli bir nitelik taşıyordu. Bu nedenle anlam bilimi yeterince araştırılmamış ve belli bir sınır içinde kalmıştır. Araştırma daha dar bir çerçevede yürütülmüş olsa da günümüz anlam biliminin temelini oluşturmaktadır. Bu dönemde yapılan araştırmaların bir kısmı bilimsel yeniliği ile günümüzde bile geçerliliğini korumaktadır. Araştırma sırasında ilk anlam bilim çalışmalarının Çobanzade tarafından yapıldığı ve teorik olarak günümüz dilbilgisine ışık tuttuğu tespit edilmiştir. Çobanzade`nin ölümünden sonra uzun süre anlam bilimi üzerine çalışmalar yapılmadı ve bu da anlam biliminin gelişmesinde birtakım gecikmelere neden oldu. Tez çalışmasında Çobanzade`nin semantik üzerine yaptığı incelemeler daha sonra yapılan araştırmalarla karşılaştırılmıştır. Ve bu eserlerin Azerbaycan dilinin gelişimine yüksek katkısı tespit edilmiştir. Ayrıca bu tez çalışmasında incelenen eserlerin okunmasında ve değerlendirilmesinde karşılaşılan sorun ve yetersizliklerin giderilmesi ve Azerbaycan dil biliminin bazı sorunlarının ortadan kaldırılması amaçlanmaktadır. Öncelikle anlam bilimi alanında yapılan çalışmalar tek tek incelenmiş, aralarındaki benzer ve farklı özellikler tespit edilmiştir. Ayrı ayrı kitaplarda bulunan anlam bilimin özellikleri bir araya toplanmıştır. Çobanzade`nin eserinde anlam bilimin 3 türü olduğundan bahsediliyor. Sonraki çalışmalarda bu türlerin sayısı giderek artmıştır. Toplumun miras aldığı bazı dil gelenekleri, güncellenmekte ve değiştirilmektedir. Meslek ve sanat sözleri, basın üslubuna ait anlatım tarzı, halkın edebi ve sanat diline girer. Yani dilin bütün üsluplarında kullanılmaya başlar. Araştırma, bu kategoriler hakkında kapsamlı bilgilere odaklanılarak yapılmıştır. Bu da anlam biliminin önemini artırmaktadır.
Özet (Çeviri)
In this study, researches on the development of the lexical-semantic system of the Azerbaijani language were examined. The first semantic studies in Azerbaijan began in the 1920s. But in the Soviet era, as in many other fields, research on Linguistics had a relative character. For this reason, its semantics have not been adequately studied and remained within a certain limit. However, some of the researches carried out in this period are still valid today with their scientific innovation. Although the research was carried out in a narrower framework, it forms the basis of today`s Semantics. During the research, it was determined that the first semantic studies were carried out by Chobanzade and theoretically shed light on today`s grammar. After the death of Chobanzade, studies on semantics for a long time caused certain delays in the development of science. In this study, Chobanzad`s research on Semantics is compared with the research that followed. And the contribution of these works to the development of the Azerbaijani language has been determined. In addition, it is aimed to eliminate the problems and inadequacies encountered in the reading and evaluation of these works, and to solve some problems of Azerbaijani Linguistics. Firstly, studies on Semantics were examined one by one, and similar and different features between them were determined. The features of semantics written in separate books are gathered together. If it is mentioned that there are 3 types of semantics in Çobanzade`s work, the number of these types has gradually increased in subsequent studies. Some language traditions inherited by society are being updated and changed. The words of profession and art, the style of expression of the press, enter the literary and artistic language of the people, that is, they begin to be used in all styles of the language.The research was conducted by focusing on comprehensive information about these categories. This increases the importance of semantics.
Benzer Tezler
- Köroğlu Destanı (Azerbaycan varyantı) inceleme-metin
Başlık çevirisi yok
GÜLŞEN SEYHAN
Doktora
Türkçe
1990
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiEski Türk Dili Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHARREM ERGİN
- Doğu Avrupa gelişmeleri -Türkiye'ye etkileri-
Başlık çevirisi yok
MEHMET ERDEM
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
Uluslararası İlişkilerİstanbul ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BENER KARAKARTAL
- Azerbaycan'da siyasal partilerin demokratikleşme sürecine etkileri
The impacts of political parties to the democratization process in Azerbaijan
ELVİN MÖVSÜMOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Kamu YönetimiGazi ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
YRD. DOÇ. DR. KÜRŞAT ERDİL
- Örgütsel iletişimde örgüt kültürürnün etkisi Türkiye-Azerbaycan karşılaştırması
The effect of organization culture on organizational communication the comparison of Turkey-Azarbaijan
SABİNA NEİMETZADE
- 1918-1922 arası Türk-Rus ilişkilerinde Azerbaycan'ın rolü
The role of Azerbaijan in the Turk-Russian relationship between 1918-1922
SÖHRAB MUSTAFAYEV