Kısas-ı Mecânîn (Ahmedî'nin Esrâr-nâme tercümesinin nüshası) bağlamında tasavvufî delilik, cünûniyet ve dîvânelik
Mystic insanity, craziness, madness in the context of Kısas-ı Mecânîn (Copy of Ahmadi's translation of Esrâr-nâme)
- Tez No: 831611
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NESRİN SOFUOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 172
Özet
Tasavvuf kültürünün ve tasavvuf edebiyatının en ilgi çekici ve araştırılmaya muhtaç mevzularından biri olan tasavvufî delilik veya tasavvufî cezbe kıssaları ve menâkıbnâmeleri“cünûn, mecnûn, dîvâne, deli, meczûb, muvelleh”gibi bazı tasavvufî kavramlar çerçevesinde zengin bir literatür ve edebî kültür oluşturmuştur. Yaygın psikoloji algısında insanın normal ve makul davranışları dışındaki söz, düşünce ve davranışlarında aşırı bir sapma göstermesi halk dilinde ve edebiyat eserlerinde“delilik”kavramıyla yorumlanagelmiştir. Türk-İslâm edebiyatında“cünûn”veya“deli, delilik”kavramlarıyla ilişkilendirilen kimi kıssalar ve tasavvufî hikâyelerin psikolojik algı ve sapma süreçlerini modern bir dille kurgulanmadığı söylenebilir. Türk-İslâm edebiyatı eserleri bu bağlamda kendi kavram dünyası içinde yukarıda sözünü ettiğimiz ıstılâhlarla ilgili bir edebiyat kültürü meydana getirmiştir. Bu çalışmada, müellifi bilinmeyen bir“Kısas-ı Mecânîn”nüshası üzerinden“cünûn, dîvâne”gibi kavramların müteradifleri bağlamında teşekkül eden tasavvufî cünûniyet veya dîvânelik hâlleri, ilâhî aşk ve cezbe kavramlarıyla ilişkilendirilmeye çalışılacaktır. Bu kavramların Türk-İslâm kültür ve medeniyet dairesinde nasıl algılandığı üzerinde durulacak ve bunların kıssa ve menâkıbnâme kültüründeki yeri ve önemi hususunda birtakım yargı ve neticeler ortaya konacaktır. Birinci bölümde, kıssa ve menâkıbnâme türünün Türk-İslâm edebiyatındaki yeri ve önemi umumî bir bakış açısıyla değerlendirilmiştir. İkinci bölümde; mecnûn, dîvâne, delilik ve müteradifi kavramların Türk-İslâm edebiyatındaki yansımaları ve tasavvuf kültürü içindeki edebî açılımlarına değinilmiştir. Üçüncü bölümde, ilgili nüshanın tasavvufî delilik, cünûniyet ve dîvânelik bakımlarından tahlili yapılmıştır. Tezin genel bir değerlendirmesinin yapıldığı sonuç bölümünde ise ilgili mecmuanın Türk tasavvuf edebiyatında teşekkül eden manzum hikâye kültüründeki yeri ve önemine değinilmiştir.
Özet (Çeviri)
One of the most interesting and in need of research subjects of sufi culture and sufi literature, mystic madness or sufi fascination stories and menakibnames have created a rich literature and literature within the framework of some sufi culture and concepts such as“cunûn, mecnûn, dîvâne, insane, madman, muvelleh”. In the common psychology perception, excessive deviations in words, thoughts and behaviors other than normal and reasonable behaviors of people have been interpreted with the concept of“madness”in colloquial and literary works. It can be said that some tales and mystical stories associated with the concepts of“cunun”or“crazy, insanity”in Turkish-Islamic literature are not fictionalized in a modern language for the psychological perception and deviation processes. In this context, works of Turkish-Islamic literature have created a literary culture related to the terms we mentioned above within their conceptual world. In this study, it will be tried to be associated with the concepts of divine love and attraction, the mystical junûniyet or dîvânelik states formed in the context of the gradations of concepts such as“cunûn, dîvâne”over a copy of“Kısas-ı Mecânîn”whose author is unknown. It will be focused on how these concepts are perceived within the scope of Turkish-Islamic culture and civiliza-tion, and some judgments and conclusions will be put forward regarding their place and importance in the culture of parable and hagiography. In the first chapter, the place and importance of the parable and menâkıb-name genre in Turkish-Islamic literature has been evaluated from a general point of view. In the second part; The reflections of the concepts of mecnûn, divan, insanity and mutaradif in Turkish-Islamic literature and their literary expansions in sufi culture are mentioned. In the third chapter, the relevant copy was analyzed in terms of Sufi mad-ness, crazy and insanity. In the conclusion part, where a general evaluation of the thesis is made, the place and importance of the relevant magazine in the verse story culture formed in Turkish sufi literature is mentioned.
Benzer Tezler
- Tebrizli Ahmedî'nin Esrârnâme isimli eseri (Transkripsiyonlu metin çeviri-inceleme)
The work titled Esrârname of Ahmedi of Tebriz (Transcripted text translation–review)
GÜLŞEN GAZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE FARSAKOĞLU EROĞLU
- Die Suche nach einer terminologischen Äquivalenz zum Begriff Der Metapher im Türkischen durch Vergleich von Rhetorik und belâgat
Metafor Kavramına Retorik- Belâgat Mukayesesi İçinde ve Belâgat Terminolojisinde Kavramsal Karşılık Arayışları
MEHMET AKİF DUMAN
Doktora
Almanca
2018
DilbilimJohannes Gutenberg-Universität MainzTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HENDRİK BOESCHOTEN
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE
- A surveillance and security alert system based on real-time motion detection to protect secret and vital places
Kritik önemdeki yerleri korumak için gerçek zamanlı hareket algılamaya dayalı bir gözetim ve güvenlik uyarı sistemi
AHMED SHAHAB AHMED AL-SLEMANI
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolSakarya ÜniversitesiBilgisayar ve Bilişim Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ZENGİN