Kırgizistan buğday ekiliş alanlarında sorun oluşturan toprak kökenli fungal etmenlerin tanısı
Diagnosis of soil-borne fungal factors causing problems in wheat cultivation areas of Kyrgyzstan
- Tez No: 832190
- Danışmanlar: PROF. DR. GÖKSEL ÖZER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bitki Koruma Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 73
Özet
Buğday tacı ve kök çürüklüğü hastalıkları ile ilişkili fungus türleri dünya genelinde birçok bölgede yaygın ve önemli zaralara neden olmaktadır. Bu çalışma kapsamında Kırgızistan'ın kuzeyindeki üç ana buğday üretim bölgesinde buğday tacı/kök çürüklüğü ile ilişkili fungus türleri araştırılmıştır. Semptomatik dokulardan toplam 598 fungus izolatı, morfolojik, mikroskobik özellikleri ile nükleer ribozomal DNA'nın internal transcribed spacer (ITS) bölgesi, translation elongation factor 1α (TEF1) ve RNA polymerase II beta subunit (RPB2) genlerinin dizi analizleri kullanılarak tanımlanmıştır. Her bir fungusun izole edildiği alanların yüzdesi ve izolasyon seviyelerinin oranı belirlenmiştir. Yaygın kök çürüklüğü etmeni Bipolaris sorokiniana, izlenen alanların %86,67'sinde tespit edilmiş olup izolasyon sıklığı %40,64 olarak bulunmuştur. Fusarium spp. tüm elde edilen izolatların %53,01'ini oluşturmuş ve 12 farklı türe ayrıldıkları anlaşılmıştır. En yaygın tanımlanan Fusarium türü, izlenen bölgelerin %70'inden izole edilen ve izolasyon sıklığı %21,57 olan Fusarium acuminatum'dur. Bu türü olan F. culmorum, F. nygamai, F. oxysporum ve F. equiseti takip etmiştir. Hassas Triticum aestivum cv. Seri 82 üzerinde gerçekleştirilen patojenisite çalışmaları, F. pseudograminearum ve F. culmorum izolatlarının eşit olarak en virulent patojenler olduğunu göstermiştir. Orta derecede virulent olan B. sorokiniana yaygınlığından dolayı buğday kültürü için ciddi bir tehdit oluşturduğu düşünülmektedir. Buğday üretim bölgelerinde, F. culmorum dışındaki Fusarium türleri, F. acuminatum, F. nygamai, F. oxysporum ve F. equiseti türlerinin patojenik olmadığı ancak F. redolens, F. algeriense ve F. pseudograminearum gibi daha az rastlanılan türlerin virulent olduğu belirlenmiştir. Üç farklı alanda bulunan Curvularia inaequalis hafif derecede virulent olmasına karşın F. solani, F. proliferatum, F. burgessii ve F. tricinctum ile birlikte Microdochium bolleyi, Microdochium nivale ve Macrophomina phaseolina türlerinin patojenik olmadığı tespit edilmiştir. Bu türlerin ikincil kolonizatörler olarak kabul edilmiştir. Bu çalışma, Kırgızistan'da buğday tacı/kök çürüklüğü ile ilişkili patojenlerin göreceli önemi ve dağılımı hakkındaki en detaylı rapordur. Çalışma sonuçları literatüre ve dayanıklı buğday ıslah çalışmalarına önemli katkı sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
Fungal species associated with wheat crown and root rot diseases cause significant damage in many regions worldwide. In this study, fungal species associated with wheat crown/root rot were investigated in the three main wheat production regions in northern Kyrgyzstan. A total of 598 fungal isolates from symptomatic tissues were identified using morphological, microscopic characteristics, and sequence analyses of the internal transcribed spacer (ITS) region of nuclear ribosomal DNA, translation elongation factor 1α (TEF1), and RNA polymerase II beta subunit (RPB2) genes. The percentage of areas from which each fungus was isolated and the ratio of isolation levels were determined. The common root rot agent, Bipolaris sorokiniana, was detected in 86.67% of the surveyed areas, with an isolation frequency of 40.64%. Fusarium spp. constituted 53.01% of all isolates obtained and were classified into 12 different species. The most commonly identified Fusarium species was Fusarium acuminatum, isolated from 70% of the surveyed regions, with an isolation frequency of 21.57%. This species was followed by F. culmorum, F. nygamai, F. oxysporum, and F. equiseti. Pathogenicity studies conducted on susceptible Triticum aestivum cv. Seri 82 showed that F. pseudograminearum and F. culmorum isolates were equally the most virulent pathogens. Bipolaris sorokiniana, being moderately virulent, is considered a serious threat to wheat culture due to its prevalence. In wheat production regions, Fusarium species other than F. culmorum, such as F. acuminatum, F. nygamai, F. oxysporum, and F. equiseti, were found to be non- pathogenic, while less common species like F. redolens, F. algeriense, and F. pseudograminearum were virulent. Curvularia inaequalis, found in three different areas, was mildly virulent, while F. solani, F. proliferatum, F. burgessii, F. tricinctum, along with Microdochium bolleyi, Microdochium nivale, and Macrophomina phaseolina species were found to be non-pathogenic. These species have been considered as secondary colonizers. This study is the most detailed report on the relative importance and distribution of pathogens associated with wheat crown/root rot in Kyrgyzstan. The results of the study provide significant contributions to the literature and to the development of resistant wheat breeding efforts.
Benzer Tezler
- Кыргызстандын чүй аймагындагы дан өсүмдүктөрү эгилген талааларда циста пайда кылуучу нематоддордун (Heterodera spp.) таралуусун изилдөө
Çüy bölgesi arpa ve buğday ekim alanlarında hububat kist nematodları (Heterodera spp.)'nın yayılış alanlarının araştırılması
ELAMAN KANATBEK UULU
Yüksek Lisans
Kırgızca
2022
ZiraatKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞENOL YILDIZ
- Жергиликтүү өзгөн күрүч сортторунун ткандык культураларынын параметрлерин in vitro культивирлөө шарттарында аныктоо
Yerel özgen çeltik çesitlerinin in vitro koşullarda doku kültürü parametrelerinin belirlenmesi
GÜLNAZ TAŞEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
BiyolojiKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YILMAZ KAYA
- Çüy bölgesi bugday ekim alanlarmda görülenonemli bitki paraziti nematodlarm yayılışalanlarının belirlenmesi
Determination of important plant parasitic nematodesdistribution in chuy region, wheat growing areas
AYSALKİN ZAKIR KIZI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ZiraatKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞENOL YILDIZ
- Farklı konsantrasyonlarda uygulanan kadmiyum (Cd) elementinin buğday (Triticum aestivum L.) bitkisinin mineral beslenmesi üzerine etkisi
Başlık çevirisi yok
DİLBARA BAKTIBEKOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
BiyolojiKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM İLKER ÖZYİĞİT
- Кыргыздардын улуттук «Бозо» ичимдигинин микрофлорасын изилдөө
Кırgızların ulusal içeceği bоzanın mikroflorasın araştırma
CAZGÜL SEİTKANOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2018
Gıda MühendisliğiKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ANARSEYİT DEYDIEV