Yüksek öğretim kurumlarında etkinlik ölçümü kapsamında ödünleşimli veri zarflama analizi uygulaması
An application of DEA with tradeoff factors on evaluating higher education institutions performances
- Tez No: 833753
- Danışmanlar: PROF. DR. AYDIN ULUCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İş Analitiği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 149
Özet
Kaynaklarını mal ve hizmete dönüştürmekle sorumlu sistemler bünyesinde yer alan farklı birimlerin göreli etkinliğini ölçmek adına yapılan performans değerlendirmelerinde Veri Zarflama Analizi (VZA) yönteminin yoğun bir şekilde kullanıldığı dikkat çekmektedir. Kar amacı gütmeyen sektörlerde Karar Verme Birimlerinin (KVB) etkinlik değerlendirmesi esnasında girdi ve çıktı faktörlerinin belirsizliği ve ölçek uyuşmazlığı gibi problemlerin üstesinden gelebilen VZA, çoklu girdi ve çıktıların varlığında doğrusal programlama prensipleri ile sorunsuz çalışabilmektedir. VZA metodundan doğru sonuçlar alabilmek için kullanılan veri setinin homojenitesi kritik önem taşır. Bu homojenliği sağlamak adına veri sınıflandırılmasının dikkatle yapılmasının yanı sıra standart VZA modellerinin daha doğru sonuçlar vermesi adına girdi ve çıktılar arasında kurulabilen ilişkiler, modele ek kısıtlar halinde eklenebilir. Bu uygulama, Podinovski'nin (2004) çalışması ile ödünleşim ilişkileri olarak literatürde yerini almakla birlikte standart VZA'nın sunduğu etkinlik sınırını genişleterek daha az veya eşit sayıda etkin birim vermektedir. Bu çalışma kapsamında Hacettepe Üniversitesi'ne ait 290 anabilim dalı, 80 bölüm ve 32 fakültenin göreli etkinliği ödünleşim ilişkileri ile incelenmiştir. Ödünleşim ilişkileri eklenmiş modellerin etkinlik skorundaki değişimler gözlenmekle birlikte bu faktörlerin model üzerindeki iyileştirme etkisi test edilmiştir. KVB seviyesi, farklı nitelikteki birimlerde verinin ayrıştırılması ve ödünleşim ilişkilerine göre çeşitlendirilen veri setleri ile birimlerin 54 farklı senaryoda verdikleri sonuç ve model davranışları incelenmiştir. Hacettepe Üniversitesi'ne ait KVB'lerin etkinlik ölçümünün yanı sıra farklı senaryolar eşliğinde yapılan değerlendirmeler ile VZA yöntemindeki iyileştirme alanları araştırılmıştır.
Özet (Çeviri)
Data Envelopment Analysis (DEA) is a widely used method in academic literature to evaluate relative efficiency of units under an establishment that is responsible for turning resources into service and goods. Based on linear programming principles, DEA has the advantage of overcoming problems usually faced while measuring a non-profit organization's performance such as uncertainty of input and outputs or unit discrepancies. This method requires a homogenous data set to reach the most accurate results. To obtain homogeneity, classifying the data set accurately is a crucial process in DEA but also other extensions such as tradeoff relations can play a vital role in improving the homogeneity. Tradeoff relations can be defined as the relationship between input and output factors and added to the standard DEA as additional constraints which expands the effective frontier. This study includes evaluating the efficiency of academic units under Hacettepe University which contains 290 divisions, 80 departments and 32 faculties by using DEA models with tradeoff relations. Models with tradeoff relations have been compared to the classical DEA model to test the changes in efficiency scores. With few modifications such as decomposition of data according to its characteristics and the addition of tradeoff factors, 54 different scenarios were tested. Besides from measuring the performance of academic units of Hacettepe University, results and change in model behaviors depending on different cases have also been observed to find out the improvement areas for the classical DEA approach.
Benzer Tezler
- Türkiye'deki üniversitelerin etkinlik ölçümü ve performanslarının karşılaştırılması: Panel veri analizi
Performance comparison and efficiency measurement of universities in Turkey: Panel data analysis
ÖZGE SAYGIN KARAGÖZ
Doktora
Türkçe
2020
EkonometriDokuz Eylül ÜniversitesiEkonometri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞENAY ÜÇDOĞRUK BİRECİKLİ
- Eskişehir ilindeki Anadolu liselerinin göreli etkinliklerinin ölçümü
Relative efficiency measurement of Anatolian high schools in Eskişehir
HAMZA DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimAnadolu Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMEL ŞIKLAR
- Okul öncesi dönemi çocuklarında sosyal problem çözme becerilerini geliştirmek: Artırılmış gerçeklik destekli etkinlik planı önerisi
Developing social problem solving skills in preschool children: Recommended educational activity with augmented reality support
BİLGE NUR KANBUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERDAR ARCAGÖK
- Türkiye'deki devlet üniversite enstitülerinin veri zarflama analizi uygulaması ile etkinliğinin ölçümü
The measurement of effectiveness of the state univerites'institues in Turkey by applying data cataloguing analysis
ZAFER YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
İşletmeCumhuriyet Üniversitesiİşletme Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZİYA GÖKALP GÖKTOLGA