Diyarbakır Ziya Gökalp Yazma Eser Kütüphanesi'nde yer alan tezhipli yazma eserlerin incelenmesi ve motiflerin dekoratif ürün tasarımlarında kullanılması
Examination of illuminated writing works in Diyarbakir Ziya Gökalp Writing Works Library and using motifs in decorative product designs
- Tez No: 833912
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜLYA SERPİL ORTAÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: El Sanatları Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 321
Özet
Tarihi değerlendirmelerde, incelenen dönem kendisinden bir önceki döneme bir basamak vazifesi gördüğü bilinmektedir. Türk İslam sanatlarında da dönemlere göre çok sayıda araştırma yapılmıştır. Bu araştırmalara büyük ölçekli yazma eserlerin yanında küçük ölçekli yazma eserleri de dahil etmenin önemi büyüktür. Tezhip sanatının Anadolu'da ki örneklerine ulaşabilmek amacıyla Diyarbakır Ziya Gökalp Yazma Eser Kütüphanesi'nde araştırmayı yoğunlaştırmak hedeflenmiştir. Bu çalışmada Diyarbakır Ziya Gökalp Yazma Eser Kütüphanesi'nde bulunan eserlerin teknik, motif, renk, kompozisyon ve üslup özellikleri açısından incelenerek çizimleriyle tespit edilerek belgelendirilmesi hedeflenmiştir. Araştırma kapsamında müzede bulunan 1984 adet yazma eserden tezhipli olan 42 adet eser esas alınarak betimsel bir çalışma olarak hazırlanmıştır. Araştırmanın evrenini Diyarbakır Ziya Gökalp Yazma Eser Kütüphanesi'nde yer alan tezhipli eserler oluşturmuştur. Araştırmanın örnekleminde ise Diyarbakır Ziya Gökalp Yazma Eser Kütüphanesi'nde bulunan“42 adet tezhipli eser”yer almıştır. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan veriler çeşitli kütüphaneler, yazılı kaynaklar, dijital ortam kaynakları taranarak elde edilmiştir. Bu eserlerden 42 tanesi tezyinat kalitesi bakımından ve metodoloji bakımından incelemeye uygun görülmüştür. Bulgular ve yorum bölümünde araştırma kapsamındaki tezhipli yazma eserlerin incelenerek çizimleri ve fotoğrafları beraberinde süsleme özellikleri Bilgi formu formlarına işlenmiştir. Bilgi formu formlarındaki bilgiler doğrultusunda motif, renk, sayfa tasarım, yapım tarihi, süsleme ve teknik özelliklerine göre tablolar oluşturulmuştur. Bu tabloların değerlendirilmesi sonucunda ulaşılan bulgular yorumlanarak öneriler verilmiştir. Diyarbakır iline coğrafi olarak yakın çevre illerden toplanan çok sayıda bu yazma eserlerin arasından 42 yazma eserin içerisinde hadis-i şerif ve haşiyeleri, İslam alimlerinin biyografileri, hadis şerhleri, tefsir, akaid, fıkıh gibi dini temaların yanında retorik ya da sözlük gibi edebi eserlerin olduğu tespit edilmiştir. İnceleme kapsamındaki yazma eserler zahriye sayfası ve unvan sayfası şeklinde hazırlanmıştır. Yazmaların fotoğrafları çizimleriyle incelenerek analizleri yapılmış elde edilen sonuç neticesinde önerilerde bulunulmuştur. Bir Bilgi formu çalışması olan bu araştırma bahsi geçen 42 eserin belgelenerek tezhip sanatı açısından yorumları yapılarak kayıt altına alınmıştır.
Özet (Çeviri)
In historical evaluations, it is known that the examined period serves as a stepping stone to the previous period. In Turkish-Islamic arts, a large number of studies have been carried out according to the periods. It is important to include small-scale manuscripts as well as large-scale manuscripts in these studies. In order to reach the examples of illumination art in Anatolia, it is aimed to intensify the research in Diyarbakır Ziya Gökalp Manuscript Library. In this study, it is aimed to document the works in Diyarbakır Ziya Gökalp Manuscript Library by examining them in terms of technique, motif, color, composition and stylistic features. Within the scope of the research, it was prepared as a descriptive study based on 42 illuminated works out of 1984 manuscripts in the museum. The universe of the research consisted of illuminated works in the Diyarbakır Ziya Gökalp Manuscript Library. In the sample of the research, there were“42 illuminated manuscripts”in Diyarbakır Ziya Gökalp Manuscript Library. Qualitative research method was used in this study. The data used in the research were obtained by scanning various libraries, written sources and digital media sources. 42 of these works were deemed suitable for examination in terms of decoration quality and methodology. In the findings and comment section, the illuminated manuscripts within the scope of the research were examined and their drawings and photographs were included in the catalog forms. In line with the information in the catalog forms, tables were created according to motif, color, page design, construction date, decoration and technical features. The findings obtained as a result of the evaluation of these tables were interpreted and suggestions were given. It has been determined that among the 42 manuscripts collected from the provinces geographically close to Diyarbakir, there are hadith-i sharifs and annotations, biographies of Islamic scholars, hadith commentaries, religious themes such as tafsir, akaid, fiqh, as well as literary works such as rhetoric or dictionaries. The manuscripts within the scope of the examination were prepared in the form of zahriye page and title page. The photographs of the manuscripts were analyzed with their drawings, and suggestions were made as a result of the results obtained. This research, which is a catalog study, has been documented and recorded in terms of the art of illumination by documenting the 42 works mentioned.
Benzer Tezler
- Manzum kısas (İnceleme-metin)
Poetry stories (Research-text)
ABDULKADİR ÖZÜLKÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıErzincan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZKAN DAŞDEMİR
- Diyarbakır Ziya Gökalp Yazma Eser Kütüphanesindeki 577 nolu mecmûanın tanıtımı ve 75-179 varakları arasındaki gazellerin transkripsiyonu.
Presentation of the journal no:577 in Diyarbakir Ziya Gökalp Manuscript Library and the transkription of the ghazals between 75-179
MEHMET BÜKÜM
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıDicle Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. RAMAZAN SARIÇİÇEK
- Diyarbakır Ziya Gökalp Yazma Eserler Kütüphanesinde yer alan Arapça gramere dair eserlerin tasnif ve tanzimi
Presentation and introduction of arabic gramer manuscripts in Diyarbakır Ziya Gökalp Munuscripts Library
RIFAT IŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Bilgi ve Belge YönetimiSelçuk ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECEP DİKİCİ
- İlkokul 4. sınıfta Türkçe ile insan hakları, yurttaşlık ve demokrasi derslerinde eleştirel pedagoji uygulamaları
Critical pedagogy applications in Turkish and human rights, citizenship and democracy clases at the 4th grade of primary school
PERİHAN EFE
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimDicle ÜniversitesiSınıf Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FATİH YILMAZ
- Diyarbakır folkloru ve kültürü tarihçisi Şevket Beysanoğlu'nun Ziya Gökalp literatürüne katkısı
Contribution of Diyarbakır folklore and culture historian Şevket Beysanoğlu to Ziya Gökalp literature
GÜLSÜM PEKER ALPAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Marmara ÜniversitesiSosyoloji ve Antropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL COŞKUN