Lisansüstü sanat eğitimi programlarında otobiyografik ifade olanaklarına dayalı çağdaş sanat uygulamalarının psikanalitik ve otoetnografik analizi
Psychoanalytic and autoethnographic analysis of contemporary art practices based on possibilities of autobiographical expression in postgraduate art education programs
- Tez No: 773787
- Danışmanlar: PROF. DR. CEMİLE ARZU AYTEKİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Güzel Sanatlar, Psikoloji, Education and Training, Fine Arts, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Güzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Resim-İş Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 453
Özet
1960'lı yıllarda modernizmin bitmesiyle başlayan ve günümüzde de devam eden çağdaş sanatın oluşum nedenleri, modern dönemde gelişen akılcılık, teknolojik ilerlemeler, I. ve II. Dünya savaşları, kapitalizm gibi çok çeşitli toplumsal ve küresel olayların sorgulamalarıyla, yani postmodern teori ile aynı zeminde ortaya çıkmıştır. Çağdaş sanat, geleneksel sanattan farklı bir yaklaşım ortaya koyarak, her nesnenin sanatsal ürüne dönüşebildiği, biçimden çok içerik yapısının önem taşıdığı bir üslubu taşımaktadır. Çağdaş sanatta daha çok öne çıkan bireysel yaklaşımlar, öznel tavır, sanatta içeriğin biçime göre önem kazanması durumu ile birlikte, çağdaş sanatçıların eserlerinde ve sanat eğitimi öğrencilerinin sanatsal uygulamalarında, kendilik algısı ve 'ben'e, benliğe dair olgulara (otobiyografisine, benliğine, deneyimlerine vb.) ve yaşanan topluma dair unsurlar ve kültürel olgulara (otoetnografik verilere) daha fazla yönelme söz konusu olmuştur. Çağdaş sanatçıların, kendilerine/otobiyografilerine yönelmeye başlamalarında, modernite ile başlayan bireysellik düşüncesi, psikanalizin gelişmesiyle bellek konusunun dikkat çekmesi, postmodern kuramlarda bireyselliğe yapılan eleştirilerle biricikliğin mümkün olmadığı düşüncesi önemli etkenlerdir. Ayrıca postmodern kuramcı Derrida'nın ilk otobiyografik yapıt olduğu kabul edilen Rousseau'nun 'İtiraflar' yapıtını yapıbozuma uğratması ve kimlik konusunun önemli hale gelmesiyle bireysel deneyim üstünden ötekileştirilme durumunun yansıtılması gibi birçok nedenle çağdaş sanatçıların kendi otobiyografilerine yöneldikleri hatta bir itiraf etme kültürü oluştuğu, ilgili literatürde kuramsal olarak görülmektedir. Buna dayalı olarak da, araştırmada incelenen otobiyografik sanatsal ifadeye dayalı eserler üzerinden, çağdaş sanatın da, yaşamın bilinmeyen yönlerinin sanatsal bir sunumu, bireysel yaşamın özne nesne bütünlüğüne dayandığı ortaya koyulmaktadır. Araştırmada otobiyografi kavramı incelenirken, hatırlama eyleminden dolayı bellek kavramı ve belleğin alt alanı olan otobiyografik bellek incelemeleri, epizodik belleğin bir alt bölümü olarak incelenmesi önem taşımaktadır. Kişinin tüm deneyimleri ve anıları bu bölümde mekan ve zaman bilgisi ile saklanmaktadır. Otobiyografik bellek, bireyin kendi yaşamı ile ilgili deneyimleri saklamasından ötürü benlik-kendilik algısını oluşturmaktadır. Bu noktada, otobiyografik ifadeye dayalı sanatsal uygulama ortaya koyarken bu belleğin ve benlik-kendilik algısının kullanımı söz konusudur. Benlik konusu araştırma probleminde önemli bir kavram olarak, bireyin kim olduğunun bilgisi ve ötekilerle ilişkisiyle şekillenen bir yapıdır ve kişinin kendisine ve çevresine algısını düzenlemekte, güdüleri oluşturmada yardımcı olmaktadır. Araştırmada, otobiyografi kavramı bir araştırma yöntemi olarak kullanılmış, bu bağlamda otobiyografik eserleri olan çağdaş sanatçılar ve lisansüstü sanat eğitimi öğrencilerinin uygulamaları tespit edilerek, eserler üzerinde psikanalitik ve otoetnografik eleştiri yöntemi uygulanmıştır. Araştırmada amaç; çağdaş sanatta, otobiyografik anı, kişisel belleğin ifade aracı olarak kullanıldığı eserleri saptamak, kuramsal incelemeler ışığında, otoetnografik ve psikanalitik eser eleştirisi ile elde edilen verilerin analizlerini yapmaktır. Araştırmada, seçilen otobiyografik eserleri ortaya koyan çağdaş sanatçıların yaratma süreçlerindeki otobiyografik olguları, psikolojik ve kültürel etkileri ortaya koymak ve bire bir görüşmeler yolu ile lisansüstü sanat eğitimi programlarında otobiyografik ifade olanaklarına dayalı çağdaş sanat uygulamaları ve otobiyografik eserlerin psikanalitik, otoetnografik analizi üzerine öğrenci görüşlerini saptamak da amaçlanmaktadır. Araştırmada kültürel olgular, kültürel kodlar, sosyal kimlik ve sosyal ilişkiler ağı incelenmekte ve psikanalitik yöntem analizinde ortaya çıkartılması hedeflenen, oto-biyografik anı belleği kullanımı, kişisel ve kolektif geçmişin dışavurumsal olarak sanatsal uygulamalarda ortaya koyulması, geçmişin-bilinçdışının yaratım sürecine etkileri incelenmektedir. Araştırmada, analiz yöntemi olarak kullanılan psikanalitik eser eleştiri yöntemi, sanatçıların üretim sürecindeki otobiyografisi ve psişik olguların çözümlenmesinde önem taşıyan bir yöntem olarak kullanılmaktadır. Araştırmada, amaçlı örneklem oluşturularak otobiyografik ifadeye dayalı uygulamalar ortaya koyduğu tespit edilen sekiz (8) lisansüstü sanat eğitimi öğrencisi ile birebir görüşülmüştür. Araştırmacı tarafından, uzman görüşleri doğrultusunda hazırlanan görüşme formu ile pilot ve esas görüşme olarak öğrencilerin görüşleri alınmıştır. Araştırmada, otobiyografik ifadeye dayalı uygulamalar üreten çağdaş sanatçıların ve lisansüstü sanat eğitimi öğrencilerinin, yaşadığı toplumdan ve kültürden etkilenmelerle de üretim yaptıkları, zaman zaman kişisel deneyimin bu kültürel ve toplumsal olgularla kesişerek sanatsal motivasyona dönüştüğü tespit edilmiştir. Araştırmada tespit edilen çağdaş sanatçıların eserlerinde ve lisansüstü sanat eğitimi öğrencilerinin uygulamalarında, etnografik açıdan önem taşıyan toplumun kültürel yapısı, sosyal düzeni ve kültürel yapı bakımından otoetnografik bilgilerin, benliğin aktarımı, otoetnografik verilerin simgesel biçim/sembol olarak yansımaları ve ötekinin etkileri bulgulanmıştır. Araştırmada, Türkiye'deki lisansüstü sanat eğitim programları incelenmiş, otobiyografik ifadeye dayalı sanatsal üretimleri sağlayacak kuramsal ve uygulamalı derslerin yeterli sayıda olmadığı tespit edilmiştir. Çağdaş sanatta, öne çıkan bir sanatsal üretim biçimi olan otobiyografik ifadeye dayalı çağdaş sanat incelemelerinin ve içeriklerin, çağdaş sanat eğitiminin de gerekliliklerinden biri olduğu, çağdaş eğitimde de sanatsal üretimler ve düşünsel açıdan lisansüstü sanat eğitimi öğrencilerine katkıları olacağı ortaya koyulmuştur.
Özet (Çeviri)
The reasons for the formation of contemporary art, which started with the end of modernism in the 1960s and continues today, emerged in the same way of thinking with postmodern theory, with the questioning of various social and global events such as rationalism, technological advances, the first and second world wars, and capitalism. By putting forward a different approach from traditional art, contemporary art has a style in which every object can be transformed into an artistic product, in which the content structure is more important than the form. With the individual approaches, subjective attitude, and the fact that the content gains importance over the form in contemporary art, the self-perception and 'me', the facts about the self (his autobiography, self, experiences, etc.) and elements of the society and cultural facts (autoethnographic data) have been more focused. The idea of individuality that started with modernity, the attention to memory issue with the development of psychoanalysis, and the thought that uniqueness is not possible with the criticisms of individuality in postmodern theories are important factors for contemporary artists to turn to themselves or their autobiographies. The pertinent literature also claims that contemporary artists use their autobiographies for a variety of purposes, including deconstructing Rousseau's“Confessions,”which is acknowledged as the first autobiographical work of the postmodern theorist Derrida, and reflecting the alienation situation through personal experience as the issue of identity becomes significant. Based on this, it is revealed that contemporary art is an artistic presentation of the unknown aspects of life, based on the subject-object integrity of individual life, through works based on autobiographical artistic expression examined in the research. While examining the concept of autobiography in the research, it is vital to examine the concept of memory due to the act of remembering, and the examination of autobiographical memory, which is a sub-field of memory, as a sub-section of episodic memory. All experiences and memories of the person are stored in this section with the knowledge of space and time. Autobiographical memory constitutes the self-perception of the individual because it stores the experiences related to his own life. At this point, the use of this memory and self-perception is in question while presenting an artistic practice based on autobiographical expression. As an significant concept in the research problem of the self, it is a structure that is shaped by the knowledge of who the individual is and his relationship with others, and it helps to regulate the perception of oneself and the environment, and to create motives. The idea of autobiography was used as a research methodology in this study. In this context, the practices of contemporary artists and postgraduate art education students who have autobiographical works were determined and psychoanalytic and autoethnographic criticism methods were applied on the works. The purpose of the research; in contemporary art, to identify the works in which autobiographical memory and personal memory are used as a means of expression, to analyze the data obtained by autoethnographic and psychoanalytic work criticism in the light of theoretical studies. In this research, it is also aimed to reveal the autobiographical facts, psychological and cultural effects in the creation processes of contemporary artists who reveal selected autobiographical works, and to determine student views on the psychoanalytic and autoethnographic analysis of autobiographical works and contemporary art practices based on autobiographical expression possibilities in postgraduate art education programs through one-to-one interviews. In addition, cultural phenomena, cultural codes, social identity and social relations network are examined and the use of auto-biographical memory, which is aimed to be revealed in psychoanalytic method analysis, the expression of personal and collective past in artistic practices, the effects of the past-unconscious on the creation process are examined. In the research, the psychoanalytic work criticism method, which is used as an analysis method, is used as an important method in the analysis of the artists' autobiography and psychic phenomena in the production process. In the study, eight (8) postgraduate art education students who were determined to demonstrate practices based on autobiographical expression were interviewed individually by creating a purposeful sample. With the interview form prepared by the researcher in line with expert opinions, students' opinions were taken as pilot and main interviews. Within the scope of this thesis, it has been determined that contemporary artists and postgraduate art education students who produce applications based on autobiographical expression also produce by being influenced by the society and culture they live in, and from time to time personal experience intersects with these cultural and social phenomena and turns into artistic motivation. In the works of contemporary artists identified in the research and in the practices of postgraduate art education students, the cultural structure, social order and cultural structure of the society, which is significant in terms of ethnographic importance, the transfer of autoethnographic information, transference of self, the reflection of autoethnographic data as figurative form/symbol and the effects of the other have been found. In this research, postgraduate art education programs in Turkey were examined and it was determined that the theoretical and practical courses that would provide artistic productions based on autobiographical expression were not sufficient. It has been revealed that contemporary art studies and content based on autobiographical expression, which is a prominent form of artistic production in contemporary art, is one of the requirements of contemporary art education, and will contribute to postgraduate art education students in terms of artistic production and thought in contemporary education.
Benzer Tezler
- Lisansüstü sanat eğitimi'nde epistemoloji ve analitik felsefe bağlamında kavramsal sanat uygulamaları üzerine bir inceleme
A study on conceptual art practices in the context of analytic philosophy and epistemology in the graduate art
FIRAT ÇALKUŞ
Doktora
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMİLE ARZU AYTEKİN
- Bilim felsefesinde paradigmatik yaklaşım kapsamında sanat ve bilim ilişkisinin lisansüstü sanat eğitimi programlarında yansımaları
The reflections of art and science relation within the paradigmatic approach in the philosophy of science on graduate art education programs
EZGİ TOKDİL
Doktora
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUBA GÜLTEKİN
- Antroposen Çağında ekolojik sanatın lisansüstü sanat eğitimi programlarına yansımaları
Reflections of ecological art in the Anthropocene Epoch on the postgraduate art education programs
BERFİN BİNİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMİLE ARZU AYTEKİN
- Banknot üretiminde kullanılan gravür tekniğinin (Taille-Douce) lisansüstü Baskıresim dersinde uygulanabilirliği ve bir ders önerisi
Measuring the applicability of engraving technique (Taille-Douce) that used on banknote manufacturing during the postgraduate Printmaking lectures and a lecture proposal
BUSE KIZILIRMAK ÇEKİNMEZ
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANDAN MÜJDE AYAN
- Anselm Kiefer'in eserlerinin göstergebilimsel çözümlemesi ve sanat eğitimi öğretim programlarındaki öğrenme alanlarına yansımaları
Semiotic analysis of Anselm Kiefer's works and Its reflections on the fields of learning within art education curricula
YURDAGÜL KILIÇ GÜNDÜZ
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUBA GÜLTEKİN