Geri Dön

Halil Rıza Ulutürk'ün şiirleri (Metin-fiil-sözlük)

Poems of Halil Rıza Ulutürk (Text-verb-dictionary)

  1. Tez No: 834764
  2. Yazar: OSMAN ALBAYRAK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. BAHADIR GÜNEŞ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 1026

Özet

Halil Rıza Ulutürk, Sovyetler Birliği dönemi Azerbaycan Edebiyatında (1920-1991) öne çıkan şair ve akademisyenlerden biridir. Sovyet coğrafyasında, yaşadığı dönemin yerli, yabancı şair ve fikir adamlarıyla tanışmış, ayrıca sanatsal ve ideolojik açıdan kendine özgü tarz oluşturmuş bir kişiliktir. Bu durum eserlerinde kullanmış olduğu gerek dil gerekse konu bakımından kendini göstermektedir. Türkçenin kullanımına verdiği önem ve baskıcı Sovyet rejimine karşı Azerbaycan Azadlık Hareketi'nde bir fikir adamı olarak öne çıkması, onu çağdaşları arasında ayrı bir yere koymaktadır. Bu çalışmada, Halil Rıza Ulutürk'ün sanat hayatının farklı dönemlerinde yazdığı Seven Gözler (1959), Gollarını Geniş Aç! (1963), Doğmalıg (1977), Menden Başlanır Veten (1988), Davam Edir 37 (1992) adlı beş şiir kitabının Kiril alfabesinden Latin alfabesine aktarımı yapılmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda, şairin hayatı, sanatı ve eserleri üzerine tespitler yapılmıştır. Yapı bakımından fiiller basit, türemiş ve birleşik fiiller olarak incelenmiş şiirlerde tespit edilen yapılar üzerinden örnekler verilmiştir. Sıfat-fiil yapan ekler taşıdıkları zaman ifadelerine göre ele alınmıştır. Zarf-fiiller de eklere göre tasnif edilmiş ve eklerin yapıları ve anlam özellikleri tespit edilmiştir. Şiirlerden yola çıkarak Azerbaycan Türkçesindeki fiil çekimleri bildirme ve tasarlama kipleri şeklinde tasnif edilip incelenmiş, şahıslara göre çekimleri değerlendirilip örnekler verilmiştir. Sözlük kısmında ise kelimelerin Türkiye Türkçesi karşılıkları verilip dizin hâlinde sunulmuştur.

Özet (Çeviri)

Halil Rıza Ulutürk is one of the prominent poets and academicians in Azerbaijan Literature during the Soviet Union era (1920-1991). In the Soviet geography, he met with local and foreign poets and intellectuals of the era he lived in, and was a personality who created his own artistic and ideological style. This situation shows itself in terms of both the language and the subject used in his works. The importance he gives to the use of Turkish and his prominence as an intellectual in the Azerbaijani Freedom movement against the oppressive Soviet regime put him in a different place among his contemporaries. In this study, the five poetry books of Halil Rıza Ulutürk named Seven Gözler (1959), Gollarını Geniş Aç! (1963), Doğmalıg (1977), Menden Başlanır Veten (1988), Davam Edir 37 (1992) were transferred from the Cyrillic alphabet to the Latin alphabet. In line with the findings, determinations were made on the life, art and works of the poet. In terms of structure, the verbs were examined as simple, derived and compound verbs, and examples were given on the structures determined in the poems. Participle adjective suffixes are handled according to their tense expressions. Adverbial clauses were also classified according to affixes and, the structures and meanings of affixes were determined. Based on the poems, the verb conjugations in Azerbaijani Turkish were classified and analyzed as declarative and modal moods. Their conjugations were evaluated according to the persons and examples were given. In the dictionary part, the Turkish equivalents of the words were given and an index was made.

Benzer Tezler

  1. Azerbaycan şairi Halil Rıza ve Men Şergem adlı eseri (eserdeki şiirler üzerinde dil inceleme)

    Azerbaijani poet Halil Rıza and Men Şergem (language study on poems in his work)

    DİLEK ERENOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    Türk Dili ve EdebiyatıEge Üniversitesi

    Yeni Türk Dili Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YAVUZ AKPINAR

  2. Halil Rıza Ulutürk-hayatı, sanatı ve şiirleri

    Halil Rıza Ulutürk-life, art and poems

    EMİNE SONSUZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Türk Dili ve EdebiyatıEge Üniversitesi

    Türk Dünyası Araştırmaları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ EROL

  3. Halil Rıza Ulutürk'ün hayatı ve şiirleri üzerine bir inceleme

    A study on the life and poets Halil Rıza Ulutürk

    MAHİRE ASKER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Türk Dili ve EdebiyatıKarabük Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. Zhyldyz İSMAİLOVA

  4. Halil Rıza Ulutürk ve Arif Nihat Asya'nın şiirlerinde millî duygular

    National feeling in the poems of Halil Rza Uluturk and Arif Nihat Asya

    AYSEL RUSTAMOVA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesi

    Türkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ RAMAZAN TOPDEMİR

  5. Yayık altı suyu kullanımının düşük yağlı kaşar peynirlerinin fonksiyonel ve teknolojik özelliklerine etkisinin araştırılması

    Investigation of the effect of buttermilk on the functional and technological properties of low-fat kashar cheeses

    HALİL RIZA AVCI

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Gıda MühendisliğiBursa Uludağ Üniversitesi

    Gıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TÜLAY ÖZCAN