İmâmuddîn el-Isfahânî'nin eserlerinde toplumsal anlatı -betimleyici bir çalışma-
Social narrative in the works of Imâmuddîn el-Isfahânî -a descriptive work-
- Tez No: 835177
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULHADİ TİMURTAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Anlatı, Toplumsal, İmâduddîn el-İsfahânî, Betimleme, Selçuklar, Zengiler, Eyyûbiler, Frenkler
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 388
Özet
Bu tez sosyal anlatıyı, konuları ve edebiyatla iliŞkisi bağlamında ele alarak kapalılığını gidermeye çalıŞmıŞtır. Aynı zamanda temaları, özellikleri, sınırları ve türleri üzerinden de inceleme suretiyle sosyal anlatının konularının eğitim ve öğretim açısından daha tertipli olmasını sağlamaya çalıŞmıŞtır. Böylece toplumsal eğitim daha kapsamlı ve mütekâmil olacaktır. Yine bu araŞtırma Selçuklular, Zengiler ve Eyyubiler dönemlerini görmüŞ biri olan İmâduddîn el-İsfahânî'yi öne çıkararak yaŞadığı asırdaki sosyal hayat üzerinden onun kiŞisel hayatını sosyal anlatı içerisine dahil ederek değerlendirmiŞtir. Toplumsal hayatın konularını betimleyici ve edebi bir bakıŞ açısıyla ele almıŞtır. Tez araŞtırmanın hedefleri, önemi, temel unsurları, sınırlılıkları ve etrafında dönen soruları içeren bir mukaddime ile baŞlamaktadır. Mukaddimeyi kavramlar, tanımlar ve anlatı temalarının toplum ile iliŞkilerini kapsayan bir giriŞ takip etmektedir. Sonra birinci bölüm sosyal anlatıya dair toplumsal görünümleri ve sorunlarını ikinci bölüm toplumsal sistemler ve değerleri konularını incelemektedir. Sonuç kısmında ise çalıŞmada elde edilen bulgular aktarılmıŞtır. GiriŞ bölümünde tez sırasıyla ilgili kavramlar ve tanımları, İmâduddîn el-İsfehânî'nin hayatı ve eserleri, anlatı, mahiyeti, tarihi ve çeŞitleri konularına değinmiŞtir. Daha sonra tasvir, içeriği, çeŞitleri, özellikleri ve sosyal hayatla olan iliŞkisini iŞlemiŞtir. Anlatım ve betimleme konularında ediplerin görüŞlerini beyan etmiŞ ve görüŞler arasında tercihlerde bulunmuŞtur. Anlatı ve betimlemenin konularını düzene koymuŞ ve toplumsal yaŞamla iliŞkisilerini açıklamıŞtır. Tez birinci bölümde İmâduddîn el-İsfahânî'nin örf ve gelenekler hakkındaki metodolojisi takip ederek; misafir kabul etme, ağırlama ve uğurlama, , niŞan ve evlenme, doğum ve sevinci, cenaze, taziye ve yas, giyim-kuŞam, meclis ve müsamara vb. adetlerden kareler sunarak gelenek görenekler ve toplumsal sorunlar üzerinden sosyolojik görünümü iŞlemiŞtir. AraŞtırmacı, yolsuzluk yapanların devlette yüksek mevkilerde çalıŞtırılması, yüksek makam ve mevkilere ulaŞmak için ayak oyunları ve rüŞvetlerle bürokrasideki dürüst çalıŞanların uzaklaŞtırılması ve devlet erkanı arasındaki sınırların ve protokolün kaldırılmaya çalıŞılması vb. toplumsal arızalar üzerinden sosyal sorunları ortaya koymaya çalıŞmıŞtır. Ardından gerek Müslümanların gerekse de Fransızların yanında çalıŞan kadınların bürokraside yüksek kademelerdeki durumunu ele almıŞtır. Sonra örnekler üzerinden sefalet ve açlık olgusuna ve nedenlerine değinmiŞtir. Daha sonra göç konusunu, sebepleri ve Şekilleri, fayda ve zararları üzerinden ele alarak İmâduddîn el-İsfahânî'nin tüm bu konuları tasviri hakkındaki metodolojisini açıklamıŞtır. Tez ikinci bölümde sosyal anlatı konusunu toplumsal düzen üzerinden iŞlemiŞtir. Alt, orta ve üst tabaka olmak üzere toplumu üçe ayırıp yaŞamlarına dair örnekler sunmuŞtur. Ardından yirmi bir aileden oluŞan toplumu birbirleri arasındaki iliŞkiler bağlamında incelemiŞ, ırkların ve soyların iç içe geçtiği bir çağın perspektifinden arkadaŞlar arasındaki iliŞkileri, hayatı kolaylaŞtırmadaki rolünü, geçici günlük iliŞkileri, hasım ve düŞmanların birbirleriyle olan münasebetlerini ortaya koymuŞtur. Ardından kıskançlık, izzeti nefs, özlem, Şefkat, kınama, sitem, sevinç, hüzün, acı ve merhamet gibi toplumsal duyguları dile getirmiŞtir. AraŞtırmacı ikinci bölümü, toplumsal değerler baŞlığı altında inançlar ve mezhepler üzerinden değerlendirmeye tabi tutarak, insanların kendi inanç ve mezheplerine karŞı taassublarını, zaman zaman ortaya çıkan sapık fırkalara yöneliŞlerini ve kitlesel hurafeler, efsaneler ve ahlaki çöküntülerle ülkede ki sosyal hayatın nasıl berraklığını kaybettiğini inceleyerek bitirmiŞtir. Sonuç kısmında ise İmâduddîn el-İsfahânî'nin kendi yaŞadığı asırda sosyal meseleleri serd etme konusundaki yaklaŞımı dikkate alınarak çalıŞmada öne çıkan önemli bulgular ortaya konulmuŞtur. ÇalıŞma, müellif İmâduddîn el-İsfahânî'nin kendi toplumunun sorunlarını ve dolaylı yoldan eleŞtirdiğini ortaya koymuŞtur. Sebebler üzerinden sonuçları vasfetmiŞ ve toplumu gerçekçi ve canlı bir Şekilde tasvir etmiŞtir. Sosyal sorunları izah etmede yaratıcı bir yöntem ortaya koymuŞtur.
Özet (Çeviri)
The research was conducted to uncover the social narrative through, its topics and explain its relationship with literature. As the narrative features showed in its types and patterns so that social narrative will be more organized in terms of study, research, and topics. Consequently, social studies will be comprehensive and integrated. Additionally, the research also showed the personality of Imad al-Din al-Asfahani and the social life in his time by intertwining his biography and the social narrative of three witnessed periods: the Seljuk, Zengid, and Ayyubid eras. It addressed social life from both a literary and descriptive standpoint. The research stated an introduction that consisted of the research objectives, importance, ingredients, limitations, and the questions that the research addressed. It was then followed by a preface containing the concepts and definitions and discussions on narration and its relationship to society. The research had two parts. The first part was on social narration, including social phenomena and their issues, while the second part discussed social systems, emotions, and social values and then the conclusion. The researcher studied concepts and definitions in the preface. The research studied Imad al-Din al-Asfahani, his life and his impacts. He then narrated its nature, history, and various types. Furthermore, the research pointed its description, its essence, types, characteristics, and its relationship with social life. He explained the opinions of grammarians regarding its boundaries and inclusiveness. The researcher took between opinions and stated the relationship between narration and description with social life. In the first part, the researcher studied social phenomena through customs, traditions, and social problems. He presented various aspects of social customs and traditions, including the reception and farewell of guests, hospitality, engagement, marriage, childbirth, and celebrations. Moreover, he talked about death, mourning, and lamentation. Additionally, he also talked about the customs of dress, appearance, gatherings, and socializing. The researcher also presented social problems such as corruption in society, where corrupt individuals occupied high positions in the state, bribery for obtaining positions, conspiracies to overthrow reformers, and efforts to undermine the stability and pillars of the state. Furthermore, he stated women's employment, women played vital roles in society, both Muslim and European societies. The issue of poverty and hunger was addressed, discussing its causes and providing examples. He also spoke about migration, its reasons, forms, advantages and disadvantages in the perspective of Imad al-Din. In the second part, the researcher examined social narration through social structures. He listed the three social classes, namely the upper, middle, and lower classes, with examples of the lives they lived. He then explored social relationships within the community, including family, clans, and society as a whole and the role of friends in facilitating social life, along with transient daily relationships, as well as the relationships between enemies and adversaries in a time where lineages and genealogies intertwined. The researcher presented social emotions such as jealousy, pride, longing, nostalgia, blame, reproach, joy, sorrow, pain, mercy, and compassion. The part two concluded by discussing social values, including beliefs and ideologies. The researcher mentioned people's bias towards their beliefs and ideologies and also touched on deviant ideologies that occasionally disrupted social harmony within the country. Furthermore, myths, social legends, and both noble and vile social morals were addressed. The conclusion came with the most important results summarized in the research with Imad al-Din's approach to social topics during his time. The study expressed that the writer, Imad al-Din expressed combined issues indirectly. The research findings revealed that Imad al-Din portrayed society realistically and clearly, successfully capturing its essence. He excelled in presenting social issues with a creative and poetic narrative style. KEYWORDS: Narrative, social, Imad al-Din al-Asfahani, description, Seljuk, Zengid, Ayyubi, Ifranj.
Benzer Tezler
- İsâmuddîn el-İsferâyînî ve el-Atvel adlı şerhinin belâgat açısından değerlendirilmesi (Mukaddime ve meʻânî bölümleri)
Isâmuddîn al-Isfarâyînî and evaluation of al-Atwa's annotation in terms of rhetoric (The parts of preface and maʻânî)
NİHAT TARI
Doktora
Türkçe
2021
Doğu Dilleri ve EdebiyatıDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. CEVAT ERGİN
- İsâmuddîn el-İsferâyînî'nin Şerhu'l-'İsâm li'l-Ferîde adlı eserinin incelenmesi
Başlık çevirisi yok
MEHMET FADIL ÜNSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DilbilimDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. EDİP ÇAĞMAR
- تحليل حاشية عصام الدين عربشاه الإسفراييني المخطوط(ت ٩٥١ه) على تفسير البيضاوي (سورة الأنعام )
İsâmüddîn Arabşâh el-İsferâyînî'nin (V. 945/1538), Hâşiye ʹalâ Tefsîri'l-Beyzâvî adlı yazma eserinin incelenmesi (En'am suresi)
MAJID KAREEM ABDULLAH ABDULLAH
Yüksek Lisans
Arapça
2021
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HİKMETULLAH ERTAŞ
- ʻİsâmuddîn el-İsferâyînî'nin Mîzânu'l-Edeb'i (Nahiv bağlamında)
An examination of the 'nahiv' of İsâmuddîn el-İsferâyînî's book titled Mîzânu'l-Edeb
MUHAMMED FARUK CULUM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET CEVAT ERGİN
- Şerhu'r-Risâleti'l-Vad'iyye adlı eserin tahkik ve tahlili
Research and analysis of his work named Şerhu'r-Risaleti'l-Vad'iyye
MUHAMMED SAMİ ELHAŞİMİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimSiirt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MAHSUM TAŞ
- Halil Fevzi Efendi'nin el-Hâşiyetü'l-Cedîde adlı eseri
Halil Fevzi Efendi life works and analysis of his work 'el-Hâşiyetü'l-Cedîde Alâ Şerh-i Îsâmi'l-Ferîde
ABDULLAH ASLAN
Doktora
Türkçe
2024
DilbilimSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN SOYUPEK