Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı, yürütücü işlevler, dürtüsellik ve kişilik arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between social media addiction, executive functions, impulsivity, and personality in university
- Tez No: 835431
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HATİCE KAFADAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
Bu çalışmada sosyal medya bağımlılığı ile yürütücü işlevler, kişilik ve dürtüsellik arasındaki ilişkinin nöropsikolojik testler kullanılarak belirlenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın örneklemini Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi öğrencilerinden 53 kadın, 27 erkek öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada katılımcıların sosyal medya bağımlılığını ölçmek için Sosyal Medya Bağımlılık Ölçeği (SMBÖ) kullanılmıştır. Yürütücü işlevler; Wisconsin Kart Eşleme Testi (WCST), Stroop Testi TBAG Formu, Wechsler Bellek Ölçeği-III Harf-Sayı Dizisi Alt Testi (HSD), Iowa Kumar Testi (IKT), Wechsler Yetişkinler Zekâ Testi-IV Mantık Yürütme Kareleri Testi (Matrix Reasoning), dürtüsellik; Barratt Dürtüsellik Ölçeği Kısa Formu (BIS-11-KF), kişilik; Eysenck Kişilik Anketi Kısa Formu (EKA-KF), mental iyi hissetme; Mental İyi Oluş Ölçeği Kısa Formu (WEMİOÖ), depresyon; Burns Depresyon Ölçeği (BDÖ), anksiyete; Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ) ile ölçülmüştür. Araştırmanın verilerine tek yönlü varyans analizi, Tukey testi, aracılık analizi ve yapısal eşitlik modeli (YEM) analizleri uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlar sosyal medya bağımlılık düzeylerine göre yürütücü işlevlerin farklılaştığını ortaya koymuştur. Sosyal medya bağımlılığı yüksek olan katılımcıların kurulumu değiştirme, seçici dikkat, çalışma belleği, muhakeme ve karar verme performanslarının sosyal medya bağımlılığı düşük olan katılımcılara göre daha düşük olduğu saptanmıştır. Sosyal medya bağımlılık düzeylerine göre kişiliğin nörotisizm ve yalan alt boyutunun, dürtüselliğin plan yapamama ve motor dürtüsellik alt boyutlarının, depresyon, anksiyete ve mental iyi oluşun puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı sonuçlar bulunmuştur. Aracılık analizi ve yapısal eşitlik modelinden (YEM) elde edilen bulgulara göre ise yürütücü işlev performansının, sosyal medya bağımlılığına akıcı zekânın aracılığıyla etki ettiği bulunmuştur. Ayrıca sosyal medya bağımlılığının BIS-11-KF gizil değişkeni tarafından anlamlı olarak yordandığı sonucuna ulaşılmıştır. Bulgular alan yazın çerçevesinde tartışılmış ve gelecekteki araştırmalara yönelik öneriler sunulmuştur. ANAHTAR KELİMELER: Sosyal Medya Bağımlılığı, Davranışsal Bağımlılık, Yürütücü İşlevler, Kişilik, Dürtüsellik, Yapısal Eşitlik Modeli (YEM)
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to determine the relationship between social media addiction and executive functions, personality, and impulsivity using neuropsychological tests. The study sample consisted of 53 female and 27 male students from Bolu Abant Izzet Baysal University. The Social Media Addiction Scale (SMAS) was used to measure participants' social media addiction. Executive functions were measured by the Wisconsin Card Sorting Test (WCST), Stroop Test TBAG Form, Wechsler Memory Scale-III Letter-Number Sequencing Subtest (HSD), Iowa Gambling Task (IGT), Wechsler Adult Intelligence Scale-IV Matrix Reasoning Test, impulsivity by the Barratt Impulsiveness Scale Short Form (BIS-11-KF), personality by the Eysenck Personality Questionnaire Short Form (EPQ-KF), mental well-being by the Short Form of the Well-being Measure Scale (WEMIOÖ), depression by the Burns Depression Scale (BDS), and anxiety by the Beck Anxiety Inventory (BAI). One-way ANOVA, Tukey test, mediation analysis and structural equation modeling (SEM) were applied to the research data. The results showed that executive functions differed according to the level of social media addiction. Participants with high social media addiction had lower performance in set-shifting, selective attention, working memory, reasoning, and decision-making than those with low social media addiction. Statistically significant differences were found between social media addiction levels and neuroticism and lie sub-dimensions of personality, inability to plan and motor impulsivity sub-dimensions of impulsivity, and scores of depression, anxiety, and mental well-being. According to the findings of the mediation analysis and SEM, the performance of executive functions was found to be influenced by fluid intelligence through social media addiction. It was also found that social media addiction was significantly predicted by the BIS-11-KF latent variable. The results were discussed within the framework of the literature, and recommendations were made for future research. KEYWORDS: Social Media Addiction, Behavioral Addiction, Executive Functions, Personality, Impulsivity, Structural Equation Modeling (SEM)
Benzer Tezler
- Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı belirtilerinin ve sosyal medya bağımlılığı ile depresyon arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of social media addiction symptoms and the relationship between social media addiction and depression in university students
MUHAMMED VEFA DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE GÜNEŞ
- Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ile sosyal ortamlarda gelişmeleri kaçırma korkusu ve yaşamın anlamı arasındaki yordayıcı ilişkiler
Predictive relationships between social media addiction, fear of missing out and meaning of life in university students
MERVE KOÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZELİHA TRAŞ
- Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ve narsisizm arasındaki ilişki
The relationship of social media addiction of the university studentsand narcissism,
RECEP SAĞIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiDemiroğlu Bilim ÜniversitesiUygulamalı Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İREM ANLI
- Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ve olumsuz beden algısı ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between social media addiction and negative body perception in university students
İLKAY GÜNEY SABANCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HABİB ERENSOY
- Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı ile yalnızlık ve kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between social media addiction and loneliness and anxiety levels in university students
FATMA DAĞLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSEYİN KAZAN