Türkçede karşıolgusallık
Counterfactuality in Turkish
- Tez No: 835627
- Danışmanlar: PROF. DR. SEMA ASLAN DEMİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkiyat Araştırmaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 238
Özet
Karşıolgusal olarak etiketlenebilecek cümlelerde temelde iki anlam iletilmektedir: Birincisi, cümledeki olay veya durumun gerçekleşmediği (yani bir olgu olmadığı), ikincisi ise cümledeki ilgili olay veya durumun tam tersinin gerçekleştiğidir (yani bir olgu olduğudur). Bir başka deyişle konuşur karşıolgusal bir cümle ürettiğinde önvarsayımsal olarak cümledeki olay veya durumun tersinin gerçekleştiğini iletmiş olur. Karşıolgusallık alanyazında öncelikle karşıolgusal koşul cümleleri çerçevesinde ele alınagelse de, koşul cümlesi olmayıp karşıolgusallık ileten cümleler de bulunmaktadır. Bununla birlikte varsayımda bulunan ve varsayımda bulunmayan karşıolgusal cümle-lerden de bahsetmek mümkündür. Karşıolgusallık bu çalışmada sadece koşul cümleleri çerçevesinde ele alınmamış, koşul cümlesi olan ve olmayan karşıolgusal cümlelerle birlikte varsayımda bulunan ve bulunmayan karşıolgusal cümleler bütüncül bir biçim-de incelenmiştir. Bu tez çalışmasında öncelikle karşıolgusal cümlelerin türleri belirlenmiştir. Bu türler; konuşurun doğrudan varsayımda bulunup bulunmadığına, bir varsayımın sonuçlarını tahmin edip etmediğine bakılarak tespit edilmiştir. Buna göre A1 cümleleri doğrudan varsayımda bulunan, A2 cümleleri de doğrudan varsayımda bulunmamakla birlikte bunu örtük bir biçimde yapan cümlelerdir. Her iki cümleden sonra karşıolgusal olay ve durumların spekülatif sonuçları hakkında tahmin ve yorumlarda bulunan B cümleleri gelebilir. B cümleleri herhangi bir A1 veya A2 cümlesi olmadan da üretilebilir. Çalışmada bu üç cümle türünün kendi alt türleri de ayrıca incelenmiş, kullanılan işaretleyiciler tespit edilmiştir. Bununla birlikte en önemli A1 > B ilişkisi olan karşıolgusal koşul cümleleri üzerinde daha detaylı bir inceleme yapılmış, bunu yapabilmek için koşul cümlelerinin sınıflandırılması da gerekli görülmüştür. Çalışma boyunca karşıolgusallık hakkındaki genel tartışma başlıkları da tanıtılmış ve bazıları için çözüm önerileri getirilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Any sentence that might be labeled as counterfactual basically conveys two meanings: First, that the event or situation referred in the sentence has not occurred (that there is not any fact), and second, that just the opposite of the event or situation in the sentence has occurred (that there is a fact). In other words, when the speaker makes a counter-factual sentence, he/she hypothetically conveys that the opposite of the event or situa-tion in the sentence has occurred. Although counterfactuality is primarily dealt with within framework of counterfactual conditional clauses in the literature, there are also clauses that convey counterfactuality despite not being a conditional clause. However, it is also possible to mention about counterfactual sentences which include or do not include an assumption. In this study, counterfactuality was not only dealt with within the framework of conditional sentences, but counterfactual sentences with and without conditional sentences, as well as counterfactual sentences with or without assumptions were examined in a holistic way. The first step in this thesis study was to determine the types of counterfactual sentences. These types were found out looking at whether the speaker made an assumption directly and whether he/she estimated the outcomes of an assumption, or not. Accord-ingly, A1 sentences are sentences that directly make an assumption, where A2 sentenc-es are sentences that include a covert assumption, instead of a direct one. Both types of sentences might be followed by B sentences which include estimation and interpretation about speculative outcomes of counterfactual events and situations. B sentences might also be made without any A1 or A2 sentence. The sub-types of each of these three types of sentences were also examined in the study and the markers used were found out. Along with this, a more detailed study was carried out on counterfactual conditional sentences with the most important A1 > B relationship, which acquired classification of conditional sentences. General discussion topics about counterfactuality were introduced throughout the study, for some of which solutions were suggested by the author.
Benzer Tezler
- Türkçede gerektirim
Entailment in Turkish
BÜŞRA BELEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN BOZ
- Türkçe sözdiziminde yan cümle ve kullanımları
Subordinate clause and usage in turkish syntax
ÖZLEM ERDOĞAN
Doktora
Türkçe
2015
DilbilimCumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM DELİCE
- Conceptualization of emotion through body part idioms in Turkish: A cognitive linguistic study
Türkçede duyguların bedenle ilgili deyimler aracılığıyla kavramsallaştırılması: Bilişsel dilbilimsel bir inceleme
MELİKE BAŞ
Doktora
İngilizce
2015
DilbilimHacettepe ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAKİBE NALAN BÜYÜKKANTARCIOĞLU
- Türkçede -mIş biçimbiriminin işlevleri
The function of -mIş morpheme in Turkish
FİKRİYE YILMAZOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YAKUP SARIKAYA
- Resultative constructions in Turkish
Türkçede sonuç bildirgeli yapılar
TACETTİN TURGAY
Yüksek Lisans
İngilizce
2013
DilbilimBoğaziçi ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE SUMRU ÖZSOY