İngiliz-Ermenistan Komitesi'nin faaliyetleri (1913-1923)
Activities of the British-Armenia Committee (1913-1923)
- Tez No: 836249
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖKKEŞ KÜRŞAD KARACAGİL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, Türk İnkılap Tarihi, Uluslararası İlişkiler, History, History of Turkish Revolution, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 204
Özet
Bu çalışmamızda, XX. yüzyılın başlangıcından itibaren İngiltere'nin Ermeni politikasının belirlenmesinde önemli bir rol oynamak isteyen İngiliz-Ermenistan Komitesi'nin faaliyetleri incelenmiştir. Bu doğrultuda tez hazırlanırken, İngiliz-Ermenistan Komitesi'ne ilişkin bilgilerin yer aldığı yerli ve yabancı arşiv belgeleri, Büyük Britanya ve Amerika Birleşik Devletleri basınında yer alan haberler ve komitenin faaliyetleri ile ilişkili bulunan araştırma-inceleme türünden eserlerden yararlanılmıştır. 30 Ocak 1913 tarihinde kurulan İngiliz-Ermenistan Komitesi, Birinci Dünya Savaşı'ndan Lozan Antlaşması'na giden süreç içerisinde İngiltere Hükümeti'nin ve İngiliz kamuoyunun dikkatlerini Ermeni meselesi üzerinde tutmayı hedeflemiş ve bu bağlamda Osmanlı Devleti sınırları içerisinde yaşayan Ermenilerin bağımsızlıklarına kavuşmaları için Avrupalı devletler nezdinde siyasi teşebbüslerde bulunmuşlardır. Birinci Dünya Savaşı'nın ilk iki yılında İngiltere Hükümeti, müttefikleri ile imzaladığı Skyes-Picot-Sazanov Antlaşması çerçevesinde üzerinde Ermenilerin yaşadığı Doğu Anadolu ve Akdeniz coğrafyasını müttefikleri Fransa ve Rusya'nın genişleme sahası olarak kabul etmiş ve bu süreçte Ermeni bağımsızlığını ilgilendiren meselelerde son sözü kendilerine havale etmiştir. Buna rağmen İngiliz-Ermenistan Komitesi, İngiltere Hükümeti'nin bu yaklaşımına sıcak bakmamış ve hükümetini Ermenileri ilgilendiren meselelerde etkin bir rol oynamaya davet etmiştir. 3 Mart 1918 tarihinde Rusya'nın Osmanlı Devleti ile imzalandığı Brest-Litowsk Antlaşması ile İngiltere, Rusya ve Osmanlı Devleti arasında çözümlenmeye çalışılan Ermeni meselesi yeni bir safhaya girmiştir. Bu antlaşma ile birlikte Rusya, üzerinde Ermenilerin yaşadığı Kafkasya topraklarından geri çekilmeye başlamış ve bu boşluk kısa bir süre içerisinde Osmanlı Devleti tarafından doldurulmuştur. Osmanlı Devleti'nin Kafkasya bölgesinde yeniden egemenliğini kurması, İngiltere'nin uzun yıllardır müttefiki olan Ermeniler ile olan ilişkilerini yeniden gözden geçirmesine sebep olmuştur. Brest-Litowsk Antlaşması sonrasında Doğu Anadolu'da bağımsız bir Ermenistan Devleti'nin kurulması amacıyla faaliyetlerine hız veren İngiliz-Ermenistan Komitesi, diplomatik yolların yanı sıra basın ve yayını da kullanarak hem İngiliz Hükümetini hem de İngiliz kamuoyunu etkisi altına almaya çalışmıştır. 24 Temmuz 1923 tarihinde İtilaf Devletleri ve TBMM Hükümeti arasında imzalanan Lozan Antlaşması, İngiliz-Ermenistan Komitesi'nin bütün ümitlerini suya düşürmüş ve komite kuruluş amacını yitirerek dağılmak zorunda kalmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, the activities of British Armenia Committee, which want to play an important role of in the determination of the Armenian policy of Great Britain since the beginning of the XX. Century, was analysed. In this direction, domestic and foreign archival documents containing information about the British Armenia Committee, news in the press of Great Britain and the United States of America, and research-analyse type production related to the activities of committee were used. The British Armenia Committee, which was established on the date of 30 January 1913, aimed to keep the attention of British Government and the British public on the Armenian issue from the First World War to the treaty of Lausanne. In this context, they made political attempts in the presence of European states, for the independence of Armenians living within the borders of the Ottoman Empire. In the first two years of the First World War, the British Government, within the framework of the Skyes-Picot-Sazanov Agreement signed with its allies, accepted the Eastern Anatolia and the Mediterranean region, where the Armenians live, as the expansion area of its allies, France, and Russia, and in this process, it had left the ultimate say on the issues concerning Armenian independence to them. Despite this, British Armenia Committee did not take kindly to this approach of the British Government and invited its government to play an active role in the issues concerning Armenians. With the Treaty of Brest-Litowsk, signed by Russia and the Ottoman Empire on March 3, 1918, the Armenian issue which was tried to be resolved amongst Great Britain, Russia and the Ottoman Empire entered a new phase. With this treaty, Russia began to withdraw from the Caucasus lands inhabited by Armenians, and this gap was filled by the Ottoman Empire in a short time. The Ottoman Empire's re-establishment of its sovereignty in the Caucasus region caused Great Britain to reconsider its relations with the Armenians, which had been its ally for many years. The British Armenia Committee, which accelerated its activities with the aim of establishing an independent Armenian State in Eastern Anatolia after the Treaty of Brest-Litowsk, tried to influence both the British Government and the British public opinion by using the press and broadcasting channels as well as diplomatic means. The Treaty of Lausanne, signed between the Allied Powers and newly formed Turkish Government in Anatolia on July 24,1923, ruined all the hopes of the British Armenia Committee and thus, the committee lost its founding purpose and had to dissolve.
Benzer Tezler
- Советско-турецкие отношения на кавказе в 1918-1923 гг.
Kafkasya'da 1918-1923 yıllarında Sovyet-Türk münasebetleri
MUSTAFA ÖZTÜRK
Doktora
Rusça
2010
Uluslararası İlişkilerSaint-Petersburg State University (Sankt-Peterburgskij Gosudarstvennyj Universitet)Tarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ANDREY YURİEVİÇ PAVLOV
- Belgelere göre Türk-Ermeni ilişkilerinde katliam ve soykırım iddiaları
According to the documentations the holocaust and genocide claims in the Turkish-Armenian relations
ÖMER LÜTFİ TAŞCIOĞLU
Doktora
Türkçe
2014
Uluslararası İlişkilerGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMALETTİN TAŞKIRAN
- Azerbaycan dış politikası'nda çoktaraflılık ilkesi
The principle of multilateralism in Azerbaijan foreign policy
MAHAMMAD BAYRAMLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Uluslararası İlişkilerAnadolu ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELİF TOPRAK
- The Times Gazetesine göre 1883 - 1895 yıllarında Ermeni meselesi
According to the Times Armenian questions beetween 1883-1895
YENER İSLAMOĞLU