İzmir yarımadasında Türk dönemi dini mimarisi
Turkish period religious architecture in Izmir peninsula
- Tez No: 836284
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET TOP
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 479
Özet
İzmir Yarımadası, İzmir Körfezinin batısı ile Kuşadası Körfezinin arasında denize doğru çıkıntı yapmaktadır. Yarımada Güzelbahçe, Urla, Karaburun, Çeşme ve Seferihisar ilçelerinden oluşmaktadır. Batı ve kuzeyinde Ege Denizi, doğusunda İzmir Körfezi ile Menderes, Balçova ve Narlıdere, güneyinde ise Kuşadası Körfezi ile çevrilidir. Yarımadanın kuzeye doğru uzanan kara parçasına Karaburun Yarımadası, batıya doğru uzanan kısmına Çeşme Yarımadası denilmektedir. Yarımadanın en yüksek noktası Karaburun Yarımadasında bulunmaktadır. İzmir Yarımada'sında yerleşim, Kalkolitik Dönemde başlamaktadır. Arkeolojik veriler, Çakmaktepe mevkiinde (Karaburun merkezine yaklaşık 3-4 km güneyi), Mordoğan ve Ildırı'da rastlanılmıştır. Dünyanın bilinen ilk liman kenti Urla Limantepe'de MÖ. 6 binde kurulduğu tespit edilmiştir. Yarımadanın en eski kenti Erytrai'de (Ildırı) MÖ. 3 Bine kadar gittiği tespit edilmiştir. Batı Anadolu'ya göçen İyon'lar 12 doğal limana yerleşerek, 12 bağımsız devlet kurmuşlarıdır. Yarımada bölgesinde olan İyon kentleri; Klazomenai (İskele, Urla), Erythrai (Ildırı, Çeşme), Teos (Sığacık, Seferihisar) ve Lebedos (Gümüldür, Seferihisar). İzmir Yarımada'sına tarih boyunca sırasıyla, Aiolis, İon, Lidya, Pers, Roma, Doğu Roma, Çaka Beyliği, Aydınoğulları Beyliği ve Osmanlı İmparatorluğu hâkim olmuştur. 1071 Malazgirt Savaşı ile Anadolu demografisi değişmiştir. Bu değişim sonucunda İzmir ve Yarımada bölgesine, Çaka Bey 1076 yılında hâkim olmuştur. Çaka Bey'in ölümü ile bölge tekrardan 14. yy. kadar Doğu Roma egemenliğinde kalmıştır. 14. yy. başlarında bölgeye tekrardan Türkler egemen olmuştur. Bu tarihten sonra bölge Aydınoğulları Beyliğinin egemenliğine altında yönetilmiştir. Bölge, 1424 yılından sonra Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine girmiştir. 1919 yılında Yunan işgaline uğrayan kent 1922 yılında Yunan işgalinden kurtularak Türkiye Cumhuriyeti'ne bağlı il statüsü kazanmıştır. Bölgenin bu kadar sık el değiştirmesinde coğrafi konumu, stratejik ve ticari bir öneme sahip olması etkilidir. Yarımada bölgesinde dini mimariyi oluşturan yapı grubu; Camii, Mescit, Medrese ve Türbe yapılarıdır. Bölgede ağırlıklı olarak camii yapısı mevcuttur. Urla ve Karaburun ilçelerinde camii yapısı ağırlıklı olarak inşa edilmiştir. Bölgede en erken tarihli yapı 15. yy. tarihlenmektedir. Bölgede yer alan yapılar Geç Osmanlı Döneminde ciddi onarımlar geçirmiş ve bu sebeple yapılarda karşımıza Batılaşma Dönemi Üslubu çıkmaktadır. Cami yapısında kare ve dikdörtgen plan tipoloji mevcut olup üst örtüde kubbe ve ahşap tavan uygulanmıştır. Türbe yapılarında ise çokgen plan uygulanmıştır. Yarımada bölgesinde tespit edilen yapılar (Cami, Mescit, Medrese ve Türbe) yapıları her yönü ile objektif ve bilimsel metotlarla ele alınan özgün çalışma olmasından dolayı önemlidirler.
Özet (Çeviri)
Izmir peninsula protrudes towards the sea between the two west of Izmir bay and Kusadasi bay. The peninsula consists of Guzelbahce, Urla, Karaburun, Cesme and Seferihisar districts. It is surrounded by Aegean Sea in the west and north, Izmir Bay in the east and Menderes, Balcova and Narlidere, and Kusadasi Bay in the south. The land part of the peninsula extending to the north is called the Karaburun Peninsula; the part extending to the west is called the Cesme Peninsula. The highest point of the peninsula is located on the Karaburun Peninsula. Settlement on the Izmir Peninsula begins in the ChalcolithicPeriod. Archaeological data were found in Cakmaktepe location (about 3-4 km south of Karaburun center), Mordogan and Ildiri. It has been determined that it was established in 6 thousand BC in UrlaLimantepe, the world's first known port city. It has been determined that it went up to 3 thousand BC in Erytrai (Ildiri), tha older city of the peninsula. The Ionian, who migrated to Western Anatolia, settled in 12 natural ports and established 12 independent states. Ionian cities in the peninsula region; Klazomenai (İskele, Urla), Erythrai (Ildiri, Cesme), Teos (Sigacik, Seferihisar) and Lebedos (Gumuldur, Seferihisar). Throughout history; Aiolis, Ionian, Lydian, Persian, Roman, Eastern Roman, Caka Principality, Aydinogullari Principality and Ottoman Empire dominated the Izmir peninsula respectively. Anatolian demographic changed with the Battle of Manzikert in 1071. As a result of this change, Caka Bey dominated Izmir and the peninsula region in 1076. With the death of Caka Bey the region remained under Eastern Roman rule until the 14the century. In the early 14th century, the Turks dominated the region again. After this date, the region was ruled under the rule of Aydinogullari Principality. The region came under the rule of Ottoman Empire after 1424. The city, which was occupied by Greece in 1919, gained the status of a province of Turkey by getting rid of the Greek occupation in 1922. The geographical location, strategic and commercial importance of the region is effective in changing hands so often. The building group that constitutes religious architecture in the peninsula region; Mosque, Masjid, Madrasa and Tomb buildings. There are mainly mosque structures in the region. Mosque structures were mainly built in Urla and Karaburun districts. The earliest dated building in the region is the 15th century. It is dated. The buildings in the region underwent serious repairs during the Late Ottoman Period and for this reason, we see the Westernization Period Style in the buildings. There is a square and rectangular plan typology in the mosque structure, and a dome and wooden ceiling are applied on the upper cover. Polygonal plan was applied in the tomb structures. The structures (Mosque, Masjid, Medrese and Tomb) identified in the peninsula are important because they are original studies that deal with all aspects of the structures with objective and scientific methods.
Benzer Tezler
- 'Vatan için ölmek': Türkiye'de şehit asker kültünün sosyo-politik inşası ve şehit aileleri dernekleri
'Dying for the motherland': The socio-political construction of martyr soldier cult and martyr family associations in Turkey
ŞAFAK AYKAÇ
- Balkan göç folkloru: Ankara ili örneği
Balkan migration folklore: Example of Ankara province
GÜLÇİN BALAT
Doktora
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZKUL ÇOBANOĞLU
- Bellek, kimlik ve müzik: İzmir Sefarad Yahudilerinde dinsel ve dindışı müzik pratikleri
Memory, identity and music: Religious and secular music practices of Izmir Sephardic Jews
MERVE ŞULE ÇAYCİ
- Urla tarihi kent merkezindeki konut mimarisinin incelenmesi ve Cumhuriyet Döneminde meydana gelen değişimlerin koruma bağlamında irdelenmesi: Zafer Caddesi örneği
A research of the housing architecture in the historical town center of Urla and the evolution that occured during the republican period within the conservation context: Zafer Street Case
BURCU ŞENGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
MimarlıkDokuz Eylül ÜniversitesiRestorasyon Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. EMEL KAYIN
- İzmit havzasının hidrojeoloji incelemesi ve yeraltısuyu akım modellemesi
An examination of the hydrogeology of the İzmit basin, and modelling of the groundwater flow
MERAL ERDOĞAN TOPÇUOĞLU
Doktora
Türkçe
2022
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REMZİ KARAGÜZEL