Neşet Ertaş'ın saz icrasındaki tavır özelliklerinin incelenmesi
Investigation of characteristics of personal saz style in Neşet Ertaş's saz performance
- Tez No: 836660
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SİNAN AYYILDIZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: ANKARA MÜZİK VE GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Müzik ve Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çalgı Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çalgı Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 221
Özet
“Neşet Ertaş'ın Saz İcrasındaki Tavır Özelliklerinin İncelenmesi”başlıklı bu çalışmada“Bozkırın Tezenesi”deyimi ile anılan Ertaş'ın saz icrasında kişisel tavrına yansıyan en önemli özellikler incelenmiştir. Ertaş, kullandığı sazların yapısı ve değişimleri ile birlikte, geçmişte beslendiği, babası Muharrem Ertaş, Hacı Taşan, Çekiç Ali ve Bayram Aracı gibi güçlü saz ustalarının çalım tekniklerinden etkilenerek kendine münhasır bir saz çalma tavrı oluşturmuş olup bu tavır bugün“Neşet Tavrı”olarak bilinmektedir. Çalışmamızın konusunu oluşturan Ertaş'ın saz icrasındaki tavır özellikleri farklı başlıklar altında incelenmiştir. Bu doğrultuda sırayla birinci bölümde çalışmanın amacı, yöntemi, evren ve örneklemi, sayıltıları, sınırlılıkları, problem durumu ve notasyon ve terminoloji tercihleri ele alınmış olup, ikinci bölümde; Ertaş'ın hayatı ve müzikal yaşantısı özetleyici bir bakış açısıyla kronolojik olarak ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise Ertaş'ın transkript edilen 15 eser üzerinden çeşitli analizler yapılarak onun saz tavrına ilişkin bulgular elde edilmiştir. Elde edilen bulgular çeşitli video ve ses kayıtları ile desteklenmiştir. Örneklem için seçilen 15 eserin ve bulguları destekler nitelik taşıyan video ve ses kayıtlarının analizleri ile elde edilen müzikal verilerden yola çıkarak, Ertaş'ın kişisel icra tavrına yansıyan bazı bulgular elde edilmiştir. Elde edilen başlıca bulgular şunlardır: Ertaş, saz icrasında beden dilini aktif bir biçimde kullanmaktadır. Ertaş'ın kullandığı sazlar büyük tekneli sazlar olup, icra esnasında sağ elini genellikle eşiğe yakın bir şekilde konumlandırmaktadır. Sap boyunca alt telde aktif olarak kullandığı sol elini zaman zaman kapağın üzerindeki perdelerin olmadığı bölümde de icra etmekte ve bu bölgede hassas bir entonasyon ile ezgileri seslendirmektedir. Ertaş, olgunlaşma döneminden itibaren icra ettiği sazlara diğer icracıların sazlarında görülmeyen çok sayıda perde eklemiş ve hayatı boyunca“çoklu perde”anlayışını benimsemiştir. Ertaş'ın icra ettiği ezgiler genellikle sazın alt tel 5. pozisyonunda yer alan perdede karar vermektedir. Kapağa darp vuruşlarında sadece serçe parmağını hafif sertlikte vurduğu eserler tespit edilmektedir. Bazı eserlerde de orta, yüzük ve serçe parmaklarının tırnak kısımlarını kapağa perküsif şekilde vurduğu tespit edilmektedir. Bazı eserlerde ise kapağa çok sert, dik ve dairesel şekilde vuruşlar yaparak icra ettiği görülmektedir. Çalışmada Ertaş'ın sağ ve sol el teknikleri ayrıntılı olarak incelenmiş ve icra tavrına yansıyan özellikler üzerinde durulmuştur. Ertaş'ın icrasında farklı tipte mızrap kalıplarını kullandığı ve bazı motif ve ezgi kalıplarının çeşitli varyantlarına icralarında sıkça yer verdiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak Neşet Ertaş usta bir saz icracısı olup, ürettiği eserlerin icra çıtasını yükseklerde tutmakta ve sürekli çeşitlendirip doğaçlayarak dinamik bir yapıda duyurmaktadır. Çocuk yaşlardan beri davul, darbuka dışında cümbüş ve keman gibi perdesiz sazlar çaldığı bilinmekte ve bu sazlara ait bazı teknik özellikleri saz icrasına yansıttığı görülmektedir. Kendisine münhasır motifleri, mızrap tekniği, farklı süslemeleri elde ederken uyguladığı kendine özgü icra teknikleri onun tavrını yansıtan önemli unsurlardır.
Özet (Çeviri)
In this study titled“Investigation of Characteristics of Personal Saz Style in Neşet Ertaş's Saz Performance”, the most important features reflected in Ertaş's personal style in the performance of the saz performed, which is mentioned with the phrase“Bozkır'ın Tezenesi”, were examined. Ertaş has an unique saz playing style which is known as the“Neşet Style”. He is influenced by the playing techniques of his father Muharrem Ertaş, Hacı Taşan, Çekiç Ali and Bayram Aracı. The subject of our study, which is characteristics of Ertaş's style in the saz performance, were examined under different headings. In this direction, in the first part; the purpose, method, universe and sample, numbers, limitations, problem status and notation and terminology preferences were discussed and in the second part; Ertaş's life and musical life were discussed chronologically from a summarizing point of view. In the third part, various analyzes were made out of Ertaş's 15 transcribed works and findings about his saz style were obtained. Also, the findings were supported by various video and audio recordings. Some findings that are reflected in Ertaş's personal saz performance style were obtained based on the analysis of the 15 works selected for the sample and the video and audio recordings that support the findings. The main findings obtained are as follows: Ertaş actively uses body language in saz performance. The sazes used by Ertaş are large-body sazes and his right hand position usually closes to the bridge during the playing. He performs his left hand, which he actively uses in the lower wire along the handle, in the section where there aren't fret on the cover, and sings the melodies with a sensitive intonation in this region. Since the maturation period, Ertaş has added many frets to the instruments. He has taken on the understanding of“multifrets”throughout his life. The melodies performed by Ertaş usually decide on the fret in the 5th position of the first string of the saz. Some works are detected his little finger is batting slightly hits on the cover. In some works, it is determined that the middle, ring and little fingers' nail beats of the cover. In some works, it is seen that he performed the cover by making very hard, upright and circular strokes. In the study, Ertaş's right and left hand techniques were examined in detail and the features reflected in the personal style were emphasized. It has been determined that Ertaş uses different types of“mızrap patterns”in his performance. Also, in his works he frequently includes various variants of some patterns and melody patterns. As a result, Neşet Ertaş is a master saz performer and keeps the execution bar of the works. In addition to this, he produces high and announces it in a dynamic structure by constantly diversifying and improvising. Since a child's age, it has been known that he has been playing fretless saz such as drums, violin and darbuka. Also, it is seen that he reflects some of the technical features of these instruments to the performance of saz. His exclusive patterns, mızrap technique, and unique execution techniques he applies while obtaining different decorations are important elements that reflect his personal style.
Benzer Tezler
- Orta Anadolu Abdalları'nda bağlamanın yeri
The role of bağlama for central Anatolian Abdals
MEHMET CAN TÖREDİ
- Orta Anadolu abdallarının saz ve vokal icra özelliklerinin çözümlenmesi: Neşet Ertaş örneği
The analyses of instrument and vocal performance characteristcs of Abdals in Middle Anatolia in the light of Neşet Ertaş
ERHAN USLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
MüzikKocaeli ÜniversitesiMüzik Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. ELİF SANEM GÜLEÇ KÜLEKCİ
- Neşet Ertaş türkülerindeki sosyal bilgiler dersi değerleri
Values of social sciences subject in Neset Ertas' folk music
OKAN DİLEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiSosyal Bilgiler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ MEYDAN
- Ankara ili elmadağ ilçesi'nin sosyo-ekonomik ve kültürel yapısı
Socioeconomic and cultural structure of Elmadağ District of Ankara
AYTAÇ ÖZEL
- Âşık Mehmet Turabi'nin hayatı sanatı ve şiirlerinin tahlili
Great poet Mehmet Turabi's life his art and analysis of his poems
ALİ ATİLAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıFatih ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN ÖZCAN