Depresyon, anksiyete, stres: Üstbilişler, stresle başa çıkma tarzları ve duygu düzenleme güçlüğünün yordayıcı rolü
Depression, anxiety, stress: The predictive role of metacognitions, coping styles, and difficulty in emotion regulation
- Tez No: 838192
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE KALYON
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trabzon Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 148
Özet
Bu araştırma üniversite öğrencilerinin depresyon, anksiyete ve stres düzeyleriyle üstbilişleri, stresle başa çıkma tarzları ve duygu düzenleme güçlükleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymak amacıyla ilişkisel tarama modelinde yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemini 2022-2023 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Trabzon Üniversitesi ve Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi`nde yükseköğrenim gören 660 kadın (%72.1) ve 256 erkek (%27.9) olmak üzere toplam 916 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri Kişisel Bilgi Formu, Depresyon, Anksiyete, Stres Ölçeği-21 (DASÖ-21), Üstbilişler Ölçeği (ÜBO-30), Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği ve Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği-Kısa Form (DDGÖ-16) kullanılarak toplanmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde SPSS 23.0 istatistik paket programı kullanılmıştır. Veri analiz teknikleri olarak tanımlayıcı istatistik teknikleri, Pearson korelasyon katsayısı, çoklu doğrusal regresyon analizi, bağımsız örneklem t testi ve tek faktörlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Araştırmada depresyon, anksiyete, stres ile üstbilişler ölçeği ve alt boyutları (endişeyle ilgili olumlu inançlar, olumsuz inançlar: Kontrol edilemezlik ve tehlike, bilişsel güvensizlik, düşünceleri kontrol ihtiyacı ve bilişsel farkındalık), stresle başa çıkma tarzlarından duygu odaklı/pasif başa çıkma tarzı ve alt boyutları (çaresiz/kendini suçlayıcı yaklaşım ve boyun eğici yaklaşım) ve duygu düzenleme güçlüğü arasında pozitif yönlü anlamlı düzeyde ilişki tespit edilmiştir. Depresyon, anksiyete, stres ile stresle başa çıkma tarzlarından problem odaklı/aktif başa çıkma tarzı ve alt boyutları (kendine güvenli yaklaşım, iyimser yaklaşım ve sosyal destek arama) arasında ise negatif yönlü anlamlı düzeyde ilişki tespit edilmiştir. Yapılan çoklu doğrusal regresyon analizi sonucunda üstbilişler ölçeğinin olumsuz inançlar: Kontrol edilemezlik ve tehlike, bilişsel güvensizlik alt boyutlarının, problem odaklı/aktif başa çıkma tarzının ve duygu düzenleme güçlüğünün depresyonu anlamlı düzeyde yordadığı; üstbilişlerin olumsuz inançlar: Kontrol edilemezlik ve tehlike, endişeyle ilgili olumlu inançlar, bilişsel güvensizlik alt boyutlarının ve duygu düzenleme güçlüğünün anksiyeteyi anlamlı düzeyde yordadığı; üstbilişlerin olumsuz inançlar: Kontrol edilemezlik ve tehlike, endişeyle ilgili olumlu inançlar, bilişsel güvensizlik ve bilişsel farkındalık alt boyutlarının, duygu odaklı/pasif başa çıkma tarzının ve duygu düzenleme güçlüğünün stresi anlamlı düzeyde yordadığı bulunmuştur. Ayrıca araştırma değişkenlerinin cinsiyet, gelir düzeyi, sigara ve alkol kullanma, psikolojik destek ihtiyacı, psikiyatrik rahatsızlığı olma, psikiyatrik ilaç kullanma, uyku süresi, stres anında yemek yeme, sanatsal, kültürel veya sportif faaliyetlere katılma durumları açısından farklılaştığı bulunmuştur. Araştırma bulguları alan yazında yapılan çalışmalar çevresinde tartışılmıştır. Sonuçlar doğrultusunda önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This research was conducted in relational screening model to reveal the relationship between university students' depression, anxiety and stress levels and metacognitions, coping styles and difficulties in emotion regulation. The sample group of the research consisted of 660 female (%72.1) and 256 male (%27.9) with a total of 916 students, studying at Trabzon University and Ağrı İbrahim Çeçen University in the fall semester of the 2022-2023 academic year. The data of the study were collected using the Personal Information Form, Depression, Anxiety, Stress Scale21 (DASS-21), Metacognitions Questionnaire-30 (MCQ-30), Coping Styles Scale and the Difficulties in Emotion Regulation Scale-Brief Form (DERS-16). SPSS 23.0 statistical package program was used in the analysis of the research data. Descriptive statistics techniques, Pearson correlation coefficient, multiple linear regression analysis, independent samples t test and one way analysis of variance (ANOVA) were used as data analysis techniques. In the study, a significant positive relationship was found between depression, anxiety, stress and the metacognitions questionnaire and its sub dimensions (Positive Beliefs about Anxiety, Negative Beliefs about Uncontrollability and Danger, Lack of Cognitive Confidence, Need to Control Thoughts and Cognitive Self-Consciousness), the emotion-focused/passive coping style and its sub-dimensions (Helpless/self-blaming Style and Submissive Style), and difficulty in emotion regulation. A significant negative relationship was found between depression, anxiety, stress and problem-focused/active coping style and its sub-dimensions (Self-confident Style, Optimistic Style and Seeking of Social Support Style). As a result of the multiple linear regression analysis, it was found that two sub-scales of the metacognitions questionnaire such as Negative Beliefs about Uncontrollability and Danger and Lack of Cognitive Confidence, problemfocused/active coping style and difficulty in emotion regulation significantly predicted depression; Negative Beliefs about Uncontrollability and Danger, Positive Beliefs about Anxiety, Lack of Cognitive Confidence and difficulty in emotion regulation significantly predicted anxiety; Negative Beliefs about Uncontrollability and Danger, Positive Beliefs about Anxiety, Lack of Cognitive Confidence, Cognitive Self-Consciousness, emotion-focused/passive coping style and difficulty in emotion regulation significantly predicted stress. In addition, it was found that the research variables differ in terms of gender, income level, smoking and alcohol use, need for psychological support, having a psychiatric disorder, psychiatric medication use, sleep duration, eating attitude in stressful situations, and participation in artistic, cultural or sports activities. The research findings were discussed within the framework of the literature. Recommendations were made in line with the research results.
Benzer Tezler
- Depresyon ve anksiyete belirtileri olan psikiyatri hastalarında üstbilişsel inançların stres ve başa çıkma çerçevesinde incelenmesi
Exploring metacognitive beliefs within the frame of stress and coping in psychiatric patients with depression and anxiety symptoms
GÖZDE SAYIN KARAKAŞ
Doktora
Türkçe
2020
PsikiyatriAydın Adnan Menderes ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇİĞDEM GÜNSELİ DEREBOY
- Fibromiyalji sendromu olan hastalarda stresle başa çıkma ve üstbilişsel değerlendirme
Metacognitive evaluation in patients with fibromyalgia syndrome
SEMA İNANIR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2013
PsikiyatriGaziosmanpaşa ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SERAP ERDOĞAN TAYCAN
DOÇ. DR. AHMET İNANIR
- Depresyon, stres, anksiyetenin bilişsel ve üstbilişsel model açısından incelenmesi
Analyzing of depression, stress and anxiety within the context of cognitive and metacognitive model
DAMLA NAZ SEVİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiHasan Kalyoncu ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. HAKAN TÜRKÇAPAR
- Üstbilişler, nörotisizm, stres ve tekrarlayıcı düşünmenin psikolojik zorlanma üzerindeki rolü: İstanbul Üniversitesi örnekleminde prospektif bir çalışma
The role of metacognitions, neuroticism, stress, and perseverative thinking on psychological distress: A prospective study in a sample from Istanbul University
KADİR ÖZDEN
Doktora
Türkçe
2023
Psikolojiİstanbul ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANİFE ÖZLEM SERTEL BERK
- Meme kanseri tanılı hastalarda üstbilişler ile üstduyguların travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası büyümeyle ilişkisi
The relationship of metacognitions and metaemotions with posttraumatic stress symptoms and posttraumatic growth in patients with breast cancer
FATMA SEVİL GÖKHAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA KABADAYI ŞAHİN