Mecmû'a-i Eş'âr ve Gazeliyât inceleme-metin (Millet Kütüphanesi Ali Emîrî Koleksiyonu AEMNZ 563)
Mecmû'a-i Eş'âr ve Gazeliyât analyze-text (The Library of the Nation Ali Emîrî Collection AEMNZ 563)
- Tez No: 838561
- Danışmanlar: PROF. DR. YAŞAR AYDEMİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 1177
Özet
Tezimizin konusu Millet Kütüphanesi Ali Emîrî Koleksiyonu AEMNZ 563 numarada kayıtlı olan ve Mecmû'a-i Eş'âr ve Gazeliyât adını taşıyan şiir mecmuasının Latin harflerine aktarılması, bu mecmuanın edebiyat tarihi içerisinde yerinin tespit edilmesi, Türk edebiyatına hangi açılardan katkı sağladığının tespiti, mezkûr mecmuanın şekil ve içerik yönünden incelenmesidir. Eserin mürettibi belli değildir. Eserde ağırlıklı olarak Türkçe metinler bulunurken Farsça şiirler ve az da olsa Arapça nesir ve şiir de yer almaktadır. Eserde 166 şair tespit edebildik. Adını/mahlasını ve kim olduğunu tespit edebildiğimiz şair sayısı ise 124'tür. Adını/mahlasını tespit ettiğimiz ancak edebiyat tarihi kaynaklarında geçmeyen yahut aynı mahlası kullanan birden fazla şair olması dolayısıyla eldeki şiirlerin hangisine ait olduğunu tespit edemediğimiz 42 şair vardır. Bu 166 şaire ait 918 şiir/şiir parçası ve kime ait olduğu belirlenemeyen 77 şiir/şiir parçası olmak üzere toplam 995 şiir/şiir parçası yer almaktadır. Eserde gazel nazım biçiminin yoğunluğu bulunmaktadır. Bunun yanı sıra farklı mesnevîlerin tamamı/mesnevîlerden alınan parçalar da hayli fazladır. Mecmua, 11-18. yüzyıllar arasında yaşamış şairlerin şiirlerini içermektedir. 11-13. yüzyıllardan şiiri alınan şairler Fars şairleridir. Mecmuada seçilmiş şiirlerin büyük çoğunluğu 15-16. yüzyıla aittir. Eserin tamamına yakınında kenarda şiirler bulunmaktadır ve eserin yazı alanı ile derkenar kısmı kendi içinde devam eder niteliktedir. Eserde adına/mahlasına biyografik kaynaklarda rastlamadığımız şairler, bilinen şairlerin kaynaklarda yer almayan şiirleri de bulunmaktadır. Çalışmamız giriş kısmında mecmua ve mecmua geleneği hakkında bilgiler verildikten sonra tarihsel süreç içerisinde mecmua geleneğinin oluşumu ve gelişimine değinilmiş, ikinci bölümde, Klasik Türk Edebiyatında mecmuanın yol haritası izlenmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölümünde, çalışmamıza konu olan mecmuanın tavsifi yapılırken imla ve metin tenkidi açısından da değerlendirilmiştir. Dördüncü bölümde, mezkûr mecmuanın içeriğine dair bilgiler sunulup değerlendirme yapılmıştır. Beşinci bölümde, mecmua metni transkripsiyon sistemi ile Latin harflerine aktarılırken başka kaynaklarda da yer alan şiirlerin tenkidi de yapılmıştır. Son olarak“Sonuç ve Öneriler”başlığı altında çalışma metnimiz değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
The subject of our thesis is the translation of the poetry collection called Mecmû'a-i Eş'âr ve Gazeliyât, which is registered in the Library of the Nation Ali Emîrî Collection under AEMNZ 563, into Latin letters, the place of this collection in the history of literature, the determination of its contribution to Turkish literature, and the analysis of the aforementioned collection in terms of form and content. The work's author is unknown. While there are mainly Turkish texts in the work, there are also Persian poems and a few Arabic prose and Arabic poems. In this work, we were able to identify 166 poets. There are 124 poets whose names /alias we could identify. Since there are poets whose names/alias is not mentioned in the literary history sources or more than one poet is using the same alias, we could not determine which poems belong to a total of 42 poets. There are 918 poems/poem fragments belonging to these 166 poets and 77 poems/poem fragments that cannot be identified, totaling 995 poems/poem fragments. In this work, there is an excellent density of ghazal verse form. In addition to this, there are also many fragments taken from different masnavis. The collection contains poems of poets who lived between the 11th and 18th centuries. The poets who are selected 11th-13th centuries are Persian poets. The majority of the selected poems belong to the 15th-16th century. In almost all of the work, there are poems at the marginalia marks, and the central part of the work and marginalia marks are in continuity with each other. Also, in this work, there are poets whose names/alias are not found in biographical sources and poems of poets not included in the historical sources. In our study, after giving information about the collection and the collection tradition in the introduction part of our study, the formation and development of collection tradition in the historical process was mentioned, and in the second part, the road map of journal in Classical Turkish Literature was tried to be followed.In the third chapter, the collection that is the subject of our study is described and evaluated in terms of spelling and textual criticism. In the fourth chapter, information about the content of the aforementioned collection is presented and evaluated. In the fifth chapter, while the text of the collection was translated into Latin letters, the poems in other sources were also criticized. Finally, our study text was assessed under the“Conclusion and Suggestions”section.
Benzer Tezler
- Mecmû'a-i Gazeliyât ve Eş'âr, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, numara: NEKTY03296 (38b-73b) (İnceleme-MESTAP tablosu-karşılaştırmalı metin)
Mecmu'a-i Gazeliyat and Eş'ar, Istanbul University Rare Books Library, number: NEKTY03296 (38b-73b) Examination-comparative text-MESTAP table
RÜMEYSA ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ORHAN KAPLAN
- Süleymaniye Kütüphanesi Çelebi Abdullah 315 numarada kayıtlı Mecmû'atü'l-Eş'âr ve'l-Gazeliyyât (inceleme- metin)
Mecmû'atü'l-Eş'âr ve'l-Gazeliyyât registered at Süleymaniye Library, Çelebi Abdullah collection, number 315 (analysis-text)
ELİF NUR BULUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAİT OKUMUŞ
- Mecmû'a-i Gazeliyyât ve Eş'âr, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, Numara: NEKTY03296 (1b-38a) İnceleme- karşılaştırmalı Metin
Mecmu'a-ı Gazelıyyat And Eş'ar, Istanbul University Rare Books Library, Number: NEKTY03296 (1b-38a) Examination-comparative text
ÖMER FARUK YAZICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ORHAN KAPLAN
- Mecmûa-i Gazeliyat(Milli Kütüphane 06 Hk 319/1) Metin-İnceleme
Mecmûa-i Gazeliyat(National Library 06 Hk 319/1) Text-Analysis
DUYGU KARAGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıAfyon Kocatepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ İRFAN AYPAY
- Müntehabât-ı Eş'âr ve Gazeliyât [06 Mil Yz A 799]
Collection of poems and gazals [06 Mil Yz A 799]
ENES YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıNiğde ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BEKİR ÇINAR