Dante'nin İlahi Komedya'sının Arap edebiyatındaki referansları
Arabic literature references of Dante's Divine Comedy
- Tez No: 839473
- Danışmanlar: PROF. DR. SONER GÜNDÜZÖZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Karşılaştırmalı Edebiyat, Linguistics, Eastern Linguistics and Literature, Comparative Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 152
Özet
İtalyan edebiyatının önemli isimlerinden biri olan Dante Aligheri 1265 yılında Floransa'da doğmuştur. Tüm dünya edebiyatında ismini meşhur eseri İlahi Komedya sayesinde duyurmuştur. Bu eserde Dante hayali ahiret yurdu yaptığı yolculuktan bahsederken, inançları ve değerleri doğrultusunda dünya hayatında tanıdığı insanları cennet, cehennem ve arafta konumlandırmıştır. Aynı zamanda siyasetnâme olma özelliğini taşıyan İlahi Komedya, hiç şüphesiz ki Avrupa edebiyatı için eşsiz ve türünün ilk örneği olarak kabul edilmektedir. Meşhur İtalyan şair Dante Alighieri'den yaklaşık 290 yıl önce yaşamış olan Suriyeli Arap filozof Ebü'l-Alâ el-Maarrî 973 yılında doğmuştur. Adını eşsiz eseri Risâletü'l-gufran ile tüm dünyaya duyurmuştur. Maarretünnu'mân'da doğan Ebü'lAlâ el-Maarrî eserini, 1033 yılında, çağdaşı olan İbnü'l-Kârih'in mektubuna cevaben yazmıştır. Ebü'l-Alâ el-Maarrî'yi asıl meşhur eden kitabın ilk bölümüdür. Bu bölümde Ebü'l-Alâ, İbnü'l-Kârih'i hayalî bir yolculuğa çıkarmıştır. Yolculuğu esnasında cennet, cehennem ve arafı gezen, birçok şair, edip ve tanınan şahsiyetler ile karşılaşan İbnü'l-Kârih, bu şahsiyetlerle çeşitli edebiyat ve kültür sohbetleri gerçekleştirir. Suriyeli filozofta tıpkı Dante gibi dünya hayatında tanıdığı şahsiyetleri kendi görüş ve inançları doğrultusunda cennet, cehennnem ve arafta konumlandırır. Risâletü'l-gufran bir siyasetname olmasının yanı sıra, yazarın felsefi düşünceleri ile donatılmıştır. Ebü'l-Alâ el-Maarrî, aklın nakilden üstün olduğunu savunmuştur. 1165 yılında Mürsiye'de doğan Muhyiddin İbnü'l Arabî, ünlü mutasavvıf, yazar, şair ve filozoftur. Zühd hayatını kendine düstur edinen Arabî hem Arap edebiyatına hem de dünya edebiyatına çok kıymetli eserler kazandırmıştır. Yazdığı el-Fütûḥâtü'l-Mekkiyye, el-İsrâ ilâ Makâmi'l-Esrâ gibi eserlerinde tıpkı Dante ve Ebü'l-Alâ el-Maarrî gibi cennet, cehennem ve araf tasvirleri yapmaktadır. Hem Ebü'l-Alâ el-Maarrî hem de Muhyiddin İbnü'l Arabî hiç şüphesiz ki İslam geleneğinde bulunan Miraç hadisesinden etkilenerek bu eserleri kaleme almışlardır. Avrupa'nın eşsiz ve türünün ilk örneği olarak kabul ettiği İlahi Komedya'da,Risâletü'l-gufran, el-Fütûḥâtü'l-Mekkiyye, el-İsrâ ilâ Makâmi'l-Esrâ ve Miraç hadisesi ile şaşırtıcı ölçüde benzerlik göstermektedir. Herhangi bir coğrafyaya ait olan yerel edebiyat çevresinde bulunan faktörler ile devamlı etkileşim halindedir. Tıpkı kültür ve medeniyetlerin de birbirleri ile etkileşim halinde oldukları gibi. Kültür, edebiyat ve medeniyet gibi kavramlar tüm dış faktörlere kapalı ve durağan olgular değillerdir. Bir coğrafyanın kültürü, kendinden önceki binlerce yılı kapsamaktadır. Kültür mirası birbiri üzerine eklenerek birikir ve son formuna ulaşır. Edebiyatta tıpkı kültür gibi, son formuna ulaşana kadar devamlı devinim halindedir. Değerlendirildiği döneme kadar yaşamış olan tüm edebiyat akımlarının, düşüncelerin, etkileşim içine girdiği kültür ve medeniyetlerin, felsefi akımların, var olduğu coğrafyadaki sosyolojik durumun vb. birçok etkenin izlerini taşır. Bu etkiler hiçbir zaman tek taraflı değildir. Bilakis, etkileşim kaçınılmaz bir doğa kanunudur. Edebiyatın geçirmiş olduğu bu süreç, edebiyatı üreten edip, şair ve yazarlar için de geçerlidir. Edipler de çevrelerinde bulunan birçok faktörden etkilenir ve bulundukları çevrelere de derin izler bırakır. Her ne kadar Avrupa, İlahi Komedya'nın eşsiz olduğunu savunsa da Alighieri de kendi edebiyatı, kültürü ve coğrafyasında var olmayan birçok unsuru eserinde işlemiştir. İlahi Komedya'nın taşıdığı bu izlerin Dante'ye ulaşma yolu ile alakalı birçok ihtimal olabilir. Elimizde net deliller olmayan bu konuyla alakalı, çalışmamızda yalnızca ihtimaller üzerinde durulmuştur. Bu çalışma, dünya edebiyatı için son derece önem arz eden İlahi Komedya'nın şekil, içerik, konu ve üslup bakımından Risâletü'l-gufran, elFütûḥâtü'l-Mekkiyye, el-İsrâ ilâ Makâmi'l-Esrâ ve Miraç Gecesi hadisesi ile karşılaştırılması çalışmasıdır. Çalışmamızda, Dante'nin etkilendiği unsurlar ve etkilenme yolları irdelenmiştir. İlahi Komedya'da kullanılan sembolik dil yoluyla verilen mesajlar açıklığa kavuşturulmaya çalışılmıştır. Daha sonra objektif bir yaklaşım ile öncesinde Dante'nin kendi coğrafyasında var olan unsurlar incelenmiştir. Bu unsurlar Dante'nin yaşadığı coğrafya, dini inançları, mensup olduğu grup ve örgütler ile karşılaştırılmış ve eserinde örtüşen noktalar açığa çıkarılmıştır. Son olarak ise tesadüften çok daha fazlası olabilecek ölçüde aldığını iddia ettiğimiz Arap edebiyatı ve İslam geleneği referansları ile karşılaştırılmıştır. Konu, içerik, şekil ve üslup bakımından hayrete düşürecek derecede olan bu benzerlikler, Dante'nin hiç şüphesiz bahsi geçen eser ve yazarlardan etkilendiğini ortaya koymaktadır. Ayrıca çalışmamızda, farklı coğrafyalarda yaşayan bu yazarlar arasında bilgi akışının hangi yol ile olduğu da incelenmiştir. Bilginin aktarılmasındaki en önemli yollardan biri de dini ritüeller, dini tarikatlardır. Dante'nin mensubu olduğuna dair güçlü deliller sunduğumuz bu gizli tarikatlar felsefi bakış açısı ile incelendiğinde, Dante'ye ulaşmış olan birçok düşünce ve konunun bu gizli tarikatlara da ulaşmış olduğunu görmekteyiz. İslam geleneği, Arap edebiyatı ve bahsi geçen bu gizli tarikatları ortak payda da buluşturan birçok felsefî akım da söz konusudur. Bu gizli tarikatlar da Dante'ye bilgilerin ulaşma yolları arasında en kuvvetle muhtemel olanıdır. Çalışmamızda tüm bunlar ayrıntıları ile ele alınmıştır.
Özet (Çeviri)
One of the most important name in Italian Literature, Dante Aligheri was born in Florence in 1265. He made his name under favour of his famous piece Divine Comedy. In this piece, while Dante mentions his travels to afterlife land, he positions people whom he knows, to heaven and hell according to his believes and his values. At the same time, Divine Comedy having political treatise feature, with no doubt it is considered as unique and first of its kind in European Literature. Syrian Arabic philosopher Ebü'l-Alâ el-Maarrî was born in 973 who lived 290 years before famous Italian poet Dante Alighieri. He made his name with his unique piece Risâletü'l-gufran. Ebü'l-Alâ el-Maarrî wrote his piece as an answer to his coaeval İbnü'l-Kârih's letter in 1033. First chapther of his book made Ebü'l-Alâ el-Maarrî famous. In this chapter, he takes Ebü'l-Alâ takes İbnü'l-Kârih to an imaginary travelling. During this travel İbnü'l-Kârih visits heaven, hell and limbo and meets with lots of poets, literary men and famous people and has talks about several literatural and cultural things with these people. As like as Dante, Syrian philosepher positions people whom he knows, to heaven and hell according to his believes and his values. Besides being political tratise, it is fully equipped with writer's philosophy. Ebü'l-Alâ el-Maarrî claims that intellect is superior than transmittig. Muhyiddin İbnü'l Arabî is famous sufi, writer, poet and philosopher who was born in Murcia in 1165. Arabi's principal way is asceticism and he gave very important pieces both Arabic Literature and World Literature. In his pieces elFütûḥâtü'l-Mekkiyye, el-İsrâ ilâ Makâmi'l-Esrâ, as same as Dante and Ebü'l-Alâ elMaarrî, he delineate heaven, hell and limbo. With no doubt, both Ebü'l-Alâ el-Maarrî and Muhyiddin İbnü'l Arabî wrote these pieces with being influenced by the Miraj which is in Islamic tradition. Surprisingly Risâletü'l-gufran, el-Fütûḥâtü'l-Mekkiyye, el-İsrâ ilâ Makâmi'l-Esrâ and Europe's unique and first of its kind Divine Comedy shares similarities with Miraj. The local literature which belongs to any geography interacts with factors of its around. As like as culture and civilisation interaction among themselves. Concepts like culture, literature and civilisations are not closed to exterrnal factors and stable phenomenons.The culture of geography, covers thıunsands of years before. Cultural heritage be added on to on and reaches its final version. Literature, like culture is always in the movement till it reaches its final version. The literature trends which lives till its evaluation time, thoughts, cultures and civilisations which are imteracted, philosophical trends carries scars of sociological situation. These interactions are not always from one side. On the other hand, interactions are inevitable nature law. Literature's that process is valid also for producers of literature, literary man, poets and writers too. Literary men effected by factors around theirselves and they effects their periphery. Despite the fact that Europe claims that Divine Comedy is unique, Alighieri dispose of lots of figures of which do not exist in his literature, culture and geography. These impressions which are on Divine Comedy might reach to Dante with several possibilities. About this issue, which we do not have any exact evidences, on our study we mentioned only for possibilities. This study, is for comparison of world literature's one of the most important piece with Risâletü'l-gufran, el-Fütûḥâtü'l-Mekkiyye, el-İsrâ ilâ Makâmi'l-Esrâ and Miraj in feature, content, subject and style. In our essay, factors which Dante effected by and his being effected ways are evaluated. Symbolic language whşch was used in Divine Comedy, tried to be explained with their messages. After that with objective approach, Dante's periphery factors are examined. These factors are Dante's living in geography, religious believes are compared with his groups and organizations and common points exposed. Lastly, it is compared with Arabic Literature and Islamic tradition references which claimed by us that effected with more than coincidencely. These surprising common points on subject, content, type and style exposed that Dante was effected mentioned pieces and writers. Additionally, in our essay information transmitting ways among writers who were living in different geographies is also examined. In information transmitting one of the most important ways is religious rituels, religious orders. When religious orders are examined by philosophic way, which we put very strong evidences that Dante was member of them; most of the thoughts and subjects reached to the Dante with these hidden religious orders. Islamic tradition, Arabic Literature and mentioned religious hidden orders common points are many philosophical trends. These religious hidden orders are the most possible ways for Dante's reaching to information. On our essay all of these pointed evaluated with details.
Benzer Tezler
- Risâletü'l-Gufrân ve İlâhî Komedya üzerine karşılaştırmalı bir inceleme
A comparative study of the epistle of forgiveness and the Divine Comedy
ANASTASİYA UÇAR
Doktora
Türkçe
2019
Batı Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiArap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER İSHAKOĞLU
- Dante'nin İlahi Komedya'sının (cehennem bölümü) görsel sanatlara yansıması
Dante's Divine Comedy's (inferni part) reflections on visual arts
ŞEBNEM TARDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Güzel Sanatlarİstanbul ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. UŞUN TÜKEL
- Dante Alighieri'nin İlahi Komedya eserinin Cennet bölümü üzerine Hıristiyan teolojisi açısından bir inceleme
An examination on the Paradise section of Dante Alighieri's Divine Comedy according to Christian theology
ONUR MESUT KIRMIZI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinAkdeniz ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE AKINCI AMBAROĞLU
- Metinlerarasılık bağlamında Dante'nin 'İlahi Komedya' eserinin 'Cehennem' bölümüne Vergilıus'un etkileri
Intertextuality: Influence of Vergilius on 'Hell' from Dante's Divine Comedy
FATMA ÖZGÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Batı Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CRİSTİANO BEDIN
- A comparative study on the translation of the metaphorical representations of 'object of love' in Rumi's 'Divan-ı Kebir' and Dante's 'Divine Comedy'
Mevlânâ'nın Divan-ı Kebir'i ile Dante'nin İlahi Komedya'sında 'aşk nesnesinin' metaforik temsillerinin çevirisine ilişkin karşılaştırmalı bir çalışma
EDA YILDIZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Mütercim-TercümanlıkGazi ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ASLI ÖZLEM TARAKCIOĞLU