Otoriter rejimlerde İslami hareketlerin siyasete katılma ya da katılmama nedenleri: Fas örneği
Reasons for Islamic movements to participate or not particpate in politics in authoritarian regimes: The Moroccan case
- Tez No: 839662
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EDİP ASAF BEKAROĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Siyasal Bilimler, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 381
Özet
Ortadoğu'da otoriter rejimlerde İslami hareketlerin siyasi parti kurarak resmi siyasetin parçası olması önemli bir tartışma konusudur. Arap Baharı'yla beraber bu durumun daha da göz önüne çıktığını söylemek mümkündür. Son yıllarda İslami hareketlere yönelik yapılan akademik çalışmalar İslami hareketler- resmi siyasi katılım ilişkisinin önemini ortaya koymaktadır. Bu kapsamda 1990'ların ikinci yarısından itibaren İslam ve demokrasi tartışmalarının kısır döngüsü içerisine sıkıştırılan ve otoriter yönetimler tarafından baskılanan İslami hareketlerin siyasi açılımlar/fırsatlar karşısında aldıkları pozisyonlar üzerine bir tartışma yürütmek faydalı olacaktır. Böylelikle otoriter rejimler, demokratikleşme ve siyasi katılım tartışmaları kapsamında önemli bulgular ortaya konabilecektir. Ortadoğu genelinde uluslararası ve bölgesel siyasi gelişmeler sonucunda bazı İslami hareketlerin ortaya çıkan siyasi fırsat ortamlarını değerlendirip partileşerek resmi siyasetin bir parçası olmayı tercih ettiği görülürken bazılarının ise resmi siyasi katılımdan uzak durmaya devam ettikleri gözlemlenmektedir. Bu durum aynı kurumsal ve siyasi şartlar göz önüne alındığında İslami hareketler açısından daha da ilginç bir hal almaktadır. Bu tezin temel sorusu neden aynı siyasi ve kurumsal fırsat ortamlarında İslami hareketlerin resmi siyasete katılım noktasında birbirinden farklı davranışlar ürettiği yönündedir. Bu kapsamda Fas önemli bir örnek olarak karşımıza çıkmaktadır. Fas anayasal monarşi ile yönetilen ve farklı siyasi partilere ve aktörlere varlık imkanı tanıyan bir ülkedir. Milliyetçi çizgiden sol fikirler üzerinde hareket eden partilere ve kadar farklı aktörler düzenli olarak seçimlere katılabilmektedir. Aynı zamanda İslamcı bir parti de ülke siyasetinin önemli bir aktörü olarak karşımıza çıkmaktadır. İslami hareketler açısından ise iki önemli hareket Fas'ın sosyal ve siyasi hayatı içerisinde ön plana çıkmaktadır. Tevhid ve Islah Hareketi ve Adalet ve İhsan Hareketi uzun yıllardır toplumun geniş kesimlerine ulaşmayı başaran hareketlerdir. Fakat bu iki hareketin Fas rejimiyle kurdukları ilişki açısından birbirinden ayrıldıkları görülmektedir. Tevhid ve Islah Hareketi ile Adalet ve İhsan Hareketi rejimin reform süreçlerine girdiği ve siyasi fırsat ortamı hazırladığı dönemlerde resmi siyasete katılım noktasında birbirinden farklı davranışlar üretmiştir. Tevhid ve Islah Hareketi Adalet ve Kalkınma Partisi ile ülke siyasetinin önemli bir aktörü haline gelirken Adalet ve İhsan Hareketi ise parti kurmaktan ısrarla kaçınarak resmi siyasetin dışında kalmayı tercih etmektedir. Bu tez bahsi farklılığı açıklamak için yapısal şartların yanında her iki hareketin iç yapısına bakmayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda her iki hareketin ideolojisi, organizasyon yapısı ve siyasi stratejisi önem kazanmaktadır. Farklı bir ifadeyle İslami hareketlerin ideolojik zemini, organizasyon yapısı ve siyasi stratejisi siyasi fırsat ortamlarındaki pozisyonları ve kararları açıklamak için başvurulması gereken başat değişkenlerdir. Tez kapsamında tartışmayı yürütebilmek için her iki hareketin kuruluş dönemlerinden itibaren bahsi geçen değişkenler bağlamında yaşadıkları dönüşümler ve resmi siyasete katılım arasındaki ilişki titizlikle ele alınacaktır.
Özet (Çeviri)
The debate over the integration of Islamic movements into formal politics within authoritarian Middle Eastern regimes is a significant topic, particularly highlighted by the events of the Arab Spring. Recent academic studies emphasize the crucial link between Islamic movements and their involvement in official politics. This discussion becomes pertinent when examining the challenges faced by these movements, caught in the ongoing debates surrounding Islam and democracy, and subjected to suppression by authoritarian governments since the late 1990s. Analyzing their responses to political opportunities is essential for understanding authoritarian regimes, democratization, and political participation. The central question posed in this thesis concerns the varying behaviors exhibited by Islamic movements in similar political and institutional environments regarding official political participation. Morocco serves as a noteworthy case study, characterized by a constitutional monarchy allowing the presence of diverse political parties and actors. Notably, the country features an influential Islamist party alongside two prominent Islamic movements: Tawhid and Islah Movement and Justice and Ihsan Movement. Despite both movements having significant societal influence, their relationship with the Moroccan regime diverges. During periods of regime-initiated reforms and political opportunities, the Tawhid and Islah Movement actively engages in official politics through the Justice and Development Party. In contrast, the Justice and Ihsan Movement consistently refrains from establishing a party and remains outside formal politics. This thesis seeks to elucidate the distinctions in the internal structure of these movements and explore the underlying structural conditions contributing to their disparate approaches. The pivotal variables in this analysis include the movements' ideologies, organizational structures, and political strategies. Essentially, understanding the positions and decisions of Islamic movements in political opportunity environments necessitates a comprehensive examination of their ideological foundations, organizational structures, and political strategies. The discussion within the thesis will meticulously explore the transformations undergone by both movements concerning these variables since their inception and their subsequent engagement in official politics.
Benzer Tezler
- الاستراتيجية الامريكية تجاه حركات الإسلام السياسي في المنطقة العربية وأفغانستان
Arap Bölgesi ve Afganistan'da siyasi İslam'a yönelik Amerikan stratejisi
MAKAREM ALFATHI
Yüksek Lisans
Arapça
2023
Uluslararası İlişkilerKarabük ÜniversitesiUluslararası Politik Ekonomi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERAJ AHSAN
DR. ÖĞR. ÜYESİ AKRAM ALHAMAD
DOÇ. DR. CEMİL İNAN
- D grubu sanatçıları ve eserlerinin ön-arka yapı kategorileri bakımından incelenmesi
Başlık çevirisi yok
OSMAN ALTINTAŞ
- Mısır'da sivil toplum ve sivil toplumun gelişiminde meslek birliklerinin rolü 1970 - 2014
Civil society in Egypt and the role of professional associations in the development of civil society 1970 - 2014
MERVE ÖZEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Siyasal BilimlerMarmara ÜniversitesiOrtadoğu Siyasi Tarihi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SÜLEYMAN ELİK
- Transitions from authoritarian rule: A comparative analysis between Tunisia and Egypt in post-Arab Spring
Otoriter rejimlerden geçiş: Arap Baharı sonrası Tunus ve Mısır arasında karşılaştırmalı bir analiz
AYFER ERDOĞAN
Doktora
İngilizce
2018
Siyasal BilimlerYıldız Teknik ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZDEN ZEYNEP OKTAV
- Toplumsal hareketlerin ve siyasal islamın Arap Baharı'na etkisi
Soci̇al movement and political İslam the effect of Arab Spring
MEHMET KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
SosyolojiYeni Yüzyıl ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TÜLAY YILDIRIM