Türkiye Azerbaycan dış ticaret ilişkileri ve Karabağ Savaşı sonrası gelişmeler
Türkiye-Azerbaijan foreign trade relations and developments after the Karabakh War
- Tez No: 839717
- Danışmanlar: PROF. DR. UĞUR ADIGÜZEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Dış Ticaret, Ekonomi, İthalat, İhracat, Doğalgaz, Petrol, Foreign Trade, Economy, Import, Export, Natural Gas, Oil
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası Ticaret Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası Ticaret Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 95
Özet
Azerbaycan 1991 senesinde bağımsızlığını kazanarak, 70 yıllık SSCB boyunduruğundan kurtulmuştur. Böylece Azerbaycan, komünist ekonomik yapıdan liberal ekonomik düzene geçmiş ve dünya ekonomisine entegre olmaya başlamıştır. Bağımsızlığından hemen sonra Azerbaycan'ın ekonomik, siyasi ve askeri alanda yüzleştiği sıkıntılar onun gelişmesinin önünde bir nevi bariyer rolünü oynamıştır. Komünist bir ekonomik sistemden liberal ekonomik sisteme geçerken, gelişen dünya ekonomisine ayak uydurmakta zorlanmıştır. Aynı zamanda 1988 senesinde Karabağ'da patlak veren olaylar Azerbaycan'ın bağımsızlık kazanmasından sonra, daha da alevlenmiş ve 1992-1994 seneleri arasında Karabağ'ın Ermeniler tarafından işgal edilmesi ile sonuçlanmıştır. Azerbaycan'ın yaşadığı bu ağır süreç, ekonomik alanda gerilemesine sebep olmuştur. Azerbaycan Cumhuriyeti'nin GSYH verileri, bağımsızlık sonrası önemli şekilde değişmiştir. 1991 yılında GSYH 703 milyon dolar,1992 yılında 1.309 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. 2022 yılına gelindiğinde ise GSYH 78721 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Kişi başı gelir ise 98 dolardan 7797 dolara yükselmiştir. Her ne kadar Azerbaycan birinci Karabağ savaşında kaybetse de ekonomik alanda başlatılan reform hareketleri ile büyük gelişmelere imza atılmıştır. Buna örnek olarak 20 Eylül 1994 senesinde Bakü'de pek çok devletin büyük petrol şirketleri arasında imzalanan "Asrın Anlaşması'nı örnek gösterebiliriz. Böylece Azerbaycan petrolü dünya pazarındaki yerini aldı ve ekonomi hızla gelişmeye başladı. Aynı şekilde Azerbaycan 2021 yılında 22,2 milyar dolarlık toplam ihracat ve 11,7 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirmiştir. 2022 yılına gelindiğinde ise ihracat 38,1 milyar dolara fırlayarak önemli bir sıçrama gerçekleştirmiştir. Ermenistan'ın saldırgan tavrı sonucunda 27 Eylül 2022 senesinde ikinci Karabağ savaşı başlamıştır. Türkiye hem savaştan önce, hem 44 günlük savaş boyunca, hem de 2. Karabağ savaşından sonra ekonomik ve siyasi alanda her zaman Azerbaycan'ın yanında yerini almıştır. Savaş öncesi imzalanmış sözleşmeler gereği, askeri iş birliği alanında Azerbaycan SİHA'ları ilk kullanan devletlerden biri oldu. Savaş sonrası Karabağ'ın imarında Türk şirketlerine öncelik tanınması bu ekonomi iş birliğinin geniş bir yelpazeye sahip olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada dış ticaret ilişkileri bağlamında Azerbaycan ve Türkiye arasındaki ekonomik ilişkilerin tarihi seyri incelenecek ve 2. Karabağ savaşından sonra ortaya çıkan ve çıkması muhtemel olan gelişmeler ortaya konmaya çalışılacaktır.
Özet (Çeviri)
Azerbaijan gained its independence in 1991 and got rid of the 70-year yoke of the USSR. Thus, Azerbaijan has moved from a communist economic structure to a liberal economic order and has begun to integrate into the world economy. The difficulties that Azerbaijan faced in the economic, political and military spheres immediately after its independence played the role of a kind of barrier in front of its development. In other words, when he came out of an economy built on the principle of communism, he found it difficult to keep up with the developing world economy. At the same time, the political and military events that broke out in Karabakh in 1988 flared up even more after Azerbaijan gained independence and resulted in the occupation of Karabakh by Armenians Dec. 1992-1994. This severe process that the Azerbaijani state has experienced has caused its decline in the economic sphere. The GDP data of the Republic of Azerbaijan has changed significantly after independence. The share of GDP in the industrial sector increased from 23.6% in 1991 to 37.8% in 2003. Although Azerbaijan lost in the first Karabakh war, great developments have been achieved with the reform movements initiated in the economic sphere. September 20, 1994 in Baku, between the major oil companies of many states signed the“Century Agreement”as an example of this, we can show an example. Dec. Thus, Azerbaijani oil took its place on the world Sunday and the collapsing economy began to develop. As a result of Armenia's aggressive attitude, the second Karabakh war began on September 27, 2022. Turkey both before the war, during the 44-day war, and 2. After the Karabakh war, it has always taken its place on the side of Azerbaijan in the economic and political sphere. In accordance with the contracts signed before the war, Azerbaijan became one of the first states to use Bayraktar SI HA's in the field of military cooperation. The fact that Turkish companies were given priority in the reconstruction of Karabakh after the war shows that this economic cooperation has a wide range. In this study, we will discuss the cooperation between Azerbaijan and Turkey in economic, commercial and other fields in the context of foreign trade relations.
Benzer Tezler
- Bağımsızlık sonrası Azerbaycan dış ticaret politikası ve sonuçları
Post-independence Azerbaijan foreign trade policy and its results
SANAN ISAZADA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Uluslararası İlişkilerManisa Celal Bayar ÜniversitesiUluslararası Ticaret Ve Finansman Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGE AYAN
- Bağımsızlık sonrası Ermenistan Türkiye ilişkileri
After independency Armenia Turkey relations
HASAN KUNCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Uluslararası İlişkilerGebze Yüksek Teknoloji EnstitüsüStrateji Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEVAT GERNİ
- Azerbaycan-Rusya ekonomi-politik ilişkileri
The economic-politic relations between Azerbaijan and Russia
HAFIZ JAFARLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Ekonomiİstanbul Üniversitesiİktisat Politikası Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET İNCEKARA
- Türkiye-Azerbaycan sosyo-ekonomik ilişkileri ve Karabağ değerlendirmesi
Turkey-Azerbaijan socio-economic relations and Karabakh evaluations
DURSUN ENGİN KARABULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonomiAtatürk Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGE BUZDAĞLI
- Bağımsızlık sonrası Azerbaycan dış politikasında enerji faktörü
After the independence Azerbaijan foreign policy energy factor
AGİL MAMMADOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Uluslararası İlişkilerSakarya ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SİBEL AKGÜN