Türk ve Makedon atasözlerinin karşılaştırmalı analizi
A comparative analysis of Turkish and Macedonian proverbs
- Tez No: 840239
- Danışmanlar: PROF. DR. MUHARREM KAYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Kültür Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 444
Özet
Bu doktora tezinin kapsadığı alan Türkçe atasözleri için Türkiye Türkçesi sahası ile sınırlandırılmıştır. Makedon atasözleri ise Makedonya'nın tüm coğrafi bölgelerini kapsamaktadır. Bu bölgeler arasında Osmanlı'nın Balkanları kaybından (1913) önceki Makedonların esas toprakları olan tüm yerlerin atasözleri de dâhildir. Makedonya'nın asıl yapısını oluşturan bu bölgeler: Vardar (bugünkü Kuzey Makedonya), Ege (bugün Yunanistan'da) ve Pirin'dir (bugün Bulgaristan'da). Halk edebiyatının bir türü olan atasözlerinin örnekleminde; Türk ve Makedon atasözlerini karşılaştırmalı olarak benzerlik ve farklılıklarda iki kültür arasındaki temel zihinsel kodların, algılayışların haritasını çıkartmak bu çalışmanın problematiğini oluşturmaktadır. Çalışmanın genel amacı, literatürü, gelinen aşamadan bir sonraki adıma taşıyarak, katkı sağlamaktır. Asıl amaç atasözleri ile ilgili geniş kapsamlı bir çalışma üretebilmektir. Hedeflenen ikincil bir amaç da Makedon kaynaklarını Türk dili ve folkloruna kazandırmaktır. Yöntem olarak genel anlamda 'Metin Merkezli Kuramsal Yaklaşımlar' çerçevesinde çalışılırken; spesifik olarak da Matti Kuusi'nin 'Uluslararası Atasözleri Tip Sistemine' göre atasözlerinin sınıflandırılması yapılmıştır. Sözü edilen sınıflandırma sistemi, Türkiye Türkçesi sahasında, bir tez çalışmasında ilk olarak kullanılmıştır. Makedon atasözleri taranarak ortaya çıkan verilere göre sınıflandırılmış ve Türkçe karşılıkları olanları da eşleştirilmiştir. Elde edilen veriler iki ana gruba ayrılmıştır. Türk dili ve kültürü ile doğrudan ilgisi ve benzerliği olan atasözleri ilk ana grubu oluştururken; tamamen farklı anlayıştaki atasözleri de diğer ana grubu oluşturmaktadır. Özetle bu doktora tezi, diyakronik ve senkronik olarak toplanan malzeme ile iki farklı dil ve kültürde hem yinelenen hem de farklı anlayıştaki atasözlerinin karşılaştırmalı ve analitik bir paremiyoloji çalışmasıdır. Metin yer yer görsel malzeme (harita, tablo, fotoğraf) ile desteklenmiştir. Kısaca çalışmanın mahiyetini, araştırma, tarama, transkripsiyon, çeviri ve analiz oluşturmaktadır. Sonuç olarak, çalışmada, aynı ve benzer atasözleri çok sayıda olduğu kadar; literatürdeki diğer çalışmaların aksine, tamamen farklı anlayışta olan atasözlerinin varlığı da tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
This dissertation covers Turkey Turkish for Turkish proverbs. Macedonian proverbs entail all geographical regions of Macedonia. This includes proverbs from regions including Macedonian lands prior to the loss of the Balkans by the Ottomans (1913). These regions that make up the central structure of Macedonia are: Vardar (current North Macedonia), Aegean (current Greece) and Pirin (current Bulgaria). The main aim of the dissertation is to compare and contrast Turkish and Macedonian proverbs, which make up a part of folkloric literature, in order to examine the similarities and differences in the main mental codes and perceptions between these two cultures. The study aims to expand the literature. The primary goal is to provide the first comprehensive analysis on proverbs. The secondary goal is to integrate Macedonian sources to Turkish language and folk literature. The method is based on theories of 'Text Centered Theoretical Approaches'; more specifically, Matti Kuusi's 'International Sayings Type System' has been used to classify the proverbs. In the context of Turkey Turkish, this is the first dissertation that has used this classification system. Macedonian proverbs were examined, classified, and matched with Turkish counterparts. The data that were gathered were divided into two main groups. The first main group consists of proverbs that are directly related and similar to Turkish language and culture, whereas the second main group consists of proverbs that are completely different. In sum, the present dissertation is a comparative and analytical premiology study of proverbs that are similar and different across two languages, based on data collected diachronically and senchronically. The text has been supported with visual materials (maps, tables, photographs). The study consists of research, scanning, transcription, translation, and analysis. In conclusion, the study has shown that there is a large number of similar proverbs, as well as proverbs that are completely different in their understanding, unlike previous studies in the literature. Ова докторска дисертација oд страна на турски е ограничена со современиот турски јазик кој што се користи во денешната Турција; а од страна на македонските пословици и поговорки ги опфаќа сите региони кои ја сочинуваат главната структура на етничка Македонија. Станува збор за 1913 та година од времето на Отоманската Империја која што ги опфаќа: Вардарска, Пиринска и Егејска Македонија. Во примерокот на пословиците кој што се еден вид од кратките жанрови во фолклорот се сметат за компарација (по сличностите и разликите) на мапирањето на основните, главните ментални кодафикации и перцепции помеѓу турските и македонските култури који ја сочинуваат проблематиката на ова теза. Општата цел на тезата е литературата од сегашното ниво носејќи го на следниот чекор да овозможи придонес. Главната цел на тезата е во врска со пословиците прв пат да се изработат широко, сеопфатно и специфично. Спореден цел е Македонскaтa научна литература да се внеси во турскиот јазик и фолклор. Општата методологија на тезата е 'Теориски пристапи центрирани по текстови' но конкретно пословиците и поговорките се таксономирани според 'Меѓународен Систем на Типови на Пословиците' на Матти Кууси. Спомнатата класификација во областа на современиот турски јазик во една докторска дисертација прв пат е користена. Со испитување на македонските пословици и поговорки според појавените податоци се класификацирани и се спарувани со турските еквиваленти. Добиените податоци се поделени во два главни групи. Пословиците кои што се директно поврзани и слични со турскиот јазик и култура ја формираат првата главна група; пословиците кои што се во сосема различно разбирање и култура ја формираат другата главна група. Накратко, ова докторска дисертација е паремиолошки труд изработен на начин на компарација и анализа со дијахрониски и синхронски собрани материјали на пословиците кој што се исти, слични или различни во два различни јазици и култури. Текстот е поддржан со визуелен материјал (мапа, таблици, слики). Карактеристиката на тезата е создадена од истражување, испитување, транскрипција, превод и анализа. Како заклучок во ова докторска дисертација се потврди дека во турските и македонските пословици постои многубројни исти и слични пословици; но исто така во ова теза се покажани и целосно сосема различни разбирања помеѓу двете култури кои што не се присутни во другите научни трудови во литературата.
Benzer Tezler
- Makedon ve Sırp romanlarında Türkler ve Türk izleri
Başlık çevirisi yok
MELAHAT PARS
Doktora
Türkçe
2000
Batı Dilleri ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLGE ERCİLASUN
- Makedon tiyatrosunda Türk izleri (1800-1912) (2.cilt)
Turkish marks in the Macedonian theatre (1800-1912)
MELAHAT HAMZA
- Kuzey Makedonya'da bir Türk yerleşmesinin coğrafi etüdü: Merkez Jupa
Geographical survey of a Turkish settlement in North Macedonia: Central Jupa
ALİ ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
CoğrafyaMarmara ÜniversitesiTürk Dünyası Coğrafyası Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL KURT
- Kültürlerarası etkileşim sürecinde tarihî kimliği ile Çanakkale Türküsü ve varyantları üzerine analitik bir bakış
An analytical view on Çanakkale Song and its variants by historical identity in the process of intercultural interaction
ERAY CÖMERT
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. SÜLEYMAN ŞENEL
- Vrapçişte ve çevresi Türk ağzı (Makedonya)
Turkish local language used in Vrapchishte and in its surrounding areas (Macedonia)
NAZİM İBRAHİM
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMZA ZÜLFİKAR