Geri Dön

Karacaoğlan ve Şeyhülislâm Yahyâ'nın şiirlerindeki âşık, sevgili ve rakip tiplerinin karşılaştırılması

The comparison of the types of lover, lover and rival in the poems of Karacaoğlan and Şeyhülislâm Yahyâ

PDF İndir

  1. Tez No: 840255
  2. Yazar: ZEYNEP BETÜL YÜCEL
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA İMAMOĞLU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Haliç Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 132

Özet

Klasik Türk Edebiyatı ve Halk Edebiyatı, birbirinden şekil, içerik ve söyleyiş bakımından farklı olsa da konu bakımından ortaklıkları bulunan edebiyat dönemleridir. Çalışmamızda her iki dönemden şair seçilerek, veri toplaması yapılmaktadır. Kaynak taraması ve doküman analiz yöntemi kullanılarak elde edilen veriler sonucunda Klasik Türk Edebiyatı şairi olarak Şeyhülislâm Yahyâ, Türk Halk Edebiyatı şairi ise Karacaoğlan olarak belirlenmiştir. Şairler belirlenirken dönemlerinin aynı olmasına özen gösterilmesinin yanı sıra birbirilerine zıt karakterlerin seçilmesine de dikkat edilmiştir. Bu doğrultuda 17. yüzyıl edebiyatında sabit kalma kararı alınmıştır. Çalışmada öncelikle, 17. yüzyıldaki sosyal ve siyasi hayattan bahsedilmiştir. Yine bu döneme dair yaşam koşulları, sanattaki gelişim gibi çeşitli konularda genel bir bilgi verilmiştir. 17. yüzyıla dair bilgiler verildikten sonra şairlerin hayatları, edebi kimlikleri ve eserleri hakkında detaylara yer verilmiştir. Tezimizin 3. bölümünde ise şairlerin eserlerinden toplanan veriler ile alt başlıklar oluşturulmuş; sevgili, aşık ve rakip tiplerinin fiziki ve karakteristik özelliklerinden bahsedilmiştir. Bu bölümde yer yer seçili şairlerin eserlerinden de örnekler verilmiştir. Şairlerin eserlerini tipler ekseninde inceleyerek Klasik Türk Edebiyatı ve Âşık Edebiyatındaki âşık, sevgili ve rakibin aralarındaki benzerlik ve farklılıklar üzerinde durulmuştur. Çalışmanın amacı, belirli zamanlarda etkili olmuş, birbirine paralel olarak gelişim gösteren iki edebiyat dönemine ait edebi ürünlerde âşık, sevgili ve rakip tipinin nasıl işlendiğini ele almak, benzerlik ve farklılıkları ortaya koymaktadır. Bu sayede bu iki edebiyat kolunun birbirinden ne derece etkilendiği ya da çeşitli farklılıklara sahip olduğunu tespit etmektir. Elde edilen veriler sonucunda, Âşık Edebiyatı ve Klasik Türk Edebiyatı'nın birbirini etkileyen iki edebiyat kolu olduğu görülmüştür. Tezimize bakıldığında da şairler birbirine zıt karakterler de olsa eserlerinde beşerî aşkı işlerken benzer üslup takındıkları ama anlatımlarının çeşitliliğinin farklı olduğu gözlemlenmiştir. Âşık Edebiyatı şairi Karacaoğlan'ın gezgin bir şair olmasının dışında gezdiği gördüğü yerlerdeki güzellere yazdığı mısralardan dolayı sefih bir karaktere de sahip olduğu bilinmektedir. Bu özellikleri taşıyan şairin sevgili tipinde çeşitlilik söz konusu iken Şeyhülislâm Yahyâ'nın, Klasik Türk Edebiyatı anlayışına sadık kalması ve yaşamını belirli bir yerde sürdürmesinden dolayı sıklıkla tek bir tipleme üzerinde durduğu tespit edilmiştir. Bu neticede şairler, yaşadıkları dönemin ve hayat koşullarının getirisini eserlerine yansıtmış oldukları sonucuna varılmıştır.

Özet (Çeviri)

Although Classical Turkish Literature and Folk Literature are different from each other in terms of form, content and discourse, they are periods of literature that have commonalities in terms of subject matter. In our study, poets from both periods are selected and data collection is carried out. As a result of the data obtained by using the literature review and document analysis method, Şeyhülislâm Yahyâ was determined as the poet of Classical Turkish Literature and Karacaoğlan as the poet of Turkish Folk Literature. While determining the poets, care was taken not only to ensure that their periods were the same, but also to select contrasting characters. In this direction, it was decided to remain constant in the 17th century literature. In the study, firstly, the social and political life in the 17th century was mentioned. Again, general information was given on various subjects such as living conditions and development in art during this period. After giving information about the 17th century, details about the lives, literary identities and works of the poets are given. In the third part of the thesis, subheadings are formed with the data collected from the works of the poets; the physical and characteristic features of the lover, lover and rival types are mentioned. In this section, examples from the works of selected poets are also given. By analysing the works of the poets on the axis of types, the similarities and differences between the lover, the beloved and the rival in Classical Turkish Literature and Ashiqi Literature have been emphasised. The aim of the study is to examine how the types of the lover, the beloved and the rival are treated in the literary products of two literary periods that were effective at certain times and developed in parallel with each other, and to reveal the similarities and differences. In this way, it is to determine to what extent these two branches of literature are influenced by each other or have various differences. As a result of the data obtained, it was seen that Ashiq Literature and Classical Turkish Literature are two branches of literature that affect each other. In our thesis, it has been observed that even though the poets are opposite characters, they adopt a similar style while dealing with human love in their works, but the diversity of their expressions is different. Apart from being a wandering poet, Karacaoğlan, a poet of Ashiq Literature, is also known to have a debauched character due to the verses he wrote to the beauties in the places he visited. While the poet with these characteristics had a diversity in the type of lover, Şeyhülislâm Yahyâ, due to his loyalty to the understanding of Classical Turkish Literature and the fact that he lived his life in a certain place, was often found to focus on a single typing. As a result, it has been concluded that the poets have reflected the period they lived in and the conditions of their lives in their works.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    820995

    Türk halk şiirinde ve klasik Türk şiirinde sevgili

    Beloved in Turkish folk poetry and classical Turkish poetry

    SUNA BULUT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET NACİ ÖNAL

  2. Tez No

    563722

    Sultan II. Selim döneminin siyasi olayları, devlet teşkilatı, ilim ve kültür hayatı

    Political events, state organization, science and culture life in the period of sultan Selim II

    MUSTAFA KARAOĞLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    TarihHarran Üniversitesi

    İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MURAT AKGÜNDÜZ

  3. Tez No

    73074

    Karacaoğlan ve Baki'de Aşk

    Karacaoğlan and Baki's love

    MEHMET İBİŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Türk Dili ve EdebiyatıDicle Üniversitesi

    Türk Halk Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ENSAR ASLAN

  4. Tez No

    592309

    Karacaoğlan ve Mahtumkulu'nda sevgiliye ait güzellik unsurları üzerine mukayeseli bir inceleme

    A comparative analysis of Karacaoglan's and Mahtumkulu's poems that have beauty elements of beloved

    NİHAL AKYILDIZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Türk Dili ve EdebiyatıEge Üniversitesi

    Türk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET TEMİZKAN

  5. Tez No

    511429

    Karacaoğlan ve Dadaloğlu'nda sapmalar

    Devination at Karacaoğlan and Dadaloğlu

    ÖMER YAŞAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Türk Dili ve EdebiyatıFırat Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. BİROL İPEK

Geri Dön