Otizm spektrum bozukluğu olan çocuğa sahip ebeveynler için psikolojik sağlamlık ölçeği'nin geliştirilmesi, geçerliliği ve güvenilirliği
Development, validity and reliability of the resilience scale for parents of children with autism spectrum disorder
- Tez No: 841306
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MERAL HURİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ergoterapi, Occupational Therapy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ergoterapi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
Bu çalışmanın amacı, otizmli çocukların ebeveynlerinin psikolojik sağlamlık düzeyini incelemek için geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Ölçülecek özelliklerin ve kavramsal yapının belirlemesi için literatürde yer alan psikolojik sağlamlık ile ilgili ölçekler ve psikolojik sağlamlık modelleri incelendi. Kapsam geçerliliğinin belirlenmesi için 9 uzmana Davis tekniğine göre uyarlanmış kapsam geçerlik formu iki kez uygulandı. Kapsam geçerliliği sonrasında oluşturulan taslak formuna pilot çalışma uygulandıktan sonra yeniden düzenlenen form 0-18 yaş arası otizm tanısına sahip çocukların ebeveynlerine uygulandı (n=556). 139 ebeveyne iki hafta sonra tekrar test uygulandı. Madde analizi ile ölçeğin iç tutarlığı değerlendirildi. Ölçeğin yapı geçerliğini incelemek için açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi teknikleri kullanıldı. Ölçeğin kapsam geçerlik indeksi 0,954 bulundu. Faktör analizi sonucu, 19 maddeden oluşan ölçeğin, toplam varyansın %53,88'sini açıklayan 5 faktörlü bir yapı gösterdiği görüldü. Doğrulayıcı faktör analizinde ise faktör birleştirme tekniğiyle oluşturulan yapıya ait model uyum indeksleri RMSEA=0,033; GFI=0,937; AGFI=0,913; NNFI=0,943; CFI=0,954; NFI=0,830; IFI=0,956 ve CMIN/df=1,293 olarak hesaplandı. Edilen model uyum indeksleri göz önüne alındığında, ölçüm modelinin uygun olduğu belirlendi. Ölçeğin güvenilirlik analizinde ölçek için ICC=0,984 ve Cronbach alfa=0,992 bulundu. Ön test ve son testler arasında çok güçlü korelasyon katsayıları bulunmuş olup iki ölçüm arası ilişki istatistiksel olarak anlamlıydı (r=0,984; p˂0,01). Sonuç olarak, geliştirilmiş beş boyuttan oluşan 19 maddelik bir ölçek yapısının geçerliliği doğrulanmıştır. Ölçeğin 0-18 yaş arası otizm tanısına sahip çocukların ebeveynlerinde psikolojik sağlamlık düzeyini incelemek için gerekli ölçütleri karşıladığı ve psikometrik özelliklerinin yeterli olduğu söylenebilir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to develop a valid and reliable scale to examine the level of resilience of parents of children with autism. To determine the features to be measured and the conceptual structure, scales and resilience models in the literature were examined. In order to determine the content validity, the content validity form adapted to the Davis technique was applied to 9 experts twice. After the pilot study was carried out with the draft form created after the content validity, the revised form was applied to the parents of children aged 0-18 with autism (n=556). Two weeks later, 139 parents were tested again. The internal consistency of the scale was evaluated by item analysis. Explanatory Factor Analysis and Confirmatory Factor Analysis techniques were used to examine the construct validity of the scale. The content validity index of the scale was found to be .954. As a result of the factor analysis, it was seen that the scale consisting of 19 items showed a 5-factor structure explaining 53.88% of the total variance. In confirmatory factor analysis, the model fit indices of the structure created by factor combination technique were RMSEA= .033; GFI= .937; AGFI= .913; NNFI= .943; CFI= .954; NFI= .830; IFI= .956 and CMIN/DF= 1.293. Considering the model fit indices, it was determined that the measurement model was suitable. In the reliability analyses of the scale, ICC= .984 and Cronbach's alpha= .992 were found for the scale. Very strong correlation coefficients were found between the pretest and posttest, and the correlation between the two measurements was statistically significant (r= .984; p˂ .01). As a result, the validity of a 19-item scale structure consisting of 5 dimensions was validated. It can be said the scale meets the necessary criteria to examine the level of resilience in parents of children aged 0-18 with autism, and its psychometric properties are sufficient.
Benzer Tezler
- Okul öncesi çocuklarda psikolojik sağlamlık ve mizacın otizm spektrum bozukluğu ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılarındaki hastalık şiddeti ve yaşam kalitesine etkisinin incelenmesi
An investigation of the impact of psycological resiliance and temperament on the severity and quality of life in preschool children with attention deficit hyperactivity disorder and autism spectrum disorder
SEDA ERBAŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriEge ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZLI BURCU ÖZBARAN
- Otizm spektrum bozukluğu tanısı almış çocuğu olan ebeveynlerde sosyal dahil olma, psikolojik iyi oluş ve fiziksel aktiviteye katılım ilişkisi: Bir karma yöntem araştırması
The relationship between social inclusion, psychological well-being, and participation in physical activity among parents of children diagnosed with autism spectrum disorder: A mixed-methods study
RIFAT KEREM GÜRKAN
- Otizm spektrum bozukluğu ile otizm spektrum bozukluğu tanısı olan bireylerin ebeveynlerinin depresyon düzeyleri arasındaki ilişki
The relationship between autism spectrum disorder and the depression levels of the parents of individuals with autism spectrum disorder
AKIN GÖNEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET YIKMIŞ
PROF. DR. İBRAHİM H. DİKEN
- Problem çözme eğitiminin otizm spektrum bozukluğu olan çocuk annelerinin problem çözme becerileri ve bazı psikolojik değişkenler üzerindeki etkisi
The effects of problem solving training on problem solving skills and some of the psychological variables of mothers' who have children with autism spectrum disorder
DENİZ TEKİN ERSAN
Doktora
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ATİLLA CAVKAYTAR
- Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların ebeveynlerinin özgecilik ve yaşam doyumlarının çocukları ile iletişimleri üzerindeki etkisi
The effect of altruism and life satisfaction of parents of children with autism spectrum disorder on their communication with their children
MELİKE EBRAR BİLGİN MERCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarıİstanbul Kent ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALE DERE ÇİFTÇİ