Aşk mesnevilerinde bulunan farklı nazım şekilleri, kurgudaki yeri ve işlevleri
Different verse forms in love masnavis, their place and functions in fiction
- Tez No: 843531
- Danışmanlar: PROF. DR. ORHAN BİLGİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 650
Özet
Bu çalışmada, Batı Türkçesiyle kaleme alınan aşk mesnevilerinde“gazel, kıta, murabba, terci-bend”gibi farklı nazım şekillerindeki manzumelerin hangi sıklıkta ve nasıl kullanıldığı sorusunun cevabı aranmaktadır. Mesnevilerde bu gibi manzumelerin hangi ihtiyaca binaen ve ne ölçüde varlık gösterdiği, belirli bir hikâye anlatan bu tür eserlerde hikâyenin doğasına zarar vermeden kendisine nasıl yer bulabildiği, aynı konuyu anlatan birçok aşk mesnevisinin varlığı düşünüldüğünde bu manzumelerin eserin telif niteliğine ne ölçüde katkıda bulunduğu gibi sorular, mesnevilerde farklı nazım şekillerinin varlığı bahsinde akla gelen sorulardan bazılarıdır. Diğer yandan Türkçe aşk mesnevilerinde, İran edebiyatındaki seleflerinden farklı olarak bu tip manzumelerin oldukça sevildiği ve rağbet gördüğü bilinmektedir. Bu yüzden Türk mesnevi edebiyatının kendine özgü karakterini anlama yolunda, konunun ayrıntılarıyla ortaya konması ayrıca önemlidir. Dolayısıyla hem mesnevilerdeki bu gibi manzumelerin niteliklerini aşk mesnevileri örneğinde kapsamlı bir biçimde ele almak hem de klasik Türk edebiyatının bir ürünü olarak söz konusu manzumelerde tezahür eden edebî zevki tasvir edebilmek için bu çalışmada bahsi geçen manzumeler araştırma konusu edilmektedir. Çalışmanın ilk bölümünde, Batı Türkçesiyle kaleme alındığı tespit edilen aşk mesnevileri bu tip manzumelerin varlığı veya yokluğu bakımından incelenmektedir. Farklı nazım şekillerinde manzumeler ihtiva eden mesneviler, ayrıca bu manzumelerdeki nazım biçimi, vezin, mahlas kullanımı gibi yönlerden de incelenmektedir. İkinci bölümde ise aşk mesnevileri arasından seçilen 41 mesnevi, farklı nazım şekillerinde manzumelerin kurgudaki yeri ve işlevleri başlıca odak noktası olmak üzere yakından incelenmektedir.
Özet (Çeviri)
This study seeks to answer the question of how often and in which way verses in different verse forms such as“ghazal, kıta, murabba, terci-bend”are used in love masnavis written in Western Turkish. Some of the questions that come to mind in the subject of the existence of different verse forms in masnavis are such as that for what need and to what extent such verses exist in masnavis, how they can find a place in such works that tell a specific story without harming the nature of the story and to what extent this verses can contribute to the quality of the work considering the existence of many love masnavis telling the same subject. On the other hand, it is known that in Turkish love masnavis, unlike their predecessors in Iranian literature, this type of verses are quite popular and in demand. For this reason, in terms of understanding the unique character of Turkish masnavi literature, it is also important to reveal the subject in detail. Therefore, in order to both comprehensively address the qualities of such verses in masnavis in the example of love masnavis and to describe the literary taste manifested in these verses as a product of classical Turkish literature, the aforementioned verses are the subject of research in this study. In the first part of the study, love masnavis were found to be written in Western Turkish are analyzed in terms of the presence or absence of such verses. The masnavis containing verses in different verse forms are also analyzed in terms of verse form, meter and the use of pseudonyms in these verses. In the second part, 41 masnavis selected among the love masnavis are closely analyzed with the main focus on the place and functions of verses in different verse forms in the fiction.
Benzer Tezler
- Süle Fakîh'in Yûsuf ve Zelihâ mesnevisinde duygular, değerler ve sosyal davranışlar bağlamında insan psikolojisi
Human psychology in the context of emotions, values and social behaviors in Sule Fakih's musnavi of Yusuf and Zeliha
GONCA ÇİFTÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HANDAN BELLİ
- Aşk mesnevilerinde kadın: Yusuf u Züleyha ve Husrev ü Şirin mesnevileri
Woman in love mesnevis: Yusuf u Züleyha and Husrev ü Şirin mesnevis
ÜLKÜ ÇETİNKAYA
Doktora
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. İSMAİL ÜNVER
- Leyla ile Mecnun mesnevilerinde yeniden yazım geleneğinin motifler üzerinden incelenmesi
Research of the rewriting tradition on motifs in Leyla and Mecnun mesnevi
SACİDE ZEYNEP KARADAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE YILDIZ
- On altıncı yüzyıl ikili aşk mesnevilerinde tahkiye unsurları
Narration terms of love mesnevis in sixteenth century
FATIMA KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. MUVAFFAK EFLATUN
- Motif yapısı itibariyle Leylâ ve Mecnûn mesnevîleri üzerinde bir inceleme
A review on Layla and Majnun masnavis in terms of motif structure
HACER SAĞLAM
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ARSLAN