Eski Oğuz Türkçesiyle yazılmış bir Tezkiretü'l-Evliyâ tercümesi
The translation of Tezkiretü'l-Evliyâ which is written with Old Oghuz Turkish
- Tez No: 845650
- Danışmanlar: PROF. DR. SERKAN ŞEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 647
Özet
Ferîdüddîn-i Attâr'a ait olan Tezkiretü'l-Evliyâ Türk-İslâm edebiyatına büyük ölçüde kaynak teşkil edebilecek eserler arasında yer almaktadır. Tezkire türünde ele alınan bu eser birçok velinin hayatına dair biyografik bilgiler ve kerametler sunmaktadır. İslamiyet'in kabulüyle Arap ve Fars edebiyatından dilimize tercüme yoluyla çok sayıda eser kazandırılmıştır. Türkçeye çevrilen dinî konulardaki tercüme faaliyetlerinin önemli bir kısmını Attâr'ın Tezkiretü'l-Evliyâ adlı eseri karşılamaktadır. Bu noktada Türk edebiyatının farklı evrelerinde birçok mütercim tarafından dikkat çeken ve tercih edilen eserler arasında yerini almaktadır. Muhteva olarak velilerin hayatlarına, kerametlerine ve ahlaki meziyetlerine yer verilmektedir. Bu bilgileri aktarırken Kur'ân-ı Kerim'den ayet ve hadislere yer yer de Farsça beyitlere başvurulmaktadır. Bu çalışmaya konu olan evliyâ tezkiresi ise Süleymaniye Kütüphanesi Serez bölümü 01800 numaralı“Tezkiretü'l-Evliyâ Tercümesi”adlı eserdir. Eski Oğuz Türkçesinin ses ve şekil hususiyetlerini taşıyan bu eser, Karaca Beğ'in isteği üzerine II. Murad'a sunulmuştur. Mütercim ve müstensihe dair kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte eserin temmet kısmında istinsah tarihinin 1020 (M 1611) olarak verildiği görülmektedir. Manzum ve mensur kısımların yer aldığı bu eserin mensur kısmı Cafer-i Sadık'la başlayarak Haris-i Muhâsibi'yle sona ermektedir. Manzum kısmında ise Hz.İsa ile Hibâl adlı şahıs arasındaki diyalogdan doğan konuşmanın verildiği Dâstân-ı Hibâl adlı manzume yer almaktadır. Bu çalışma,“Giriş, İnceleme, Metin ve Dizin”olmak üzere dört ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde tezkirecilik geleneği, Türk edebiyatındaki yeri ve örnekleri, Ferîdüddîn-i Attâr'ın hayatı ve edebî kişiliği yer almaktadır. İkinci bölüm olan inceleme kısmında Eski Oğuz Türkçesinin imla hususiyetleriyle birlikte ses ve şekil bilgisi metinden örneklerle açıklanmaktadır. Üçüncü bölümde metnin transkripsiyonlu şekli yer almaktadır. Dizin bölümü ise gramatikal dizin ve özel adlar dizini olmak üzere iki alt başlıktan oluşmaktadır. Tezkiretü'l-Evliyâ, Eski Oğuz Türkçesi, Ferîdüddîn-i Attâr, Serez 01800
Özet (Çeviri)
Tezkiretü'l-Evliyâ belonging to Ferîdüddîn-i Attâr takes part among the works which substantially forms the basis for Turkish Islam literature. This work which is discussed in the form of collection of biographies offers many oracles and biographical informations about lives of many protectors. With the acceptance of Islamic religious, as a result of religious orientation, many works are brought to our language from Arabic and Persian literature by translating. The Tezkiretü'l-Evliyâ of Attâr supplies essential part of translation activities in the works of religious- didactics. At this point, it supplants by among the works that are preferred and draw attention by many interpreters in the different stages of Turkish Literature. As a content, it includes the lives of sofi, their oracles and moral conduct. While presenting these informations, it has resource to verse and hadith from Koran and partly Persian poetry. The Tezkiretü'l-Evliyâ which is subject to this study is the work of the translation of Tezkiretü'l-Evliyâ registered in the library of Süleymaniye in the part of Serez and the number of 01800. The work which includes the characteristics of the sound and shape of Old Anatolian Turkish is presented to II. Murat at the request of Karaca Beğ. Along with not having certain information about interpreter and copyist, it is seen in the last part of the work that the written time of it is 1020. The work includes poem and prose parts and the prose part starts with Cafer'i sadık and ends with Haris'i Muhasibi. In the poem part, the poem of Dâstân-ı Hibâl which is given because of the conversation between Hz. İsa and Hibâl is taken part in. This master's thesis consists of four main sections like“ introduction, review, text and index”. In introduction part, the custom of the collection of biographies, its place and importance in Turkish Literature, the lives of Ferîdüddîn-i Attâr and his literary personality is taken part in. Along with the properties of spelling of Old Anatolian Turkish , the knowledge of sound and shape are clarifed with the examples from text. In the third section, the form of transcription that is translated to the current Turkish of text is taken part in. In ındex section, their meanings are taken part by creating alphabetic sequence. Tezkiretü'l-Evliyâ, Old Oghuz Turkish, Ferîdüddîn-i Attâr, Serez 01800
Benzer Tezler
- Geç Dönem Çağatay Türkçesi ile yazılmış bir hikâye güldestesi (İnceleme-metin-dizin-tıpkıbasım)
An anthology of stories written in Late Chagatai Turkish (Analysis-text-index-facsimile)
ESRA GEÇER USLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI ZENGİN
- Kâmûs-ı Türkî, tarama sözlüğü ve Türkçe sözlük'te eğitim ile ilgili söz varlığı
Kâmûs-i Türkî is in scan dictionary and Turkish dictionary vocabulary on education
ZUHAL ARLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇİMEN ÖZÇAM
- 17. yüzyılda iran sahasında yazılmış üç dilli (İtalyanca-Farsça-Eski Azerbaycan Türkçesi) bir sözlük -inceleme ve metin-
A trilingual (Italian-Persian-Old Azerbaijani) dictionary written in Iran in the 17th century -review and text-
ORHAN BALDANE
Doktora
Türkçe
2022
DilbilimAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FEYZİ ERSOY
- Bahşayiş Lügati ile Gagauz Türkçesinin karşılaştırmalı söz varlığı
Comparative vocabulary of Bahşayiş Lügati and Gagauz Turkish
İNCİ VATANSEVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimAfyon Kocatepe ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NADEJDA ÖZAKDAĞ
- Klasik sonrası Çağatay Türkçesiyle yazılmış anonim Târih-i Kaşgar (Giriş-metin-karşılaştırmalı inceleme-dizin)
Anonymous Historical of Kasghar written in post-classical Chagatay Turkish (Introduction-text-comparative rewiew-index)
ZEHRA KURTULGAN
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. SERKAN ŞEN