Yaratıcılık ve endüstrileşme bağlamında Gaziantep yemek mekânlarında geleneksel bilginin aktarımı
Transmission of traditional knowledge in Gaziantep dining venues with in the context of creativity and industrialization
- Tez No: 847650
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ÖCAL OĞUZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halkbilimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 195
Özet
Yemek, biyolojik bir ihtiyaç olmanın ötesinde içerisinde büyük bir kültürel yapıyı barındırır. Yemek kültürü, aynı zamanda kuşaklar arası aktarılan sürdürülebilir geleneksel bir bilgi olarak halkın belleğinde yaşamaya devam eden bir miras alanı olarak tanımlanabilir. Bu alana dair Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumunun (UNESCO) yemek üzerine yaptığı çalışmaların ve koruma politikalarının son dönemde öne çıktığı görülmektedir. UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı (UYŞA) Programı'nda gastronominin bir tema olarak ele alınması, 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları'nda ve somut olmayan kültürel mirasın içerisinde yemek kültürünün bulunması, UNESCO'nun yemek kültürünü önemsediğinin göstergeleri arasındadır. Bunu, küresel dünya düzeninde yerel kültürlerin kendi mutfaklarını korumak ve gelecek kuşaklara aktarmak için kültür endüstrileri ve yaratıcı endüstrilere yönelmesi olarak düşünmek mümkündür. Kültür endüstrisi kavramına, başlangıçta olumsuz bir anlam yüklenerek kültürün endüstri aracılığıyla metalaştırıldığı düşüncesi hâkim olsa da günümüzde 'yaratıcı endüstriler' olarak adlandırılan bir alandan bahsedilmekte ve kültür endüstrilerine olumlu bir anlam yüklenmektedir. Kültür endüstrisinin UNESCO gibi kurumlar tarafından da olumlu karşılanması, kavramın ilk çıkış noktasından farklı bir anlama dönüşmesini sağlamıştır. Bu bağlamda köklü bir mutfak kültürüne sahip olan Gaziantep, 2015 yılında UYŞA Programı kapsamında dünyanın dokuzuncu, Türkiye'nin ise ilk gastronomi şehri seçilmiştir. Buradan hareketle çalışmanın konusu, Gaziantep ilinin merkezinde yer alan yemek mekânlarının, UYŞA Programı'yla başlayan süreç içerisinde bu mekânlardaki geleneksel bilginin nasıl bir değişim ve dönüşüm yaşadığı kültür endüstrisi ve yaratıcı endüstriler bağlamında ele alınıp değerlendirilmiştir. Alan araştırması Gaziantep'in merkezinde hizmet veren ve yemek kültürünü yaşatmaya çalışan mekânlarla sınırlandırılmıştır. Çalışma için 28 kaynak kişi ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmış ve gözlemler gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ve diğer kurum ve kuruluşlarla da görüşülmüştür. Bu görüşmelerden elde edilen veriler, yazılı kaynaklardaki bilgilerle desteklenerek araştırma soruları üzerinden yorumlanmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde, geçmişten günümüze kültür endüstrisinin dönüşümü, geleneksel bilginin korunması ve sürdürülmesi ele alınmıştır. İkinci bölümünde, geleneksel Gaziantep mutfağının kökenleri hakkında bilgi verildikten sonra kimlik ve kuşaklararası aktarım açısından yemek mekânları ele alınmış; ayrıca Emine Göğüş Mutfak Müzesi, uygulamalı halk bilimi müzeciliği açısından değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümünde, UYŞA Programı bağlamında yemek mekânlarının Gaziantep mutfağının uluslararası tanıtımına katkısı ve Gaziantep'in gastronomi şehri seçildikten sonraki sürecin mekânlara etkisi ele alınmıştır. Bu bölümde ayrıca; coğrafi işaret ve markalaşma çalışmaları, turizm ve bir performans olarak yemeğin sunumu Gaziantep yemek mekânlarından alınan bilgilerden yola çıkılarak incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda yemek mekânlarında UNESCO süreciyle birlikte bir hareketlilik olduğu, mekânların yerel yönetimlere sürdürülebilirlik, koruma ve yaşatma için projeler üreterek, ulus ve uluslararası etkinliklere katılarak destek oldukları tespit edilmiştir. Gaziantep'teki mekânların ve yerel yönetimin UNESCO tarafından verilen ünvanı benimsediği ve bu ünvanı uzun yıllar devam ettirmek için bir çaba içerisinde olduğu görülmüş ama ünvanın öneminin yerel halka tam olarak anlatılamadığı da gözlemlenmiştir. Günümüzde Gaziantep yemek mekânlarının, kendi kültüründen beslenerek sürdürülebilir bir politika izlediği görülmüştür. Gaziantep mutfağını yaşatan yemek mekân sahiplerinin, Türkiye'nin uluslararası tanıtımı için yerel yönetimlerle işbirliği içerisinde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca birtakım sorunlarla karşılaşılsa da usta-çırak ilişkisinin devam ettiği, geleneğin ve geleneksel tekniklerin kuşaklararası aktarılarak endüstrileşme karşısında yaşatılarak korunmaya çalışıldığı görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Food, beyond being a biological need, contains a large cultural structure. Food culture can also be defined as a heritage area that continues to live in the people's memory as a sustainable traditional knowledge transferred between generations. It is seen that the studies and conservation policies of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) on food in this area have come to the fore recently. The inclusion of gastronomy as a theme in the UNESCO Creative Cities Network Program (UCCN) and the inclusion of food culture in the 2030 Sustainable Development Goals and intangible cultural heritage are among the indicators that UNESCO cares about food culture. It is possible to think of this as local cultures turning to cultural industries and creative industries in order to preserve their own cuisines and pass them on to future generations in the global world order. Although the concept of culture industry was initially given a negative meaning and the idea that culture was commodified through industry dominated, today an area called creative industries is mentioned and a positive meaning is given to cultural industries. The positive reception of the culture industry by institutions such as UNESCO has enabled the concept to transform into a different meaning from its initial point of origin. In this context, Gaziantep, which has a deep-rooted culinary culture, was selected as the world's ninth and Turkey's first gastronomy city within the scope of the UCCN Program in 2015. Based on this, the subject of the study was discussed and evaluated in the context of the cultural industry and creative industries, how the food venues located in the center of Gaziantep province experienced change and transformation in the traditional knowledge in these venues in the process that started with the UCNN Program. The field research was limited to places serving in the center of Gaziantep and trying to keep the food culture alive. For the study, semi-structured interviews were conducted with 28 resource persons and observations were made. In addition, meetings were held with Gaziantep Metropolitan Municipality and other institutions and organizations. The data obtained from these interviews were interpreted based on the research questions, supported by the information in written sources. In the first part of the study, the transformation of the culture industry from past to present and the preservation and maintenance of traditional knowledge are discussed. In the second part, after giving information about the origins of traditional Gaziantep cuisine, food venues were discussed in terms of identity and intergenerational transfer, and Emine Göğüş Culinary Museum was evaluated in terms of applied folklore museology. In the third part, the contribution of food venues to the international promotion of Gaziantep cuisine in the context of the UCNN Program and the impact of the process on the venues after Gaziantep was selected as a gastronomy city are discussed. In this section, geographical indication and branding studies, tourism and the presentation of food as a performance are examined based on the information obtained from Gaziantep food venues. As a result of the study, it was determined that there was a movement in food venues with the UNESCO process, and that the venues supported local governments by producing projects for sustainability, protection and survival, and by participating in national and international events. It has been observed that the venues and local government in Gaziantep have adopted the title given by UNESCO and are making an effort to maintain this title for many years, but it has also been observed that the importance of the title has not been fully explained to the local people. Today, it has been seen that Gaziantep food venues follow a sustainable policy by feeding on their own culture. It has been determined that food venues cooperate with local governments for the international promotion of Gaziantep cuisine in Turkey. In addition, although some problems were encountered, it was observed that the master-apprentice relationship continued, and efforts were made to preserve tradition and traditional techniques by transferring them from generation to generation and keeping them alive against industrialization.
Benzer Tezler
- Walter Benjamin'de sanat, estetik ve politika ilişkisi
The relation between art, aesthetics and politics in Walter Benjamin
FATMA ERKEK
- Eğitim kurumlarının çoğullaşması bağlamında İstanbul'da eğitim danışmanlık şirketleri: Kuruluş amaçları ve faaliyet alanlarına ilişkin bir araştırma
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MUHSİN HESAPÇIOĞLU
- 1950 sonrası Türk Resim Sanatı'nda soyutlama eğilimleri ve plastik çözümlemeler
Abstracti̇on trends and plasti̇c analysi̇es of after 1950 Turki̇sh Pai̇nti̇ng Art
SABRİYE ÖZTÜTÜNCÜ
- Blue ocean strategy applied in creative entrepreneurship: the case of melodika sound production
Yaratıcı girişimcilikte mavi okyanus stratejisi uygulaması: melodika ses prodüksiyon örneği
SİNEM DİNÇER AKAY
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
İşletmeİstanbul Bilgi ÜniversitesiKültür Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE GÖKÇE OKANDAN
- Creative labor in Turkish cultural and creative industries: Istanbul-based visual designers
Türk kültürel ve yaratıcı endüstrilerinde yaratıcı emek: İstanbul-merkezli görsel tasarımcılar
YUNUS EMRE ÖZTAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
SosyolojiGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE NAZLI AYTUNA