Tarihi ve mimari özellikleri ile İzmir kortijoları
The Izmir cortijos with historical and architectural features
- Tez No: 848045
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞAKİR ÇAKMAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sanat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 308
Özet
Yahudiler, MÖ. 6. yüzyılda anavatanlarından kovularak dünyanın farklı ülkelerine göç etmiş ve yaşamlarını sürdürmüşlerdir. Yahudilerin önemli bir kısmı İber Yarımadası'na yerleşerek buradaki kültürü kendi kültürleriyle birleştirerek özgün bir kimlik yaratmışlardır. Sefarad Yahudileri olarak bilinen bu topluluk 1492 yılında tekrar göçe zorlanmış ve Osmanlı Devleti'ne sığınarak yeni bir yaşam kurmuşlardır. Bu dönemde henüz bir kasaba görünümünde olan İzmir, 17. yüzyıldan itibaren birçok etnik kökenli topluma kucak açmıştır. Sefarad Yahudilerinin de içinde bulunduğu birçok topluluk İzmir'e, nitelikli ve niteliksiz iş gücü için gelmeye başlamıştır. Kente gelen Yahudiler kendilerine kurdukları mahalleler etrafında örgütlenmiş, şehrin iktisadi, ticari ve sosyal yaşantısına katkıda bulunmuşlardır. Sefarad Yahudilerinin İber Yarımadası'ndan getirdikleri kültürün izleri sivil konut mimarisinde de kendini göstermiştir. Mimari kökeni antik dönemlere kadar uzanan ve Ladino dilinde kortijo olarak bilinen konut türü, her ne kadar İber Yarımadası'ndaki kullanım işleviyle aynı olmasa da İzmir'de de inşa edilerek kentin çok kültürlü katmanında yerini alabilmiştir. Birinci ve İkinci Juderia olarak bilinen Yahudi mahallelerinde, İzmir'in tarihi kent dokusu içerisinde inşa edilen kortijolar mimarisiyle oldukça dikkat çekmiştir. Ortak bir avlu çevresine yerleştirilmiş mekanlarıyla bir arada yaşamı, aynı dini ritüelleri gerçekleştiren bireylerin ibadetlerini ve dayanışmayı destekleyen bir mimari organizasyona sahiptir. 1948 yılına kadar çoğunlukla yoksul Yahudi aileler tarafından kullanılan bu yapılar, Yahudilerin kentten göç etmesiyle birlikte farklı etnik kökenli topluluklara ev sahipliği yapmıştır. Dönüşüm süreci yaşayan kortijoların halk arasındaki isimleri de değişmesine karşın ortak yaşamları paylaştıran mimari kurgusu bir süre daha devam etmiştir. Günümüzde ise birçoğu ya metruk halde ya özgün işlevinin dışında kullanılmaktadır. Çevre ve insan faktörlerinden dolayı yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan bu özel mimari kentin tarihi dokusunun renkliliğini ve bir dönemin sosyal yaşantısını göstermesi açısından önem arz etmektedir.
Özet (Çeviri)
The Jews were expelled from their homeland in the 6th century BC and migrated to different countries of the world and continued their lives. A significant number of Jews settled in the Iberian Peninsula and created a unique identity by combining the culture there with their own. This community, known as Sephardic Jews, was forced to emigrate again in 1492 and took refuge in the Ottoman Empire and established a new life. Izmir, which was still a town in this period, welcomed many ethnic communities from the 17th century onwards. Many communities, including Sephardic Jews, began to come Izmir for both skilled and unskilled labor. The Jews who came to the city organized themselves around the neighborhoods they established and contributed to the economic, commercial and social life of the city. The traces of the culture brought by Sephardic Jews from the Iberian Peninsula have also manifested themselves in civil housing architecture. The type of dwelling known as cortijo in Ladino, whose architectural origins date back to ancient times, has been built in Izmir and has been able to take its place in the multicultural layer of the city, even though its function is not the same as in the Iberian Peninsula. In the Jewish neighborhoods known as the First and Second Juderia, the cortijos built within the historical urban fabric of Izmir attracted attention with their architecture. With its spaces placed around a common courtyard, it has an architectural organization that supports coexistence, worship and solidarity of individuals performing the same religious rituals. Until 1948, these buildings were mostly used by poor Jewish families, but after the Jewish exodus from the city, they became home to communities of different ethnic origins. Although the names of the cortijos, which went trough a transformation process, changed among the people, the architectural fiction that shared common lives continued for a while. Today, most of them are either abandoned or used outside their original function. This special architecture, which is in danger of extinction due to environmental and human factors, is important in terms of showing the color of the historical texture of the city and the social life of a period.
Benzer Tezler
- Reading Izmir's cortijos in Basmane as collective housing
İzmir'in Basmane bölgesindeki kortijolarin kollektif evler olarak okunması
UFUK TEMÜR
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
MimarlıkYaşar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAVVA MELTEM GÜREL
- Osmanlı Devleti'nde ilk açılan devlet bankası ve günümüzde halen banka şubesi olarak kullanılan tarihi yapıları
The first state bank in the Ottoman State and its historical buildings still used as bank branches today
AYLİN KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. IŞIL ÇOKUĞRAŞ BAĞDATLIOĞLU
PROF. DR. NURAN PILEHVARIAN
- 19. yüzyıl tarihi demiryolu binalarında yapısal malzeme ve yapım teknolojilerinin deprem performansına etkisi
The impact of structural materials and construction technologies on the seismic performance of 19th century historic railway buildings
SENA MERVE KÜÇÜKAYAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ CEM ÇELİK
- Investigation of conservation problems of The Prophet Elias (Elijah) church in Izmir
İzmir, İlyas Peygamber Kilisesi'nin koruma sorunlarının araştırılması
DOĞAY KORKMAZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2011
Mimarlıkİzmir Yüksek Teknoloji EnstitüsüMimari Restorasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAŞAK İPEKOĞLU
- Heritage preservation and climate change adaptation for floods in historic schools: İzmir city centre
Tarihi okulların korunması ve sel riskine karşı iklim değişikliğine uyumu: İzmir kent merkezi
TUĞÇE HALICI
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiKültürel Mirası Koruma Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİBEL YILDIRIM ESEN