Türkiye'nin Milli Şef dönemi dış politikasının NATO üyeliğine giden süreç üzerindeki etkisi
The impact of Turkey's National Chief (Milli Şef) period foreign policy on the NATO membership policy
- Tez No: 848079
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇAĞDAŞ SÜMER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kapadokya Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim, Öğretim ve Araştırma Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 175
Özet
29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyetin ilan edilmesiyle kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin dış politikası, Mustafa Kemal Atatürk'ün ilkeleri doğrultusunda, tam bağımsızlığı temel alan bir anlayışla oluşturulmuştur. Yurt içerisinde ve dünyada barışı öngören bu siyasi yaklaşım kendi gücünü esas alan, bununla birlikte çevre güvenliğine katkıda bulunacak ittifaklara dahil olmayı da reddetmeyen bir düşünceye dayanmaktadır. Kuruluş döneminde Türkiye Cumhuriyeti bu prensiplere sonuna kadar bağlı kalan, bu çerçevede başta en büyük komşusu SSCB olmak üzere sınırdaş ülkelerle karşılıklı saygı ve güvene dayalı barışçıl bir dış politika izlemiştir. Bu bağlamda genç Türkiye Cumhuriyeti, Osmanlı İmparatorluğu'nu Birinci Dünya Savaşı sonunda yıkıma götüren, büyük güçler arasındaki çıkar çatışmalarını kullanarak bir denge politikası oluşturma anlayışından Atatürk'ün ölümüne kadar uzak durmuştur. Türkiye Cumhuriyeti'nin dış politikası 11 Kasım 1938 tarihinde İsmet İnönü'nün Cumhurbaşkanı seçilmesiyle birlikte köklü bir değişim sürecine girmiştir. Bunda İnönü iktidarının ideolojik tercihleri kadar İkinci Dünya Savaşı nedeniyle beliren dış tehditler de rol oynamıştır. Türkiye'nin her ne pahasına olursa olsun savaş boyunca sıcak çatışmaya girmemesini hedefleyen Cumhurbaşkanı İsmet İnönü bu amacını gerçekleştirebilmiş, ancak savaş boyunca izlediği dış politika çizgisi Türkiye'nin savaş sonunda uluslararası camiada yalnız kalmasına neden olmuştur. İnönü iktidarı, savaş süresince dönem dönem değişen güç dengeleri arasında güçlü olan tarafta yer almayı tercih eden aynı zamanda SSCB'nin savaştan zaferle çıkmasını kendisine bir tehdit olarak gören ve bu sonucu engellemeye çalışan bir siyaset gütmüştür. SSCB'nin İkinci Dünya Savaşı'ndan iki başat güçten birisi olarak çıkması Türkiye'nin bu ülkeyi rejimine ve bağımsızlığına bir tehdit olarak görmesi sonucunu doğurmuştur. Bu algı Türkiye'nin 1945'ten sonra savaşın bir diğer galibi ABD'ye yönelmesine neden olmuştur. Siyasi, ekonomik ve askeri alanda tek taraflı olarak Türkiye'nin ABD'ye bağımlılığını ve nihayetinde NATO'ya üyeliği getiren bu değişim, Türkiye'nin Atatürk dönemi dış politikasının hâkim ilkesi olan tam bağımsızlığın da yitirilmesi sonucunu getirmiştir.
Özet (Çeviri)
The foreign policy of the Republic of Turkey, which was established with the proclamation of the Republic on October 29, 1923, was established with an understanding based on full independence in line with the principles of Mustafa Kemal Atatürk. This political approach, which envisages peace in the country and in the world, is based on an idea that entrusts its own strength and does not reject to be included in alliances that will contribute to regional security. The Republic of Turkey adhered to these principles when it was founded and, with this understanding, pursued a peaceful foreign policy based on mutual respect and trust with neighboring countries, especially the USSR. In this context, until the death of Atatürk, the young Turkish Republic refrained from creating a so-called policy of equilibrium exploiting the conflicts of interest between the great powers that led to the destruction of the Ottoman Empire at the end of the First World War. With the election of İsmet İnönü as President on November 11, 1938, a radical process of change occurred in the foreign policy of the Republic of Turkey. In addition to the İnönü government's ideological preferences, external threats from World War II also played a role. President İsmet İnönü, who aimed to ensure that Turkey would not engage in a hot conflict during the war at all costs, achieved this goal, but the foreign policy he pursued during the war left Turkey alone in the international community at the end of the war. The İnönü government adopted a policy of preferring to be on the stronger side under the changing balance of power during the war, while at the same time assessing the USSR's victory at the end of the war as a threat to itself and attempting to prevent that outcome. The rise of the USSR as one of the two dominant powers in World War II led Turkey to evaluate this country as a threat to its regime and independence. This perception prompted Turkey to turn to the US, another victor of the war, after 1945. This change, which brought Turkey's unilateral dependence on the USA in the political, economic, and military fields and in the end led to NATO membership, also resulted in the loss of full independence, which was the dominant principle of Turkey's foreign policy in the Atatürk period.
Benzer Tezler
- İ. İnönü Dönemi Türk dış politikası (1938-1950)
Turkish foreign policy during the I. Inönü Period (1938-1950)
SADIK ERDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
TarihHacettepe ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDURRAHMAN ÇAYCI
- İsmet İnönü ve İkinci Dünya Savaşı yılları Türk dış politikası
Ismet Inönü and Turkish foreign policy in Second World War period
EMRE CENGİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Siyasal BilimlerCumhuriyet ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİS ÇETİN
- Demokrasiye geçiş sürecinde Demokrat Parti'nin din ve laiklik politikalarının sosyolojik tahlili
Sociological analysis of the Democratic Party's religion and secularism policies in the transition to democracy
CİHAN KARATAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
SosyolojiAdıyaman ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEFA SALİH AYDEMİR
- Çok partili siyasi hayata geçiş ve Demokrat Parti iktidarı
Transition to multi patry political life and Demokrat Party power
MUSTAFA SEÇKİN KAÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Siyasal BilimlerAksaray ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CİHAT YILDIRIM
- 1940'lar Türkiyesi'nde Nazizm'in edebiyat çevreleri üzerindeki etkileri
The effects of Nazism on literature environments in Turkey during 1940s
CAFER HERGÜNSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Uluslararası İlişkilerİstanbul ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. UFUK URAS