Geri Dön

Türkiye Türkçesinde karşıtanlamlılık ve eşgörünüm

Antonymy and co-occurence in Turkish

PDF İndir

  1. Tez No: 848645
  2. Yazar: SAMET ÇETİN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AHMET AKÇATAŞ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Uşak Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 367

Özet

Karşıtlığa dayalı sınıflandırmalar ve ilişkiler gerek insanlık ve felsefe tarihi gibi entelektüel düzeyde gerekse günlük yaşamımızda sıkça rastladığımız ve hayatımızı yönlendirmemiz üzerinde yoğun etkisi olan ilişkilerdir. Bu sebeple karşıtlık ilişkisinin sözcüksel görünümü olan karşıtanlamlılık her dönemde araştırmacıların yoğun ilgisini çekmiştir. Cruse (1986), Kempson (1977), Lyons (1977), Leech (1981) gibi yapısalcı anlambilimciler bu ilişkinin paradigmatik doğası gereği mantığa dayalı sınıflandırmalarını yapmış, Clark (1970) ve Deese (1965) gibi araştırmacılar ilişkinin psikolojik yönünü ve çağrışımsal özelliklerini incelemiş ve Justesen ve Katz (1991), Fellbaum (1995) gibi araştırmacıların ilişkinin sentagmatik ve eşgörünüme dair özelliklerine çektikleri dikkatle birlikte, Jones (2002) başta olmak üzere pek çok araştırmacı karşıtanlamlılığın çeşitli dillerdeki işlevleri üzerine çalışmalar yapmışlardır. Biz de konuyla ilgili Türkçe literatürün eksikliğini fark ettiğimiz için bu alanda literatürümüzdeki bir boşluğu doldurmak ve araştırmacıların ilgisini bu alana çekmek adına bu araştırmayı yapmış bulunmaktayız. Çalışmamızda öncelikle kurallı karşıtanlamlılıkla ilgili literatürün bir özeti verilmiş, ardından 50 çiftten oluşan bir örnek setiyle TUD veri tabanı üzerinden oluşturduğumuz örneklem ile kurallı karşıtanlamlı çiftlerin Türkiye Türkçesindeki söylemsel işlevleri, anlamsal ve pragmatik özellikleri, sözdizimsel örüntüleri ve istatistiksel dağılımları incelenip bütün bu veriler literatürdeki diğer çalışmalarla karşılaştırılmıştır.

Özet (Çeviri)

Opposition and classification by opposition is such a relation that effect intensively both the history of humanity and philosophy at the intellectual level and to direct our lives at the daily basis. For this reason, antonym, which is the lexical side of the opposition relations, has attracted the intense attention of researchers in every period. Structuralist semantics researchers such as; Cruse (1986), Kempson (1977), Lyons (1977), and Leech (1981) classifed this relation in logical bases with entailment rules due to its paradigmatic nature. Researchers like Clark (1970) and Deese (1965) have examined the psychological aspects and associative characteristics of the relation and along with the attention paid by researchers such as Justesen and Katz (1991) and Fellbaum (1995) to the syntagmatic and co-occurence features of the relationship, many researchers, beginning with Jones (2002), have carried out studies on the discourse functions of antonymy in various languages. Since we realized the barrenness of the Turkish literature on the subject, we conducted this research in order to fill a gap in our literature in this field and attract the attention of researchers to it. In our study, firstly, a summary of the literature on canonical antonyms was given, then, with a sample set consisting of 50 pairs, the discourse functions, semantic and pragmatic features, syntactic patterns, and statistical aspects of canonical antonym pairs in Turkish were examined with the sample we created from the TUD database, and all these data were compared with other studies in the literature.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    419168

    Türkiye Türkçesinde emir kipliği

    Command modality in Turkey Turkish

    ÇİĞDEM USTA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    DilbilimKırıkkale Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BİLGEHAN ATSIZ GÖKDAĞ

  2. Tez No

    62465

    Türkiye Türkçesinde orta hece düşmesi

    Syncope in Turkish

    LAN-YA TSENG

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1997

    Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HAMZA ZÜLFİKAR

  3. Tez No

    63007

    Türkiye Türkçesinde anlamca kaynaşmış deyimleşmiş birleşik fiiller (2 cilt)

    Başlık çevirisi yok

    DENİZ ÖZTÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1997

    Türk Dili ve EdebiyatıGazi Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. LEYLA KARAHAN

  4. Tez No

    64573

    Türkiye Türkçesinde kimi zaman ulaçları

    Some temporal gerunds in Turkey Turkish

    RECAİ ÜNAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1997

    Dilbilimİstanbul Üniversitesi

    Yabancı Dil Olarak Türkçe Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ŞEYDA OZİL

  5. Tez No

    253197

    Türkiye Türkçesinde yüklem

    Verb in Turkish of Turkey

    ZAFER SEYHANLI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    DilbilimAfyon Kocatepe Üniversitesi

    Türk Edebiyatı Bölümü

    PROF. DR. ERDOĞAN BOZ

Geri Dön