Mâbeyn-i Hümâyûn Teşkilatı ve personeli 1831-1922
Mâbeyn-i Hümâyûn organization and personnel 1831-1922
- Tez No: 850370
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜMMÜ GÜLSÜM FİLİZ BAYRAM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Mâbeyn-i Hümâyûn, Mâbeyn Müşiri, Serkurena, Başkitâbet Dairesi, Seryaver, Başkâtip, kâtip, kurena, Mâbeyn-i Hümayun, Mâbeyn Müşiri, Serkurena, Başitabet Dairesi, Head of Scribes, Millitary Assistance, Kurena, Secretary
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 220
Özet
Mâbeyn-i Hümâyûn Teşkilatı, Sultan II. Mahmud döneminde, 1831 yılında kurulmuş; 1922 senesine kadar devam etmiştir. Mâbeyn'in yönetimi ve işleyişi için yeni kurumlar ihdas edilmiştir. İlk olarak Mâbeyn kurumlarının amiri olan Mâbeyn Müşirliği ihdas edilmiştir. Serkurenalık Makamı, Başkitabet Dairesi ve Yaverlik Kurumları Mâbeyn Müşirliğine bağlı olarak oluşturulmuştur. Yeni kurulan bu sistemde Başkitâbet Dairesi padişahın diğer devlet kurumları ile haberleşmesini sağlamıştır. Bu dairenin personeli Mâbeyn'de kalem erbabı olarak tanımlanan bir zümreyi de oluşturmuştur. Serkurenalık Makamı'nın personeli, padişahın dilediğinde yanına girip çıkabilmesinin yanı sıra Mâbeyn'in bütün işlerinden ve harcamalarından sorumludur. Yaverlik Kurumu'nda ise askeri kökenli devlet ricali görevlendirilmiştir. Mâbeyn-i Hümâyûn dönemlere göre değişiklik göstermiştir. Tanzimat döneminde Mâbeyn Müşirliği görevini güçlü devlet ricali yapmıştır. Ancak Mâbeyn'in üst düzey personelinin seçiminde dönemin güçlü devlet adamları etkindir. Tanzimat dönemi Mâbeyn personel profili, klasik olarak Enderun'dan ve kalemlerden yetişen seçkin devlet ricalidir. II. Abdülhamid döneminde devlet işlerinin Mâbeyn'den yürütülmesinden dolayı Mâbeyn-i Hümâyûn'da farklı kurumlar da ihdas edilmiştir. Aynı şekilde görev yapan personel sayısı da giderek artmaya başlamıştır. Padişah Mâbeyn personelini bizzat seçmiş, herhangi bir devlet adamının Mâbeyn üzerinde etkin olmasına izin vermemiştir. II. Abdülhamid dönemi personeli çoğunlukla modern okullardan yetişen zümredir. II. Meşrutiyet döneminde Mâbeyn-i Hümâyun'da yeni bir yapılanmaya gidilmiştir. II. Abdülhamid döneminde ihdas edilen kurumlar lağvedilmiş, Mâbeyn'in resmî kurumları olarak Serkurenalık Makamı, Başkitabet Dairesi ve Yaverlik Kurumu olarak kalmıştır. Buna bağlı olarak da Mâbeyn personelinin sayısı ve çalışma alanlarına giren işler azalmıştır. II. Meşrutiyet dönemi personel portresi ise dönemin hükümetleri tarafından seçilen entelektüel birikimi olan devlet adamları olarak karşımızı çıkar.
Özet (Çeviri)
The Mâbeyn-i Hümâyûn organization established in 1831 during the reign of Sultan Mahmud II and continued till 1922. New institutions created for the administration and functioning of the Mâbeyn. Firstly, the“Mâbeyn Müşirliği”, which servece as the head of the Mâbeyn institutions, established.“Serkurenalık”,“Başkitabet”, and“Yaverlik”institutions established under the administration of“Mâbeyn Müşirliği”. In this newly established system,“Başkitabet”facilitated communication between the Sultan and other state institutions. The personnel of this department formed a group known as the“Kalem Erbabı”. The personnel of the“Serkurenalık”were responsible not only for accompanying the Sultan but also for all the management and expenses of the Mâbeyn. The personel of“Yaverlik”institution was military origin. The origin of Mâbeyn-i Hümâyûn personel changes throughout different periods. During the Tanzimat period, the Mâbeyn Müşirliği was managed by influential state officials. However, powerful figures of the time played a role in the selection of high-ranking personnel within the Mâbeyn. The profile of Mâbeyn personnel during the Tanzimat period mostly consisted of distinguished state officials trained in Enderun and“Kalemler”. In the era of Abdulhamid II, due to the observed necessity of conducting state affairs through the Mâbeyn, different institutions were established under the Mâbeyn-i Hümâyûn. Consequently, the number of personnel serving in the Mâbeyn increased. The Sultan personally selected the Mâbeyn personnel and did not allow any other statesman to have influence over the Mâbeyn. During Abdulhamid II's reign, the personnel mainly originated from modern educational institutions. In the period“II. Meşrutiyet”, a restructuring took place within the Mâbeyn-i Hümâyun. The institutions established during Abdulhamid II's reign were abolished. Only the official institutions of the Mâbeyn, namely the“Serkurenalık”,“Başkitabet”, and“Yaverlik”, remained. Consequently, the number of Mâbeyn personnel and the scope of their work decreased. The profile of personnel during the“II. Meşrutiyet”comprised government-selected intellectual figures serving as statesmen
Benzer Tezler
- Beylerbeyi Sarayı'nın inşa süreci, teşkilatı ve kullanımı
The construction process, the organization and the use of Beylerbeyi Palace
TUNCAY CENGİZ GÖNCÜ
- 1291 (M. 1874) senesi Osmanlı devlet salnamesine göre Osmanlı devlet teşkilatı
Başlık çevirisi yok
NURİ ŞENGÜL
- H.1265 (M.1849) devlet salnamesine göre Osmanlı idari yapısı
The Ottoman administrative structure according to state's yearbook dated 1849
BARIŞ ARSLAN
- Mabeyn-i Hümayun'a sunulan şiirlerin edebi, tarihsel ve sosyal yönden analizi (1840-1878)
A literature, historical and social analysis of the poems presented to Mabeyn-i̇ Hümayun (1840-1878)
UMUT SOYSAL
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ EMRE ÖZYILDIRIM
- Sultan II. Abdülhamid Döneminde Mâbeyn-i Hümâyûn ve görevleri
The Mabeyn-i Hümayun in the Period of Emperor Abdulhamid II and its tasks
SEDAT KANAT