Ekonomik kalkınmada enerji ve çevresel etkinliğin analizi: Türkiye için bir model önerisi
Analysing energy and environmental efficiency in economic development: A model proposal for Türkiye
- Tez No: 851276
- Danışmanlar: PROF. DR. FAZIL GÖKGÖZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Enerji, İşletme, Energy, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
Enerji, hem ekonomik gelişimin itici gücü hem de sosyal ilerlemenin temel taşı olarak, toplumların istikrar ve refahına katkıda bulunmada hayati bir öneme sahiptir. Fosil yakıtların giderek azalan rezervleri ve enerji fiyatlarındaki dalgalanmalar, uluslararası alanda önemli sorunlar yaratmaktadır. Günümüzde ve gelecek senaryolarında, uluslararası enerji talebinin sürekli artacağı ve bu artışın fosil yakıtlara olan bağımlılığın azalması yönünde bir eğilim göstereceği öngörülmektedir. Bu bağlamda, ülkeler fosil yakıtlara alternatif olarak çevreye daha az zarar veren, sürdürülebilir yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik bir paradigma değişikliği ve evrimsel bir geçiş sürecini teşvik etmektedirler. Enerji ve çevre politikalarının etkinliğini değerlendirmek amacıyla, çeşitli performans modelleri kullanılarak ulusların enerji ve çevre etkinlik skorları hesaplanmalı ve bu skorlar, enerji ve çevre politikalarının çerçevesi içinde karşılaştırmalı bir şekilde analiz edilmelidir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, 32 Avrupa ülkesinin enerji ve çevre modelleriyle etkinlik analizinin yapılması ve elde edilen sonuçlar doğrultusunda önerilerde bulunulmasıdır. Etkinlik analizi için parametrik olmayan Veri Zarflama Analizi (VZA) yöntemi kullanılmıştır. Bu analizle beraber, Veri Zarflama Analizi'nin bir parçası olan arzu edilmeyen VZA yaklaşımıyla, 2020-2021 yıllarına ilişkin Avrupa ülkelerinin etkinlik skorları; etkin duruma gelebilmeleri için iyileştirme oranları ve referans kümeleri tahmin edilmeye çalışılmıştır. Analizler sonucunda 2020 ve 2021 yıllarına ilişkin tüm modellerde etkin olan ülkeler İrlanda, Lüksemburg, Kuzey Makedonya ve İsviçre'dir. Buna ek olarak, tüm modellerde ortalama etkinlik skorunun altında yer alan ülkeler ise Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çekya, Estonya, Macaristan, Hollanda, Polonya, Slovakya ve Türkiye'dir. Sınıflanmış Avrupa ülkelerinin tüm yıllarda ve tüm modellerinde Doğu Avrupa bölgesinin etkinlik skorunun, diğer bölgelere göre daha düşük olduğu saptanmıştır. Tüm modellerde ve yıllarda AB-15'in etkinlik skorunun AB-13'ün üstünde yer aldığı görülmüştür. Son olarak, Güneş enerjisi modeli hariç tüm modellerde İskandinav ülkelerinin etkinlik skoru ortalaması, diğer sınıflamış Avrupa bölgelerine göre daha yüksek seyretmiştir. Türkiye; yenilenebilir enerji kaynakları bakımından zengin bir coğrafyaya sahip, fosil yakıtları arz eden (Doğalgaz, katı yakıtlar, petrol ve petrol ürünleri) ülkelere komşu ve bu enerji kaynaklarının aktarımında Avrupa'ya köprü durumundadır. Bu bağlamda, Türkiye'nin ekonomi kalkınmayı sürdürülebilir kılması için enerji kaynaklarını çeşitlendirmesi (yenilenebilir enerji kaynaklarını öncelemesi) ve yeni gelişen teknolojilerle (karbon yakalama, temiz kömür teknolojisi vb.) beraber kademeli olarak fosil yakıt tüketimini, CO2 ve GHG salınımı azaltması önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
Energy is crucial in contributing to the stability and prosperity of societies, both as a propellent power of economic development and as a cornerstone of social progress. The dwindling reserves of fossil fuels and fluctuations in energy prices cause significant problems in the international arena. In current and future scenarios, it is foreseen that international energy demand will continuously increase and this increase will show a trend towards decreasing dependence on fossil fuels. In this context, countries promote a paradigm shift and an evolutionary transition process towards sustainable renewable energy sources that are less harmful to the environment as an alternative to fossil fuels. In order to assess the effectiveness of energy and environmental policies, energy and environmental efficiency scores of nations should be calculated by using various performance models and these scores should be analyzed comparatively within the framework of energy and environmental policies. Within this scope, the aim of this study is to analyze the efficiency of selected 32 European countries' energy and environment models and to make recommendations in line with the results obtained. A non-parametric method Data Envelopment Analysis (DEA) is used for efficiency analysis. With this analysis, the efficiency scores of the selected European countries for the years 2020-2021; improvement rates and reference sets is tried to be estimated in order to become efficient with the output-oriented undesirable DEA approach, which is a part of Data Envelopment Analysis. As a result of the analyses, Ireland, Luxembourg, North Macedonia, and Switzerland are the efficient countries in all models for the years 2020 and 2021. In addition, the countries which are below the average efficiency score in all models are Austria, Belgium, Bulgaria, Czechia, Estonia, Hungary, Hungary, Netherlands, Poland, Slovakia, Slovakia, and Türkiye. The efficiency score of the Eastern Europe region has determined to be lower than the other regions in all years and in all models of the classified European countries. In all models and years, it has observed that the efficiency score of EU-15 is above EU-13. Finally, the average efficiency score of the Scandinavian countries is higher than the other classified European regions in all models except the solar energy model. Türkiye has a rich geography in terms of renewable energy resources and is a neighbor to the countries that supplies fossil fuels (natural gas, solid fuels and oil and petroleum products) and is a bridge to Europe in the transfer of these energy resources. In this context, it is recommended that Türkiye should diversify its energy resources (to prioritize renewable energy resources) and gradually reduce fossil fuel consumption, CO2 and GHG emissions with new technologies (carbon capture, clean coal technology, etc.) in order to make economic development sustainable.
Benzer Tezler
- Smart city concept and urban planning: Geographical analysis of the smart city index and implications for Turkish context
Akıllı kent kavramı ve kent planlama: Akıllı kent indeksinin coğrafi çözümlemesi ve Türkiye bağlamına ilişkin çıkarsamalar
KABEER SALEH TIJJANI
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YASEMİN SARIKAYA LEVENT
- Türkiye'nin enerji performansının OECD ve BRICS ülkeleri ile karşılaştırılması
The comparison of Turkey's energy performance with OECD and BRICS countries
FATİH KARIK
Doktora
Türkçe
2017
EnerjiGazi ÜniversitesiEnerji Sistemleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN SÖZEN
- Çevre kirliliğinin önlenmesinde çevre vergilerinin etkinliği: Hesaplanabilir Genel Denge Modeli
The effectiveness of environmental taxes in preventing environmental pollution: A Computable General Equilibrium Model
MUHAMMED SAMİ AKKUŞ
- The social dimension of sustainability: A case study on indoor environmental quality in Türkiye
Sürdürülebilirliğin sosyal boyutu: Türkiye'de iç mekan çevre kalitesi üzerine bir vaka çalışması
DARYA AMINI
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
İşletmeİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖZGÜR KAYALICA
- Binalarda enerji verimliliğinin etkinlik analizi
Effectiveness analysis of energy efficiency in buildings
GÖZDE DEMİRSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
EnerjiGazi ÜniversitesiEnerji Sistemleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN SÖZEN