Türk Borçlar Kanunu'nda tehlike sorumluluğu
Strict liability in Turkish Code of Obligations
- Tez No: 851683
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜNSAL DÖNMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 178
Özet
Tehlike sorumluluğu sözleşme dışı sorumluluk türleri içerisinde en ağır sorumluluk tipini oluşturmaktadır. 818 sayılı Borçlar Kanunu döneminde İsviçre ile Alman hukuk sistemlerine benzer şekilde Türk Hukukunda tehlike sorumluluğu özel düzenlemelerle karşılık bulmuştur. Bu durum Türk Hukuku sistemi açısından 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) kabulüne kadar sürmüştür. TBK madde 71 ile kanun koyucu artık genel bir tehlike normu sorumluluk hukukuna kazandırılmıştır. Düzenleme ile kanun koyucu bir işletmenin önemli ölçüde tehlikeli faaliyetinden kaynaklı bir zararın doğması halinde işletme sahibi ve işleteni müteselsilen sorumlu tutmaktadır. Bu sayede, özel kanuni düzenlemelerin bulunmaması durumunda tipik tehlikenin gerçekleşmesinden kaynaklı zarar görenler açısından tehlike sorumluluğu anlamında telafi gündeme gelmektedir. TBK madde 71/f.1 ile tazminat sorumluluğu öngören kanun koyucu, TBK madde 71/f.4 ile önemli ölçüde tehlike arz eden bir işletmenin bu tür faaliyetine hukuk düzenince izin verilmiş olsa dahi zararın talep halinde denkleştirilmesini öngörmüştür. Doktrinde söz konu bu fıkra hakkında birçok görüş ortaya atılmış olup halen hükmün uygulanması hakkında ortak bir kanıya varılamamıştır. Bu noktada çalışmada TBK madde 71/f.1 hükmü ile getirilen tazminat yükü öngören tehlike sorumluluğu ve TBK madde 71/f.4'te öngörülen denkleştirme kurumunun hukuki nitelikleri özelinde durulmuştur. Her iki sorumluluk hali için öngörülen unsurların neler olduğu ve farklılaşan yönleri özelinde tespitlere yer verilmiştir. Öte yandan,“tehlike sorumluluğunda hukuka aykırılık olgusunun gerekip gerekmediği, hangi zarar kalemleri üzerinde giderimin geçerli olduğu, illiyet bağı için esas alınması gereken ölçüt ve zamanaşımı”hususlarında incelemelere de yer verilmiştir. Son olarak tehlike sorumluluğunda müteselsil sorumluluk ve sorumluluğun sınırlandırılması konularının TBK madde 71 nazarından incelenmesi yapılmıştır. Çalışmamız sonuç kısmıyla nihayete erdirilmiştir. Çalışmanın amacı söz konusu TBK madde 71 özelinde mevcut olan sorulara doktrinde yer verilen değerlendirmeler ve mahkeme içtihatları üzerinden cevap aramaktır.
Özet (Çeviri)
Strict liability constitutes the most severe type of liability among non-contractual liability types. During the period of the Code of Obligations No. 818, similar to the Swiss and German legal systems, strict liability was recognized in Turkish Law with special regulations. This situation continued until the adoption of the Turkish Code of Obligations No. 6098 (TCO). With Article 71 of the TCO, the legislator has now introduced a general norm of strict to the liability law. With this regulation, the legislator holds the owner and the operator jointly and severally liable in the event of a damage arising from a significantly dangerous activity of an enterprise. In this way, in the absence of special legal regulations, compensation in the sense of strict liability is brought to the agenda for those who suffer damage due to the realization of the typical danger. The legislator, who envisaged liability for compensation under Article 71/f.1 of the TCO, envisaged equalization for damages upon demand, even if such activity of an enterprise that poses a significant danger is permitted by the legal order, under Article 71/f.4 of the TCO. In the doctrine, many opinions have been put forward on this paragraph and there is still no consensus on the application of the provision. At this point, this study focuses on the legal qualifications of the strict liability, which stipulates a compensation burden under Article 71/f.1 of the TCO, and the equalization institution stipulated under Article 71/f.4 of the TCO. The elements foreseen for both types of liability and their differentiating aspects are analyzed. On the other hand,“whether the fact of unlawfulness is required in strict liability, on which damage items the compensation is valid, the criterion to be taken as basis for the causal link and the statute of limitations”are also analyzed. Finally, the issues of joint and several liability and limitation of liability in strict liability are analyzed in the light of Article 71 of the TCO. Our study is concluded with a conclusion. The aim of the study is to seek answers to the questions regarding Article 71 of the TCO through the evaluations in the doctrine and the jurisprudence of the courts.
Benzer Tezler
- Türk Borçlar Kanunu'nda tehlike sorumluluğu ve denkleştirme: TBK. m. 71
The liability of risk and adjustment under Turkish Code of Obligation: TCO. m. 71
SENEM SARAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Hukukİstanbul ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BAŞAK ZEYNEP BAYSAL
- Yapı malikinin kusursuz sorumluluğu ve yapı denetim kuruluşlarının hukuki sorumluluğu
The strict liability of the construction owner and the legal liability of the construction auditing institutions
HİLAL AHMETOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HukukBaşkent ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP İPEK YÜCER AKTÜRK
- 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nda bina veya yapı eserlerinden doğan sorumluluk (Tbk md. 69 - bk md. 58)
Liability for building and structure in the Turkish code of obligations
ECE BAŞ
- Karayolları trafik kanunu'na göre tehlike sorumluluğu
Strict liability provisions of the highways traffic law
MELTEM HAYAT BULGUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Hukukİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH SERBEST
- Üçüncü kişinin hava aracı kazası sebebiyle uğradığı zarardan doğan hukuki sorumluluk
The civil liability arising from the third party damage caused by aircraft accident
BAŞAK GÖRGEÇ
Doktora
Türkçe
2021
HukukMarmara ÜniversitesiÖzel Hukuk (Medeni Hukuk) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN GÖKHAN ANTALYA