Maliyet yapışkanlığı hipotezinin incelenmesi ve geçerliliğinin test edilmesi: BİST metal eşya, makine, elektrikli cihazlar ve ulaşım araçları sektörü örneği
Investigation and validity test of cost stickiness hypothesis: The sample of BIST metal goods, machinery, electrical equipment and transport vehicles sector
- Tez No: 853158
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEVAL ELDEN ÜRGÜP
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Maliyet Davranışı, Geleneksel Maliyet Davranışı, Maliyet Yapışkanlığı, Metal Eşya, Makine, Elektrikli Cihazlar ve Ulaşım Araçları Sektörü, Cost Behavior, Traditional Cost Behavior, Cost Stickiness, Metal Goods, Machinery, Electrical Devices and Transportation Equipment Sector
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
Maliyet davranışı, satış hacminde oluşan değişiklikler karşısında maliyetlerin nasıl tepkiler verdiğini ya da ne yönde değiştiğini ifade etmektedir. Maliyet davranışını anlamak; işletmelerin faaliyetlerini sürdürebilmesi, işletme değerini maksimum seviyeye çıkarması, küresel rekabet ortamında rekabet gücü elde etmesi, karını ve verimliliğini artırması konularında büyük önem taşımaktadır. Maliyet davranışı literatür incelendiğinde geleneksel maliyet davranışı ile açıklanmaktadır. Geleneksel maliyet davranışı, satış hacmi ile maliyetler arasında doğrusal bir ilişki olduğunu öne sürmektedir. 21. yüzyıl başlarında ise satış hacmi ile maliyetler arasında her zaman doğrusal bir ilişki olmadığı ve bazı durumlarda asimetrik bir ilişkinin olabileceği savunulmuştur. 2003 yılında Anderson, Banker ve Janakiraman yapmış oldukları çalışma ile literatüre maliyet yapışkanlığı kavramını kazandırmışlardır. Literatüre kazandırdıkları maliyet yapışkanlığı kavramı, satış hacminde meydana gelen artış ve azalışların maliyetlerde aynı oranda artış ve azalış göstermediğini ifade etmektedir. Bu çalışmanın amacı, Borsa İstanbul'da Metal Eşya, Makine, Elektrikli Cihazlar ve Ulaşım Araçları sektöründe faaliyet gören 41 işletmede maliyet yapışkanlığının geçerli olup olmadığının test edilmesidir. 2013-2022 yılları arasında 41 işletmenin verilerinin tamamına ulaşılamadığı için analiz 28 işletmenin yıllık verileri üzerinden gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler ile 4 farklı model oluşturulmuş ve panel veri analizi ile test edilmiştir. Satış gelirleri ile satışların maliyeti, genel yönetim giderleri, pazarlama, satış ve dağıtım giderleri ve faaliyet giderleri değişken olarak belirlenmiş ve farklı modeller oluşturulmuştur. Elde edilen bulgulara göre, satış gelirlerinde yaşanan oransal artışın farklı maliyet kalemlerinde farklı oranlarda artışa sebep olduğu gözlenmiştir. Fakat satış gelirlerinde yaşanan oransal azalışın farklı maliyet kalemlerinde oransal artış ile aynı düzeyde gerçekleştiği sonucuna varılmıştır. Yapılan analiz sonucunda oluşturulan dört modelde de geleneksel maliyet davranışının geçerli olduğu ve maliyet yapışkanlığının geçerli olmadığı belirlenmiştir. Ele alınan sektördeki işletmelerin satış gelirlerinde yaşanan artış ve azalışların olduğu dönemlerde maliyetlerin doğrusal olarak hareket ettiği ve asimetrik davranmadığı tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Cost behavior refers to how costs respond or change in the face of variations in sales volume. Understanding cost behavior is crucial for businesses to sustain operations, maximize firm value, achieve competitiveness in the global market, and enhance profitability and efficiency. When examining the literature on cost behavior, it is explained through traditional cost behavior. Traditional cost behavior suggests a linear relationship between sales volume and costs. In the early 21st century, it has been argued that there is not always a linear relationship between sales volume and costs, and in some cases, an asymmetric relationship may exist. In 2003, Anderson, Banker, and Janakiraman introduced the concept of cost stickiness to the literature through their study. The concept of cost stickiness introduced to the literature by them signifies that changes in sales volume do not proportionally reflect corresponding increases or decreases in costs. This study aims to test the applicability of cost stickiness in 41 companies operating in the Metal Goods, Machinery, Electrical Devices, and Transportation Equipment sectors on the Istanbul Stock Exchange. Due to the unavailability of complete data for the period 2013-2022 from all 41 companies, the analysis is conducted using annual data from 28 businesses. Four different models were created with the obtained data and tested using panel data analysis. Variables such as sales revenue with cost of goods sold, sales revenue with general administrative expenses, sales revenue with marketing, sales, and distribution expenses, and sales revenue with operating expenses were designated, forming four different models. According to the findings, proportional increases in sales revenue have led to varying increases in different cost categories. However, it was concluded that proportional decreases in sales revenue resulted in the same level of proportional increases in different cost categories. The analysis results determined that traditional cost behavior is applicable in all four models created, and cost stickiness is not present. It has been observed that in the considered sector, during periods of both increases and decreases in sales revenue, costs move linearly and do not exhibit asymmetric behavior.
Benzer Tezler
- Maliyet yapışkanlığı ile kâr yönetimi ve firma karakteristikleri arasındaki ilişki: Borsa İstanbul üzerine bir inceleme
The relationship between cost stickiness and earninigs managemet and firm characteristics: A review on Borsa Istanbul
GAMZE SEVİMLİ ÖRGÜN
- Maliyet yapışkanlığı davranışı ve pay getirisine etkisi: Turizm alt sektörlerinde uluslararası bir karşılaştırma
Cost stickiness behaviour and the effect on stock return: An international comparison on tourism sub-sectors
FATİH GÜNAY
- İmalat işletmelerinde maliyet yapışkanlığı analizi: Ülkeler arası bir karşılaştırma (2001-2019)
Cost stickiness analysis in manufacturing enterprises: A cross – country comparison (2001-2019)
CAN FİDANCAN
Doktora
Türkçe
2022
İşletmeNiğde Ömer Halisdemir Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALUK BENGÜ
- BİST Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı sektörü itibarıyla maliyet yapışkanlığının panel veri analizi ile test edilmesi
Testing cost stickiness by panel data analysis by BIST Real Estate Investment Trust sector
HATİCE KAÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İşletmeİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiFinansal Ekonomi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞUAYYİP DOĞUŞ DEMİRCİ
- Makroekonomik belirsizliklerin maliyet yapışkanlığına etkisi: BIST imalat sektöründe bir uygulama
The effect of macroeconomic uncertainty on cost stickiness: An application in the BIST manufacturing sector
EMEL KILIÇBEY