Özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerde algılanan stres ile psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkide aile yılmazlığı ve öz-şefkatin çoklu aracılık rolü
The multiple mediator role of family resilience and self-compassion in the relationship between perceived stress and psychological well-being of the parents of children with special needs
- Tez No: 853593
- Danışmanlar: PROF. DR. BAKİ DUY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Bu araştırmanın amacı, özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerde algılanan stres ile psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkide aile yılmazlığı ve öz-şefkatin çoklu aracılık rolünü içeren hipotetik modelin test edilmesidir. Araştırmaya yaşları 21-59 arasında olan, 278'i kadın (%62.2), 169'u erkek (%37.8) toplam 447 özel gereksinimli çocuk ebeveyni katılmıştır. Araştırma verilerini toplamak amacıyla Psikolojik İyi Oluş Ölçeği, Algılanan Stres Ölçeği, Aile Yılmazlığı Değerlendirme Ölçeği, Öz-Şefkat Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Değişkenler arası ilişkileri incelemek amacıyla Pearson Çarpım Momentler Korelasyon analizi ve Hayes'in (2013) önerileri doğrultusunda aracılık analizleri yapılmış, dolaylı etkilerin anlamlı olup olmadığını incelemek amacıyla 5000'lik örneklem üzerinden bootstrap uygulanarak bootstrap katsayısı ve güven aralıkları saptanmıştır. Araştırma sonuçları, özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerin algıladıkları stres ile psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişkide öz-şefkat ve aile yılmazlığının çoklu aracı rolünün olduğunu; diğer bir deyişle özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerin aile yılmazlıkları ve öz-şefkatleri arttıkça stres seviyelerinin azalma eğiliminde olduğunu göstermektedir. Ebeveynlerin yüksek düzeydeki aile yılmazlıkları ve öz-şefkat düzeylerinin, algıladıkları stresin psikolojik iyi oluşları üzerindeki olumsuz etkisini azaltıcı bir tampon işlevi gösterdiğini ortaya koymaktadır. Araştırmada, hem annelerde hem de babalarda, aracı değişkenlerin çoklu aracılık rolünün olduğu bulunmuştur. Bulgulara göre, özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerin stres düzeylerini azaltmaya yönelik çalışmalarda, aile yılmazlık düzeylerinin ve öz-şefkat düzeylerinin artırılmasına yönelik stratejilere yer verilmesinin önemli olduğu görülmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to test the hypothesized model, including the multiple mediator role of family resilience and self-compassion in the relationship between perceived stress and the psychological well-being of the parents of children with special needs. A total of 447 parents of children with special needs (Mothers= 278, 62.2%; Fathers= 169, 37.8%) participated in the study. The participants are between 21 and 59 years old. Psychological Well-Being Scale, Perceived Stress Scale, Family Resilience Rating Scale, Self- Compassion Scale, and Personal Information Form were used to collect the research data. To examine the relationships between the variables, mediation analyses were conducted in line with Hayes' (2013) multiple mediation analysis. Bootstrap coefficients and confidence intervals were determined by applying bootstrap through 5000 samples to examine whether the indirect effects were significant. The research results revealed that self-compassion and family resilience have a mediating role in the relationship between perceived stress and psychological well-being among parents of children with special needs. In other words, it shows that stress levels tend to decrease as the levels of family resilience and self-compassion of the parents of children with special needs increase. It also shows that the high levels of family resilience and self-compassion have a buffering effect that reduces the negative effect of perceived stress on the parents' psychological well-being. This study also found that family resilience and self-compassion have a mediator role in both mothers and fathers. The results of the study highlight the importance of including strategies to increase family resilience and self-compassion in studies designed to reduce stress levels and escalate the psychological well-being of parents with special needs.
Benzer Tezler
- Özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynlerin eş destek ve aile yaşam kalitesinin umutsuzluk ve stres düzeyleri ile ilişkisinin incelenmesi
Investigation of the relationship between spousal support and family quality of life with parents whose children with special needs'stress and hopelessness levels
BETÜL GÜZELOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitimde Psikolojik Hizmetler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLHAN YALÇIN
- Otizmli çocuğa sahip ebeveynlerin algıladıkları stres, sosyal destek ve bakım verme sürecindeki deneyimlerinin değerlendirilmesi
The evaluation of the perceived stress, social support and experiences of caregiving process of parents who have children with autism
AYŞENUR KABLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİMA ELİF ERGÜNEY OKUMUŞ
- Genetik hastalık ön tanısı/ tanısı ile izlenen çocukların ebeveynlerinin stres düzeyi ve stresle baş etme tarzlarının belirlenmesi
Determining of the stress level and the coping methods with stress of the parents of children with diagnosis or pre-diagnosis of genetic disorders
GÜLZADE UYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
GenetikBaşkent ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LALE BÜYÜKGÖNENÇ
- Normal gelişim gösteren çocuğu olan ebeveynler ile özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerin algıladıkları eş desteği ve evlilik doyumu düzeylerinin incelenmesi
Examination of the levels of perceived spousal support and marital satisfaction of parents who have normally developed children and who have children with special needs
ZEYNEP KARAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiDokuz Eylül ÜniversitesiAile Eğitimi ve Danışmanlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALEV GİRLİ
- Özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerin kaygı ve sosyal destek algılarının incelenmesi
Investigation of anxiety and social support perceptions of parents with special needs children
ZÜHRE GÜLEÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimKırklareli ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE FULYA MANER