Arzu diyalektiği bağlamında kullanımlar ve doyumlar yaklaşımının çözümlenmesi: Kullanımlar ve dolayımlar yaklaşımı
Analyzing the uses and gratifications approach in the context of the dialectics of desire: Uses and mediations approach
- Tez No: 853845
- Danışmanlar: PROF. DR. BURCU KAYA ERDEM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Gazetecilik, Psikoloji, İletişim Bilimleri, Journalism, Psychology, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gazetecilik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 284
Özet
İletişim araştırmaları içerisinde yaygın olarak kullanılan Kullanımlar ve Doyumlar yaklaşımı, özellikle aktif izleyici temelli bir yaklaşım olması nedeniyle diğer izlerkitle araştırmalarından ayrışmaktadır. İzlerkitlenin medya içeriklerini belirli bir doyum elde etmek üzere kullandığı temel savı üzerine şekillenen bu yaklaşımda doyumun mümkünlüğü bir ön kabul olarak işlevselleştirilmiştir. Ancak doyum kavramına, Kullanımlar ve Doyumlar yaklaşımının da temellendiği sosyal psikoloji üzerinden bakmak yerine Lacancı psikanalizin araçlarıyla yaklaşmak, doyumun ontolojik yapısını anlamak açısından yeni bir perspektif sunmaktadır. Nitekim Lacancı arzu diyalektiğinin temel unsuru olan“bir eksik etrafında şekillenen arzunun”, öznenin nesne ile kurduğu diyalektik ilişki sonucunda ortaya çıktığı söylenebilir. Dolayısıyla herhangi bir nesneye ulaşmak, arzuyu bir sonraki nesneye yönlendireceği için Lacancı psikanaliz açısından doyum mümkün değildir. Bu açıdan ancak dürtülerin giderilmesinde ortaya çıkabilecek doyum, arzu gibi kompleks bir yapılanmanın açıklanmasında kullanılamaz. Buradan hareketle Lacancı arzu diyalektiğinde özne, nesne ve arzu yapılanması üzerine temellendirilen dolayım, Kullanımlar ve Doyumlar yaklaşımının Kullanımlar ve Dolayımlar yaklaşımı olarak dönüştürülmesinde kullanılmıştır. Ek olarak, Lacancı psikanalizin özneyi ön planda tutan yaklaşımı, iletişim çalışmaları açısından nesne merkezli olarak yeniden okunmuştur. Bu okuma sürecinde ise Lacan'ın İmgesel, Simgesel ve Gerçek olarak belirlediği üç düzene Dijital İmgesel, Dijital Simgesel ve Dijital Gerçek düzenleri eklenerek, dijital uzamın öznelik sürecine olan etkisi nesne temelinde ele alınmıştır. Dijital uzamın yarattığı gerçeklik algısı üzerinden Baudrillard'ın simülasyon ve simülakr kavramları ve çalışmanın temel kavramlarından biri olarak sayılabilecek nesneler sisteminden yararlanılmıştır. Buradan hareketle çalışma Lacancı arzu diyalektiği bağlamında dolayımın ontolojik bir zorunluluk, olduğunun ön kabulüyle, Lacancı bir düşünür olan Girard'ın üçgen arzu kavramını Baudrillard'ın nesneler sistemi kavramı ile bir araya getirerek yeni bir teorik zemin sağlamıştır. Böylece“döngüsel arzu”kavramı tanımlanarak, özellikle sosyal medya aracılığıyla arzunun hangi biçimlerde dolayımlandığına dair patternler, gömülü teori kullanılarak sorgulanmıştır. Gömülü teori çatısı altında veri kodlama, içerik analizi ve göstergebilim yönteminin kullanıldığı çalışmada, nesnelerin bir araya geliş biçiminin tekrar ettiği dizgeler tespit edilerek arzunun hangi biçimlerde ve belirli bir örneklem açısından hangi nesneler üzerinden dolayımlandığı anlaşılmıştır. Çalışma sonucunda Kullanımlar ve Doyumlar yaklaşımının temel savının aksine medya kullanımının bir doyum sağlamaktan ziyade sürekli kullanıma yol açan bir dolayıma neden olduğu saptanmıştır. Yanı sıra dolayıma olanak tanıyan nesneler ve bu nesnelerin diğer nesneler ile kurduğu anlamsal dizgeler de açığa çıkarılarak arzunun nesneler sistemi merkezli döngüsel doğasının anlaşılırlığı sistematikleştirilmiştir. Çalışma sonucunda Kullanımlar ve Dolayımlar Teorisi (Uses and Mediations Theory) literatüre kazandırılmıştır.
Özet (Çeviri)
The Uses and Gratifications approach, which is widely used in communication research, differs from other audience studies especially because it is an active audience-based approach. In this approach, which is shaped by the basic assertion that the audience uses media content to achieve a certain satisfaction, the possibility of satisfaction is functionalized as a presupposition. However, approaching the concept of satisfaction through the tools of Lacanian psychoanalysis rather than social psychology, on which the Uses and Gratifications approach is based, offers a new perspective for understanding the ontological structure of satisfaction. As a matter of fact, it can be said that the basic element of the Lacanian dialectic of desire,“desire shaped around a lack”, emerges as a result of the dialectical relationship that the subject establishes with the object. Therefore, since reaching any object will direct desire to the next object, satisfaction is not possible in terms of Lacanian psychoanalysis. In this respect, satisfaction, which can only occur in the elimination of impulses, cannot be used to explain a complex structure such as desire. From this point of view, the mediation based on the subject, object, and desire structuring in the Lacanian dialectic of desire was used to transform the Uses and Gratifications approach into the Uses and Mediations approach. In addition, the approach of Lacanian psychoanalysis, which prioritizes the subject, has been reread as object-centered in terms of communication studies. In this reading process, Digital Imaginary, Digital Symbolic, and Digital Real orders were added to the three orders determined by Lacan as Imaginary, Symbolic, and Real, and the effect of digital space on the process of subjectivity was discussed on the basis of the object. Baudrillard's concepts of simulation and simulacrum and the system of objects, which can be considered as one of the basic concepts of the study, were utilized through the perception of reality created by digital space. From this point of view, the study has provided a new theoretical ground by bringing together the concept of the triangular desire of Girard, a Lacanian thinker, with Baudrillard's concept of the system of objects, with the presupposition that mediation is an ontological necessity in the context of the Lacanian dialectic of desire. Thus, by defining the concept of“circular desire”, the patterns of how desire is mediated, especially through social media, are questioned using grounded theory. In the study, in which data coding, content analysis, and semiotics method were used under the umbrella of grounded theory, it was understood in which forms desire is mediated and through which objects in terms of a specific sample by identifying the strings in which the way objects come together is repeated. As a result of the study, it was determined that contrary to the basic argument of the Uses and Gratifications approach, media use causes a mediation that leads to continuous use rather than providing satisfaction. In addition, by revealing the objects that enable mediation and the semantic strings that these objects establish with other objects, the comprehensibility of the circular nature of desire centered on the system of objects has been systematized. As a result of the study, Uses and Mediations Theory was introduced to the literature.
Benzer Tezler
- Tasarımın diyalektik süreci ve bu sürece etki eden toplumsal çevresel etkenler
The Process of design dialects and the social-enviromental factors that effect this process
RAHİME BURCU AYDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiSeramik Ana Sanat Dalı
PROF. SEVİM ÇİZER
- Misyon ve arzu, Türk sanatında öznellik arayışları, 1850-1950
Mission and desire, quest for subjectivity in Turkish art, 1850-1950
ALİ ŞAHAN KURU
Doktora
Türkçe
2022
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BURCU PELVANOĞLU
- Devrim nedir? Devrim kavramına tarihsel bir bakış
What?s the revolution? Historical a perspective the concept of revolution
CİHAN KAYMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
FelsefeTrakya ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. A. BARAN DURAL
- Une etude sur le concept de negation dans le cadre de la critique Hegelinne de l'ironie romantique
Hegel'in romantik ironi eleştirisi çerçevesinde olumsuzlama kavramı üzerine bir inceleme
SEMA ÖZTEKİN
Yüksek Lisans
Fransızca
2024
FelsefeGalatasaray ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ UMUT ÖKSÜZAN