Türk edebiyatında manzum tarikat silsile-nâmeleri
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 854123
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKAN YEKBAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: tarikat, tasavvuf, şeyh, silsile, silsile-nâme, manzum tarikat silsile-nâmesi, sect, Sufism, sheikh, silsile, silsile-nâme, poetic sect silsile-nâme
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 955
Özet
Bir tür olarak silsile-nâmelerin şekil ve muhteva bakımından pek çok örneği bulunmaktadır. Edebiyatımızda manzum, mensur, manzum-mensur karışık, minyatür, cetvel ve ok-çizgilerle gösterilenler olarak çeşitli şekillerde kaleme alınan silsile-nâmeler, muhteva bakımından peygamber, halife, padişah, hattat, musikî ve münhasıran tarikat silsilelerini konu edinmektedir. Bunlardan minyatür, madalyon ve ok-çizgilerle gösterilenler genellikle hanedan veya peygamber silsilelerini verirken; cetvelle gösterilen silsile-nâmeler ise meslek silsilelerini ihtiva etmektedir. Manzum ve mensur silsile-nâmeler ise büyük oranda tarikat silsilelerini konu edinmektedir. Bu çalışmada da öncelikle silsile-nâmelerin şekil özellikleri belirlenmiş ve birer örnekleri çalışmanın sonundaki ekler bölümünde sunulmuştur. Bununla birlikte çalışmanın esasını manzum tarikat silsile-nâmeleri oluşturmaktadır. Tasavvufta bir mürşidi tarikat pirine, oradan da Hz. Peygamber'e müteselsilen ulaştıran silsile-nâmeler, İslami ilimlerde bir rivayet zinciri zorunluluğu sonucu ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda tarikat pirlerinin silsilelerinin kesintisiz bir şekilde Hz. Peygamber'e bağlandığını göstermesi bakımından da önem arz eden tarikat silsile-nâmeleri; aynı zamanda şeyhleri, şeyhlerin mürşitlerini, verilen isimlerin künye bilgilerini, nereli olduklarını, vefat tarihlerini, akrabalık ilişkilerini veya bu isimler hakkında kısa bilgiler vermesi bakımından biyografik bir tür olarak da ele alınabilir. Bu çerçevede tespit edilen manzum tarikat silsile-nâme metinleri çalışma içerisinde verilmiş ve bu metinlerden hareketle türün özellikleri ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Bunun için öncelikle tarikat silsile-nâmeleri metinleri belirlenip nüshaları temin edilmiştir. Nüshaların tespitinde yazma eser kütüphanelerinin katalogları, elektronik arşivleri ve basılı kütüphane katalogları taranmış, ardından bazı kütüphanelerin internet ortamında bulunmayan katalogları incelenmiştir. Daha sonra belirlenen nüshalardan hareketle tenkitli metin olarak bu manzumelerin günümüz alfabesine çevrilmiş hâlleri verilmiştir. Ayrıca bu tespitlerden elde edilen sonuçlar aktarılmıştır.“Türk Edebiyatında Manzum Tarikat Silsile-nâmeleri”isimli çalışmamız üç ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde silsile-nâme ve silsile-nâme ile ilgili kavramlara yer verilirken ikinci bölümde silsile-nâmelerin edebiyatımızdaki gelişimine, şekil ve muhteva özelliklerinden ve manzum tarikat silsile-nâmelerinden bahsedilmiştir. Üçüncü bölümde ise tespit edilen manzum tarikat silsile-nâmelerinin incelemeleri ve tenkitli metinleri verilmiştir.
Özet (Çeviri)
As a genre, there are many examples of silsile-names in terms of form and content. In our literature, silsile-names, which are written in various forms including verse, prose, mixed verse-prose, schema, rule and arrow-lines, are about prophets, caliphs, sultans, calligraphers, musicians and especially religious orders in terms of content. These planes, medallions and arrow-lines often present dynastic or prophetic lines; silsile-names are listed as silsile-names and include professional lines. Verse and prose silsile-names largely deal with sect chains. In this document, firstly, the shape features of the silsile-names were determined and presented in the appendices section at the end of each example. The basis of this collaboration is the poetic sect series of sects. In Sufism, a spiritual guide is transferred to the master of the sect, and from there to Hz. The silsile-names, which were transmitted successively to the Prophet, emerged as a result of the necessity of a chain of narration in Islamic sciences. In this context, the lines of the sect masters are uninterrupted. Order silsile-names, which are also important in terms of showing that they are connected to the Prophet; At the same time, it can also be considered as a biographical genre in that it gives sheikhs, their mentors, information about the names given, where they are from, dates of death, kinship relations or brief information about these names. In this context, the verse sect silsile-name texts identified in this context were given in the study and the characteristics of the genre were tried to be revealed based on these texts. For this purpose, first of all, the texts of the sect silsile-names were determined and their copies were obtained. In determining the copies, the catalogs, electronic archives and printed library catalogs of manuscript libraries were scanned, and then the catalogs of some libraries that were not available on the internet were examined. Later, based on the identified copies, the translated versions of these poems into today's alphabet were given as critical texts. In addition, the results obtained from these findings are presented. Our work titled“Verse Order Silsile-names in Turkish Literature”consists of three main parts. While in the first part, concepts related to silsile-nâme and silsile-nâme are included, in the second part, the development of silsile-nâmes in our literature, their form and content characteristics, and verse sect silsile-nâmes are mentioned. In the third chapter, the analysis and critical texts of the identified poetic sect series-names are given.
Benzer Tezler
- Türk edebiyatında Gülşenî gelenek: Şairler, eserler, kavramlar
Gulshaniyyah tradition in Turkish literature: Poets, words, concepts
SALİH YILMAZ
Doktora
Türkçe
2022
Sanat TarihiBursa Uludağ Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLAL KEMİKLİ
- Milli Kütüphane 06 Hk 4099 numarada kayıtlı Mecmû'atü'n-Nesâyih'in transkripsiyonlu metni ve incelemesi
National Library registered in 06 Hk 4099 transcribed text and analysis of Macmû˘atü'n-Nasâyih
GAMZE DENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıHaliç ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA İMAMOĞLU
- Seyyidî'nin Şifâü'l-Kulûb adlı Akâid-nâmesi (Tenkitli metin-dizin)
Sayyidi's Akâid-nâme called Shifa al-Kulub (Criticized text-index)
ERMİŞ DANDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAGEHAN UÇAN EKE
- Vâhidî'nin Kitâb-ı Hace-i Cihân ve Netîce-i Cân adlı eseri (inceleme-metin)
Vâhidî?s Kitâb-i Hace-i Cihân ve Netìce-i Cân
ABDULLAH TÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. TURGUT KARABEY
- Ahmed Hâlis Dede tufeylü menâkıbi'l-kibâri'l-Mevlevî fî-Menkabeti Hazreti'ş-Şeyhi's-Sâkıbi'l-ma‛nevî (İnceleme-tenkitli metin)
Ahmed Hâlis Dede Tufeylü Menâkibi'l-Kibâri'l-mevlevî fî-Menkabeti Hazreti'ş-Şeyhi's-Sâkibi'l-Ma‛nevî (Study-critical text)
ARİF EDİP AKSOY
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN AKKAYA