Bitlis tarihi kent merkezi: Dere üstü yerleşimin dönüşümünün palimpsest bağlamında incelenmesi
Bitlis historical city center: Analyzing the transformation of the settlement on the river in the context of palimpsest
- Tez No: 855016
- Danışmanlar: PROF. DR. ARZU ÖZEN YAVUZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 131
Özet
Kentler, gelişim ve dönüşüm süreçleriyle sürekli evrim geçirdiğinden, mekanın katmanlı yapısının en iyi gözlemlenebileceği platformlardır. Zaman içinde birikmiş olan katmanlar kentsel palimpsesti oluşturur ve bu palimpsest yapı, mekanın geçmişle olan ilişkisini anlamak ve kültürel belleği keşfetmek adına önemli bir kaynak teşkil eder. Bu bağlamda, kent palimpsesti, bir kentin zaman çizgisindeki çok katmanlı geçmişini ve geçmişten günümüze süregelen evrimsel aşamalarını temsil eder. Ancak, bir kent mekanı, yalnızca fiziksel olarak katmanlarına ayrılmaz; çünkü her katman, o dönemin sosyal, psikolojik ve kültürel envanterini de içerisinde barındırır. Mekanın katmanları, birbirleriyle ilişkilendirilerek değerlendirildiğinde anlamını bulur ve mekanın zaman boyutunu somutlaştırır. Palimpsest kentler, kolektif belleğin, kent kimliğinin ve kültürün birbirine entegre olduğu, geçmişin, şimdinin ve geleceğin kucaklaştığı bir ara yüzdür. Bu bağlamda, Bitlis kenti tarihi geçmişi itibariyle çok katmanlı (palimpsest) bir yapıya sahiptir. Bu çalışma, Bitlis'in geçmişten günümüze uzanan katmanlı yapısını sosyolojik dönüşüm ve kentsel doku değişimi ara kesitinde incelemektedir. Çalışmanın ana hedefi, Bitlis'in sosyal dinamikleri, günlük yaşam pratikleri ve mekansal evriminin derinlemesine incelenmesi ve kentin çok katmanlı yapısının kent belleği, kent kimliği ve kültürü bağlamında analiz edilmesidir. Çalışma, değişen kent yapısının ve mekânsal örgütlenmesinin, kent sakinlerinin gündelik hayatına, kolektif kent belleğine, kent kimliğine ve kültürüne nasıl yansıdığını belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda, Bitlis kentinin mekânsal değişimi belirlenen üç önemli dönem üzerinden incelenmiştir. Belirlenen üç dönem üzerinden kent katmanlarına ayrılarak, mekânsal ve sosyal ilişkiler ağı kent ögeleri ve gündelik yaşam pratikleri üzerinden, bellek, kimlik, kültür üçlemesi bağlamında analiz edilmiştir. Yapılan katmanlı kent okuması sonucunda elde edilen bulgular, analiz haritalarına aktarılmıştır. Üç dönem haritasının çakıştırılmasıyla Bitlis kent palimpsesti ortaya çıkarılmıştır. Bu süreç, çalışmanın yöntemini oluşturan temel yaklaşımı yansıtmaktadır. Çalışmanın sonucunda, kentlerin yapılan fiziksel müdahaleler sonucunda değişime uğramasıyla birlikte, toplumun belleğinin veya kentin kimliğinin de değişeceği sonucunun doğmayacağı saptanmıştır. Kent, yaşadığı değişimlere rağmen, mekansal dokusunda yer alan faaliyetlerin izlerini hala barındırmakta ve bu izler tamamen silinmemektedir. Kentlerin tarihi dönemleri ile sosyal ve kültürel katmanları kent palimpsestini oluşturmaktadır.
Özet (Çeviri)
Since cities are constantly evolving through development and transformation processes, they are the platforms where the layered structure of space can best be observed. The layers accumulated over time form the urban palimpsest, and this palimpsest structure constitutes an important resource for understanding the relationship of space with the past and exploring cultural memory. In this context, the urban palimpsest represents the multi-layered history of a city in the timeline and its evolutionary stages from the past to the present. However, an urban space is not only physically layered, as each layer contains the social, psychological and cultural inventory of that period. When the layers of space are evaluated in relation to each other, they find their meaning and embody the time dimension of space. Palimpsest cities are an interface where collective memory, urban identity and culture are integrated into each other, where the past, present and future embrace. In this context, the city of Bitlis has a multi-layered (palimpsest) structure in terms of its historical past. This study examines the layered structure of Bitlis from the past to the present at the interface of sociological transformation and urban fabric change. The main objective of the study is to examine the social dynamics, daily life practices and spatial evolution of Bitlis in depth and to analyze the multi-layered structure of the city in the context of urban memory, urban identity and culture. The study aims to determine how the changing urban structure and spatial organization are reflected in the daily life of the city's inhabitants, collective urban memory, urban identity and culture. In this direction, the spatial change of Bitlis city is analyzed through three important periods. Through the three periods, the city was divided into layers and the spatial and social relations network was analyzed through urban elements and daily life practices in the context of the triad of memory, identity and culture. The findings obtained as a result of the layered urban reading were transferred to the analysis maps. Bitlis city palimpsest was revealed by overlapping the three period maps. This process reflects the basic approach that constitutes the methodology of the study. As a result of the study, it was determined that it does not necessarily follow that the memory of the society or the identity of the city will change with the changes in the cities as a result of physical interventions. Despite the changes the city has experienced, it still harbors the traces of the activities in its spatial texture and these traces are not completely erased. The historical periods of cities and their social and cultural layers constitute the urban palimpsest.
Benzer Tezler
- Bitlis tarihi kent merkezi için sürdürülebilir koruma-geliştirme önerileri
Sustainable conservation-development proposals for Bitlis historical city centre
TUĞÇE POLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkHasan Kalyoncu ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAHMUT SERHAT YENİCE
- Osmanlı İmparatorluğu'na kadar Kubbetü'l-İslam: Ahlat şehri
Kubbat al-Islam until the Ottoman Empire: The city of Ahlat
ELİF KARAKOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
TarihMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYDIN USTA
- Tarihi kent merkezlerinde mekan kalitesinin okunabilirliği üzerine araştırmalar
Researches on legibility of spatial quality in historical city centers
BEYZA ÇERMİKLİ
Doktora
Türkçe
2016
Peyzaj Mimarlığıİstanbul ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HANDE SANEM ÇINAR ALTINÇEKİÇ
- Osmanlı yerel yönetim sisteminin mimari alana yansıması: Tanzimat'tan Cumhuriyet'e belediye binaları
Reflections on the ottoman local government system to the architectural space: Municipal buildings from the Tanzimat to the Republic
EMRE KOLAY
Doktora
Türkçe
2018
Sanat TarihiAnkara ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZİYA KENAN BİLİCİ