Türkiye'de mükelleflerin özel tüketim vergisi oran ve matrah değişimlerine tepkileri: Alanya ilçesi motorlu taşıtlar ve beyaz eşya tüketicileri üzerindeki etkilerinin ölçülmesi
Reactions of taxpayers in Turkey to special consumption tax rate and base changes: Measuring the effects on Alanya district motor vehicles and white goods consumers
- Tez No: 856859
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLDEN BÖLÜK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Maliye, Economics, Finance
- Anahtar Kelimeler: Vergi, ÖTV, Beyaz Eşya, Otomotiv, Satın Alma, Tax, SCT, White Goods, Automobile, Purchasing Intention and Behavior
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
Türkiye'de 2002'de yürürlüğe girmiş olan 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Kanunu ile birçok ürün bu kategoride toplanmıştır. Özellikle de lüks tüketim ihtiyaçları kapsamında değerlendirilen ithal ürünler gibi ihtiyaçlar, bu vergi çatısı altında toplanmıştır. Alkol, tütün ürünleri, teknolojik ürünler ve otomotiv sektörü bu vergi kapsamında değerlendirilmektedir. Çalışma Türkiye'de uygulanan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV)'nin, beyaz eşya ve otomotiv sektörü üzerinden bireylerin satın alma davranışları üzerindeki etkisini, Alanya ilçesi örnek alınarak araştırmaktadır. Bu çalışmada, özel tüketim vergisi kapsamında beyaz eşya ve otomotiv sektörüne uygulanan değişen vergi oranları ve matrahlarının ekonomik, mali, sosyal ve çevresel anlamda bireyler üzerindeki tüketim alışkanlıklarına ve satın alma davranışlarına olan etkileri incelenmiştir. Çalışmamızın ilk bölümünde vergilerin tanımlanan amaçları ve vergilerin sınıflandırılması ele alınmıştır. Ayrıca kavramsal çerçevenin yanı sıra vergilerin dünyada ve Türkiye'deki tarihsel gelişimi ele alınmıştır. İkinci bölümde ise ÖTV'nin mevzuat değerlendirilmesi ve tarihsel gelişimi ele alınmıştır. Ayrıca bu vergi sisteminin Türkiye'de ve diğer ülkelerdeki uygulanış biçimi ele alınarak AB'ne aday ülke statüsünde bulunan Türkiye'nin uyguladığı ÖTV ile AB ülkeleri ÖTV uygulamaları karşılaştırılmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde ÖTV artış ve azalışlarının tüketiciler üzerindeki yarattığı tepki, Alanya ilçesi örneği bağlamında değerlendirilmiştir. Bu alt bölümde alanyazında yapılan benzer çalışmaların ve araştırmanın anket sonuçları ile analiz sonuçlarına yer verilmiştir. Araştırmanın son bölümü olan sonuç bölümünde ise anket sonuçlarından elde ettiğimiz verilerin tartışma ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Elde ettiğimiz sonuçların faktör analizi ve anlamlılık düzeyi için KMO ve Bartlett Küresellik Testi uygulanmıştır. Çalışmada elde ettiğimiz bulgular neticesinde ÖTV'nin matrah ve oran bakımından ekonomik, sosyal ve mali yönden tüketiciler üzerinde beyaz eşya ve otomotiv alım satım davranışlarında anlamlı etkileri olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Anket sonuçlarından elde edilen verilere göre tüketicilerin ÖTV matrah ve oranlarında yapılan artış ve azalışlara anlamlı düzeyde tepki verdikleri sonucuna ulaşılmış olup bu tepkiler tüketicilerin yaş, eğitim, gelir seviyesi, cinsiyet gibi değişkenlere göre farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
With the Special Consumption Tax (SCT) Law No. 4760, which came into force in Turkey in 2002, many products were collected in this category. Needs such as imported products, which are especially considered within the scope of luxury consumption needs, are collected under the umbrella of this tax. Alcohol, tobacco products, technological products and the automotive sector are considered within the scope of this tax. The study investigates the impact of the Special Consumption Tax (SCT) applied in Turkey on the purchasing behavior of individuals through the white goods and automotive sectors, taking Alanya district as an example. In this study, the effects of changing tax rates and bases applied to the white goods and automotive sectors within the scope of special consumption tax on individuals' consumption habits and purchasing behaviors in economic, financial, social and environmental terms were examined. In the first part of our study, the defined purposes of taxes and the classification of taxes are discussed. In addition to the conceptual framework, the historical development of taxes in the world and in Turkey is discussed. In the second part, the legislative evaluation and historical development of SCT is discussed. In addition, the implementation of this tax system in Turkey and other countries was discussed and the SCT applied by Turkey, which is a candidate country for the EU, was compared with the SCT practices of EU countries. In the third part of the study, the reaction of SCT increases and decreases on consumers was evaluated in the context of the Alanya district example. In this subsection, the survey results and analysis results of similar studies and research conducted in the literature are included. In the conclusion section, which is the last part of the research, the data we obtained from the survey results were discussed and evaluated. KMO and Bartlett Sphericity Test were applied for factor analysis and significance level of the results we obtained. As a result of the findings we obtained in the study, it was concluded that SCT has significant effects on consumers in terms of base and rate in terms of economic, social and financial aspects, and their white goods and automotive buying and selling behavior. According to the data obtained from the survey results, it was concluded that consumers responded significantly to the increases and decreases in SCT bases and rates, and that these reactions differed according to variables such as consumers' age, education, income level and gender.
Benzer Tezler
- Türkiye ve Avrupa Birliği'nde tarım sektörünün gelir vergisi ve katma değer vergisi açılarından incelenmesi ve değerlendirilmesi
To Analyse and evaluate the agricultural sector from the points of the income tax and value added tax in Turkey and European Union
FAZIL AYDIN
- Özel Tüketim Vergisi Kanununun incelenmesi ve diğer ülkelerde uygulanan özel tüketim vergisi ile karşılaştırılması
Private consumption Tax Law to be exzamine and comparison with private consumption tax in the other country
BELKIZ ÖZKUBAT
- Enflasyonla mücadelede istikrar politikaları
Başlık çevirisi yok
BİLGİN ORHAN ÖRGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
EkonomiMarmara Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN ZEKAYİ ORHAN
- Özel tüketim vergileri'nin bütçe gelirleri ve makroekonomik göstergeler üzerindeki etkisi
The effects of excise duty on bugdet revenues and macroeconomic indicators
DİLARA ÇİMEN
- Pandemi sürecinin vergi gelirlerine etkisi: Türkiye örneği
The effect of the pandemic process on tax revenues: The case of Türkiye
ZAFER ONUR AKÖZEL