Geri Dön

Nesîmî'nin Türkçe Divan'ının tahlili

Analysis of Nesimi's Turkish Divan

  1. Tez No: 857377
  2. Yazar: MURAT ASLAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. RECEP DEMİR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Nesîmî, divan tahlili, Hurufilik, klasik Türk edebiyatı, Azeri sahası Türk edebiyatı, Nesîmî, divan analysis, Hurufism, classic Turkish literature, Azerbaijani field Turkish literature
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 734

Özet

14-15. yüzyıl Azeri sahası klasik Türk edebiyatı şairi Nesîmî yaşadığı dönemden bugüne dek severek okunmuş, örnek alınmış ve sanattaki başarısı takdir edilmiş biri olarak Türk edebiyatının önde gelen sanatçılarındandır. Klasik Türk edebiyatı geleneğinin oluşmasında katkısı bulunan şair, Fazlullah Esterabadi tarafından kurulan Hurufiliğe bağlılığı ve bu düşünceyi şiirlerinde yoğun bir şekilde anlatması bakımından diğer şairlerden ayrılmaktadır. Ortak İslam kültürü çerçevesinde gelişen edebî anlayışın bir şairi olarak Nesîmî, şiirlerinde önemli ölçüde dinî ve tasavvufi düşüncelerini anlatmıştır. Klasik Türk edebiyatı geleneği, İslam kültürü, Kur'an, hadis, tasavvuf ve Hurufilik bilinmeden Nesîmî'yi anlamak mümkün değildir. Bundan dolayı, Türk edebiyatının en önemli şairlerinden biri olan Nesîmî'yi anlayabilmek için onun şiirlerini bahsi geçen unsurlar ışığında incelemek bir zorunluluktur. Bu amaçla Nesîmî'nin Türkçe Divan'ı; Ali Nihat Tarlan tarafından amaçları belirlenip ilk örneği ortaya konulan, Mehmet Çavuşoğlu tarafından tasnif ve inceleme usulü belirlenen, Harun Tolasa ve Cemal Kurnaz tarafından geliştirilen tahlil yöntemiyle incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda Nesîmî'nin estetiği Allah'a ulaşmak için bir araç olarak kullandığı, insana Allah'ın tecelli yeri olması dolayısıyla büyük önem verdiği, eserlerinde genellikle Hurufiliğe has vahdet anlayışını anlattığı görülmüştür. Şair, klasik Türk edebiyatı geleneği içerisinde, Kur'an'ı ve Cavidanname'yi temel alarak oluşturduğu sanat evreniyle diğer şairlerden farklı bir yerde durmaktadır. Onun orijinal eserleri pek çok şairi etkilemiş, halk tarafından günümüze dek okunmaya devam etmiştir. Nesîmî'nin şiirlerini anlayabilmek için onları Hurufi metinlerinin ışığında okumanın zorunluluğu bu çalışmayla ortaya konmuştur.

Özet (Çeviri)

Nesîmî, the poet of classical Turkish literature of the 14-15th century Azeri field, is one of the leading artists of Turkish literature, as someone who has been read fondly, taken as an example and appreciated for his success in art. The poet, who contributed to the formation of the tradition of classical Turkish literature, differs from other poets in terms of his commitment to Hurufism, founded by Fazlullah Esterabadi, and his intense expression of this idea in his poems. As a poet of the literary understanding that developed within the framework of the common Islamic culture, Nesîmî explained his religious and Sufi thoughts to a great extent in his poems. It is not possible to understand Nesîmî without knowing the tradition of classical Turkish literature, Islamic culture, the Quran, hadith, Sufism and Hurufism. Therefore, in order to understand Nesîmî, one of the most important poets of Turkish literature, it is necessary to examine his poems in the light of the mentioned elements. For this purpose, Nesîmî's Turkish Divan examined with the analysis method developed by Mehmet Çavuşoğlu, Harun Tolasa and Cemal Kurnaz, whose aims were determined and the first example was presented by Ali Nihat Tarlan. As a result of the study, it was seen that Nesîmî used aesthetics as a tool to reach God, gave great importance to humans as they are the place of God's manifestation, and generally described the understanding of unity specific to Hurufism in his works. The poet stands in a different place from other poets within the tradition of classical Turkish literature with the artistic universe he created based on the Quran and Cavidanname. His original works influenced many poets. Poet continue to be read by the public until today. In order to understand Nesîmî's poems, importance of Hurufi texts has been revealed in this study.

Benzer Tezler

  1. Klasik Türk şiirinde Gül-i Ra'na

    Classic Turk in the poem Gul-i Ra'na

    ZEHRA TEKBIYIK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    Türk Dili ve EdebiyatıNiğde Üniversitesi

    Türk Edebiyatı Bölümü

    YRD. DOÇ. DR. NAMIK ASLAN

  2. Nesîmî Divanı'nın bağlamlı dizin ve işlevsel sözlüğü

    Contextual index and functional dictionary of Nasimi's Diwan

    SAMİ AYDIN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DilbilimEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET KARTAL

  3. Nesimi divanının gramer yönüyle incelenmesi

    The research of nesimi divan grammatically

    ZEYNEP YİĞİTSÖZLÜ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Türk Dili ve EdebiyatıNiğde Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. MUZAFFER AKKUŞ

  4. Cemaleddin Uşşaki Divanı: İnceleme - metin

    Cemaleddin Uşşaki's Divan: Examination - text

    KEMAL ÜÇÜNCÜ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    Türk Dili ve EdebiyatıÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı

    PROF. DR. ABDURRAHMAN GÜZEL

  5. Seyyid Nesimî ve Şah İsmail Hatayî'nin şiir ve kelamlarında tenasüh, hulûl, tecsim

    Tenasüh, hulûl, tecsim in poem and words of the Seyyid Nesimî and Şah İsmail Hatayî

    GÜLÜZAR AYDOĞAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi

    Alevi Bektaşi Kültürü Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ TUĞRUL BALABAN

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HAMİDREZA SOHRABİABAD