İdari yargılama hukukunda ivedi yargılama usulü: Fransa ve Türkiye örneği
The urgent procedure in administrative justice: The case of Trance and Türkiye
- Tez No: 858094
- Danışmanlar: PROF. DR. BAHTİYAR AKYILMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 731
Özet
Büyük oranda iptal davası, yürütmenin durdurulması ve tam yargı davasından ibaret olan geleneksel idari yargılama usulü, acil durumlarda hâkimin uyuşmazlığa müdahalesi, makul sürede yargılama ile temel hak ve özgürlükleri etkili biçimde koruma gibi konularda yetersiz kalmıştır. Bu sorunlara bir çözüm olarak, ivedi yargılama usulü, dünyadaki idari yargılama hukukundaki gelişmelerde önemli bir yer tutmaktadır. Fransa'da 2000 yılında yapılan reformla birlikte, kişi hak ve menfaatleri esas alınarak, ivedi bir şekilde yargı kararı verilmesine ihtiyaç duyulan hâller tespit edilmiş, bu hâllerde idari hâkimlerin yetkileri artırılmış, 48 saat gibi çok kısa sürelerde karar verilmesini sağlayacak yöntemler geliştirilmiş ve böylece iptal davası ile tam yargı davasının eksik yönleri ivedi yargılama usulünün (référé) araçlarıyla tamamlanmıştır. Fransa'daki bu gelişmeler, birçok uyuşmazlık esasa ilişkin bir davaya dönüşmeden hâkimin geçici müdahalesiyle çözümlendiği için, iş yükü sorununun çözümüne de katkı sağlamıştır. Türk idari yargılama hukukunda, Fransa'da yapılan ivedi yargılama usulü reformu öncesi yaşanan sorunlara oldukça benzer sorunlar mevcuttur. Ancak Türkiye'de 2014 yılında yapılan ivedi yargılama usulüne ilişkin değişiklikler, Fransa'dakinden tamamen farklıdır. Fransız hukukundaki gibi idari yargının eksikliklerini giderecek ayrı bir usul benimsenmemiş, idare adına önemli, ekonomik yönü ağır basan bazı uyuşmazlıklar için yargılamaya ilişkin süreler kısaltılıp, bazı başvuru yolları kaldırılarak, iptal davasının hızlandırılması amaçlanmıştır. Bununla birlikte idari hâkimin kısa sürede uyuşmazlığa müdahale ederek karar vermesini sağlayacak şekilde yetkilerinin artırılması söz konusu değildir. Çalışmada öncelikle geleneksel idari yargılama hukukunun ve uygulanan usullerin, özel yargılama usullerine duyulan ihtiyaç bağlamında eksiklikleri tespit edilmiştir. Daha sonra Fransa'yı idari yargılama hukukunda ivedi yargılama usulü reformu yapmaya iten süreç, reformun amacı ve etkileri ile ivedi yargılama usullerinin farklı türleri sınıflandırılarak ele alınmıştır. Son olarak Türk idari yargılama hukukunda uygulanan ivedi yargılama usulleri detaylıca tahlil edilerek, uygulamada yaşanan sorunlar tespit edilmiştir. Çalışmada Türk idari yargılama hukukundaki ivedi yargılama usullerinin, temel hak ve özgürlüklerin daha etkili biçimde korunması, hâkimin uyuşmazlıklara hızlı ve geçici müdahalesiyle esasa ilişkin davaların önüne geçilmesi, makul sürede yargılama gibi kronik sorunlara çözüm üretmek bir yana; uygulamada birçok yeni sorun yarattığı sonucuna varılmıştır. Sonuç olarak dünyadaki gelişmelere uygun biçimde, yeni bir ivedi yargılama usulü reformunun gerekliliği vurgulanarak çözüm önerileri sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The traditional procedure of administrative justice, which mostly consists of action for annulment, suspension of execution and full remedy action, has been insufficient in matters such as the intervention of the judge in the dispute in emergency situations, the trial within a reasonable time and the effective protection of fundamental rights and freedoms. As a solution, the urgent procedure has an important place in the developments in administrative justice in the world. With the reform made in France in 2000, on the basis of individual rights and interests; the cases where an urgent judicial decision is needed have been identified, the powers of the administrative judges have been increased, methods have been developed that will enable the decision to be made in a very short time like 48 hours, and thus the deficiencies of the action for annulment and the full remedy case have been completed with the tools of the urgent procedure (référé). These developments also contributed to the solution of the caseload problem in the administrative justice, as many disputes were resolved with the temporary intervention of the judge before they turned into a case on the merits. In Turkish administrative justice, there are problems similar to those experienced before the urgent procedure reform in France. However, the changes regarding the urgent procedure made in Türkiye in 2014 are completely different from those in France. A separate procedure was not adopted to eliminate the deficiencies of the administrative justice as in the French law and it is aimed to accelerate the action for annulment for some disputes that are important for the administration and having a predominant economic aspect, by reducing the length of proceedings and removing some remedies. However, it is not regulated to increase the powers of the administrative judge in such a way as to enable him to intervene in the dispute within a short time. In this study, first of all, the deficiencies of the traditional administrative justice and the applied procedures were determined in the context of the need for special judicial procedures. Then, the process that pushed France to reform the urgent procedure in administrative justice, the purpose and effects of the reform, and the different types of the urgent procedure in French administrative justice were classified and discussed. Finally, the urgent procedure applied in Turkish administrative justice were analyzed in detail and the problems experienced in practice were determined. In the study, it has been concluded that the urgent procedure in Turkish administrative justice, aside from producing solutions to chronic problems creates many new problems in practice. As a result, in line with the developments in the world, the necessity of a new procedure for urgent cases reform has been emphasized and solution proposals have been presented.
Benzer Tezler
- İdari yargılama hukukunda özel yargılama usulleri
Special judicial procedures in administrative jurisdiction law
MEHMET AKİF YARAŞIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HukukNecmettin Erbakan ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULKADİR YILDIZ
- İdari Yargılama Hukukunda ivedi yargılama usulü
Summary proceedings in Administrative Jurisdiction
AYŞE AYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HukukDicle ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET KARAARSLAN
- Türk İdari Yargılama Hukukunda ivedi yargılama usulü
The summary jurisdiction proceeding in Turkish Administrative Jurisdiction Law
MEHMET AKİF AKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HukukErciyes ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYNUR HASOĞLU
- Adil yargılanma hakkı bağlamında ivedi yargılama usulü
Summary proceedings in the context of the right to a fair trail
ZUHAL YAĞCI