Geri Dön

Fahreddîn er-Râzî'nin kıyas anlayışında münâsebe kavramı

The concept of relation in Fakhr al-Dīn al-Rāzī's understanding of comparison

  1. Tez No: 858228
  2. Yazar: MUHAMMED EMİN GÜLAÇTI
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA HARUN KIYLIK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: İslâm Law, Fakhr al-Dīn al-Rāzī, Comparison, Relationship, Maslaha, Illet
  7. Yıl: 2023
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 120

Özet

Hicri altıncı yüzyılın ortasıyla yedinci yüzyılın başlarında yaşayan Fahreddîn er-Râzî, (ö. 606/1210) özellikle İslâmî ilimler disiplinine ciddi katkıları olmuştur. Daha çok kelâm, felsefe, mantık ve fıkıh usûlü alanlarında eser kaleme alan Râzî,İslâmî ilimler alanında yazdığı eser ve fikirleriyle döneminin ve sonraki nesillerin en etkili simalarından biri olmuştur. Özellikle Râzî'yi ön plana çıkaran husus tahkik metodunu geliştirmesi olmuştur. Yani meseleleri delillendirerek ele alıp zayıf olan bazı düşünceleri daha güçlü bir duruma getirmiş ve yeni bir düşünce inşa etmeye çalışmıştır. Kavram çalışmasının bir örneğini oluşturacak şekilde Fahreddîn er-Râzî'nin kıyas anlayışında münâsebe kavramı tezin konusu olarak belirlenmiştir. Münâsebe kavramı, Râzî'nin kıyas ve maslahat düşüncesinde köprü görevi görmesi hasebiyle üzerinde çalışılmayı hak etmektedir. Bu çalışma giriş ve iki bölümden oluşmuş olup birinci bölümde, Râzî'nin hayatı, eserleri, fıkıh usûlüne bakışı ve usûlcülerin münâsebe kavramına yönelik yaklaşımları ele alınacaktır. Tezin ana konusunu oluşturan ikinci bölümde ise Râzî'nin münâsebe kavramına bakışı, münâsebenin kısımları ve bu kısımların tercih hiyerarşisi yer alacaktır. Münâsebe konusu ile bağlantılı olduğu için maslahat-ı mürsele konusu da ele alınacaktır. Râzî, münâsib vasfın kısımlarını üç farklı açıdan taksime tabi tutmakta ve illeti belirleme yollarını belirli bir hiyerarşiye tabi tutarak aklî/ictihâdî olarak illeti tespit yolları arasında en güçlü metodun münâsebe olduğunu ifade etmektedir. Râzî'ye göre münâsebe yönteminin geçerliliğini sağlayan iki husus vardır. Bunlardan biri Allah'ın (c.c.) hüküm ve fiillerinin insanların faydasına olmasıdır. İkincisi ise insan aklının buradaki maslahatı tespit edebilecek düzeyde olmasıdır. Anahtar Kelime: İslâm Hukuku, Fahredddin er-Râzî, Kıyas, Maslahat, Münâsebe, İllet

Özet (Çeviri)

Fakhr al-Dīn al-Râzī (d. 606/1210), who lived in the middle of the sixth and early seventh centuries of the Hijri, made serious contributions to the discipline of Islamic sciences. Writing mostly in the fields of theology, philosophy, logic, and the methodology of jurisprudence, al-Râzī became one of the most influential figures of his period and the following generations with his works and ideas in the field of Islamic sciences. In particular, what brought al-Râzī to the forefront was his development of the method of tahqiqiq. In other words, he dealt with the issues with evidence, brought some weak ideas to a more coherent state and tried to build a new thought. The concept of munâsabah in Fakhr al-Dīn al-Râzī's understanding of syllogism has been determined as the subject of this thesis as an example of concept study. The concept of munâsabah deserves to be studied since it serves as a bridge in al-Râzī's thought of syllogism and maslahat. This study consists of an introduction and two chapters. In the first chapter, al-Râzī's life, his works, his view of the usul al-fiqh, and the approaches of the usūlists towards the concept of munâsaba are discussed. In the second chapter, which constitutes the main subject of the thesis, al-Râzī's view of the concept of munâsaba, the parts of munâsaba and the hierarchy of preference of these parts will be explained. Since it is related to the subject of munâsaba, the subject of maslahat al-mursalah will also be discussed. Al-Râzī divides the parts of the proper attribute into three different aspects, and by subjecting the ways of determining the cause to a certain hierarchy, he states that munâsabah is the most powerful method among the ways of determining the rational cause. According to al-Râzī, there are two issues that ensure the validity of the munâsaba method. One of them is that the judgements and actions of Allah (swt) are for the benefit of human beings. The second is that the human intellect is at a level that can determine the maslahah here.

Benzer Tezler

  1. Fahreddin er-Râzî'nin İbn Sînâ yorumu ve eleştirisi

    Fakhr al-din al-Râzî?s comment on Ibn Sînâ and his critique

    EŞREF ALTAŞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    DinMarmara Üniversitesi

    İlahiyat Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İLHAN KUTLUER

  2. Fahreddin er-Râzî'nin önerme anlayışı

    Fakhr al-Dīn al-Rāzī's conception of proposition

    FATMA KARAİSMAİL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Felsefeİstanbul Üniversitesi

    Felsefe Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET CÜNEYT KAYA

  3. Delilin yokluğu argümanı – Fahreddin er-Râzî'de delilin yokluğu argümanının yapısı ve istidlal yöntemi olarak eleştirisi

    The argument from the nonexistence of evidence – its structure and critique as a method of reasoning in Fakhr al-Dīn al-Rāzī's thought

    FURKAN KAYACAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Felsefeİstanbul Medeniyet Üniversitesi

    İslam ve Türk Felsefesi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EŞREF ALTAŞ

  4. اعتراضات الفخر الرازي (ت 606 هـ) على المعتزلة في تفسيره (مفاتيح الغيب)دراسة تحليلية نقدية

    (Mafateh el-Gayb) tefsirinde Fahr er-Razi nin Mu'tezile'ye itirazlars - elestirel analiz / Al-Fakhr al-Razi's (d. 606 AH) objections to the Mu'tazila in his interpretation of the keys to the unseen, analytical and critical study

    KARRAR MAHDI ESSA ALSHABBANI

    Yüksek Lisans

    Arapça

    Arapça

    2023

    DinÇankırı Karatekin Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULSALAM YOUSUF ESSA AL-YAGOOB

  5. Rükneddin es-Semerkandi'nin 'Telhisu Camii'l-Usul' adlı eserinin tahkik ve tahlili

    A critical edition and analysis of Ruknuddin as-Samarkandi's Talhis Jami'i'l-Usul

    MÜHENNED İSMAİL

    Yüksek Lisans

    Arapça

    Arapça

    2022

    DinMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET BOYNUKALIN